هوش هیجانی چیست و چگونه می‌توان آن را تقویت کرد؟

در طول سال‌های اخیر مقوله هوش‌ هیجانی در محیط‌های کاری و سازمانی از اهمیت رو به افزونی برخوردار شده‌ است.
 
بر اساس مقاله‌ای که در سال ۲۰۱۶ در مجله مدیریتی هاروارد به انتشار رسید، کسانی که هوش هیجانی بالاتری داشته باشند از توانایی‌های مدیریتی بهتری برخوردار هستند. در قسمتی از این مقاله آمده است: «ما در طی تحقیقات به این نتیجه رسیدیم افرادی که توانایی درک و مدیریت احساسات خود و دیگران را دارند، رهبران بهتری هستند. این افراد بهتر می‌توانند استرس را مدیریت کنند، از موانع عبور کرده و دیگران را برای یک هدف مشترک تشویق به همکاری کنند.»
هوش هیجانی چیست؟
هوش هیجانی زمانی وارد کلمات روانشناسان شد که تحقیقاتی پیرامون این که علاوه بر بهره هوشی آیا می‌توان انواع دیگری از هوش را تعریف کرد یا خیر.
 
دکتر جان مایر، محقق هوش هیجانی و استاد روانشناسی دانشگاه نیوهمپشایر معتقد است هوش هیجانی به معنی عملکرد اجتماعی مفیدتری است چرا که افرادی با هوش هیجانی بالا راحت‌تر می‌توانند با احساسات دیگران درگیر شوند و نقطه نظرات آنها را درک کنند. این افراد در ارتباط برقرار کردن و مدیریت رفتارشان قوی‌تر هستند.
 
دکتر مایر به شبکه خبری ان‌بی‌سی می‌گوید: «من قصد داشتم بفهمم که احساسات افراد در حل کردن مشکلات چه نقشی دارند و آیا هوش هیجانی برای سنجش و اعتبار دادن به احساسات انسان، کاربرد درستی دارد یا خیر؟ به نظر می‌رسد افرادی که از بهره هوشی خوبی برخوردار باشند، از توانایی استدلال اجتماعی نیز برخوردار هستند. افرادی که از هوش هیجانی بهتری برخوردار هستند، از توانایی بهتری برای برقراری ارتباط بهره‌مند هستند و مشکلات و درگیری کمتری با دیگران دارند. بر اساس این یافته‌ها، محققان معتقدند باید مقوله‌ای با نام هوش اجتماعی هم وجود داشته باشد ولی هنوز راهی برای اندازه‌گیری آن وجود ندارد.»
هوش هیجانی در تصمیم‌گیری به شما یاری می‌رساند
دانستن اینکه نسبت به موقعیتی چه احساسی داریم و همزمان از درک احساسات دیگران نسبت به آن برخوردار باشیم، می‌توانیم بهتر تصمیم بگیریم و رفتارمان را نسبت به آن تنظیم کنیم.
 
جاستین باریسو، نویسنده کتاب «هوش هیجانی: راهنمای کاربردی در دنیای واقعی» می‌گوید: «احساسات و هیجانات انسان در همه زمینه‌ها در زندگی افراد تاثیر می‌گذارند از انتخاب شغل گرفته تا محیط کار و انتخاب همسر. بنابراین ترکیب هوش هیجانی با عوامل دیگر می‌تواند برای ما زندگی بهتری به ارمغان بیاورد.»
هوش هیجانی را می‌توان افزایش داد
دکتر مایر و آقای باریسو هر دو معتقدند که هوش هیجانی را می‌توان آموخت و تقویت کرد. جاستین باریسو به شبکه خبری ان‌بی‌سی می‌گوید: «ما بیشتر بر اساس عادت نسبت به موقعیت‌ها واکنش نشان می‌دهیم. پس اولین قدم دقت کردن به احساساتمان در مواقع مختلف و شناختن عادت‌ها است. با گذر زمان و تمرین می‌توان عادت‌ها را تغییر داد و احساسات را مدیریت کرد. این همان تقویت هوش هیجانی است.»
آیا باید برای تقویت هوش هیجانی تلاش کرد؟
دکتر مایر معتقد است احساس نیاز به تقویت هوش هیجانی بستگی به فرد دارد. او می‌گوید: «اگر فرد احساس می‌کند که در رابطه با دیگران مشکل دارد، اگر همیشه عصبانی است و یا برعکس نمی‌داند باید در برابر چه موقعیتی، چه احساسی داشته باشد، بهتر است درباره هوش هیجانی بخواند و تلاش کند تا آن را در خود تقویت کند.»