محمدرضا خاتمی: در مجلس ششم به دنبال رفراندوم بر سر نظارت استصوابی بودیم

محمدرضا خاتمی گفته مجمع تشخیص مصلحت نظام مصوبات مجلس ششم را "بایگانی" می کرد محمدرضا خاتمی، نائب رئیس مجلس ایران در دوره ششم، گفته است که نمایندگان این دوره "مصرانه" در پی تصویب طرحی برای برگزاری رفراندوم یا همه پرسی بوده اند اما امکان آن را پیدا نکردند.
 
آقای خاتمی به خبرگزاری ایرنا گفته است که "خیلی مصر بودیم که با استفاده از ظرفیت قانونی مجلس بحث نظارت استصوابی را به رفراندوم بگذاریم، ولی با گرفتاری ها و دعواهایی که به وجود آوردند مجلس امکان اینکه چنین رفراندومی را تصویب کند، پیدا نکرد".
 
نظارت استصوابی یکی از بحث برانگیزترین موضوعات در نظام جمهوری اسلامی ایران است که بر اساس آن ۱۲ عضو شورای نگهبان صلاحیت داوطلبان نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری و مجلس را بررسی می کنند.
 
منتقدان می گویند با این اختیار وسیع، اعضای شورای نگهبان با نظارت استصوابی رقابت انتخاباتی را به نفع کاندیدهای موردنظر خودشان هدایت می کنند.
 
از خاتمی تا موسوی و روحانی منتقد نظارت استصوابی
 
از جمله حسن روحانی رئیس جمهور ایران با انتقاد از رویه شورای نگهبان گفته است که انتخاباتی را که در آن رقابت آزاد وجود نداشته باشد، نمی‌توان انتخابات خواند. میرحسین موسوی هم در سال ۱۳۸۹ گفته بود که جنبش سبز هر گونه "صلاحیت خودسرانه و گزینشی تحت عنوان نظارت استصوابی را مغایر با قانون اساسی" می داند.
 
در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی برای اولین بار موضوع تغییر و حذف نظارت استصوابی به طور جدی مطرح شد. دولت آقای خاتمی طی دو لایحه به مجلس ششم که به لوایح دوقلو مشهور شد پیشنهاد داده بود که قانون انتخابات با هدف حذف نظارت استصوابی تغییر کند و اختیارات رئیس جمهور ایران برای اجرای وعده هایش افزایش پیدا کند. این دو لایحه به علت مخالفت شدید محافظه کاران و تندروها به تصویب نرسید و سرانجام دولت مجبور به بازپس‏گیری آن شد.
 
محمدرضا خاتمی که گفته مجلس ششم به دنبال تصویب طرح رفراندوم بر سر نظارت استصوابی بود اما امکان آن را پیدا نکرد. محمدرضا خاتمی علت این وضعیت را رد لوایح دوقلوی دولت برادرش، محمد خاتمی اعلام کرده است.
 
مجلس ششم یکی از خبرسازترین دوره های قانونگذاری پس از انقلاب بهمن ۱۳۵۷ است. شمار گسترده ای از نمایندگان مجلس ششم برای انتخابات مجلس از سوی شورای نگهبان و با استناد به موضوع نظارت استصوابی رد صلاحیت شدند. گروهی از نمایندگان در اعتراض به این موضوع دست به تحصن در ساختمان مجلس زدند. آیت الله خامنه ای پس از پایان این دوره، از خاتمه کار مجلس ششم ابراز خرسندی کرده بود.
محمدرضا خاتمی نائب رئیس و مهدی کروبی رئیس مجلس ششم بود
محمدرضا خاتمی: لوایح دوقلو در سد شورای نگهبان و مجمع تشخیص ماند
 
در ارتباط با لوایح دولت وقت برای حذف نظارت استصوابی، محمدرضا خاتمی گفته:" [مجلس ششم] خیلی خوب و هماهنگ کارش را انجام داد و بسیارصریح و راحت و بدون چالش خاصی آن را به تصویب اکثریت رساند و فقط حدود ۷۰-۸۰ نماینده اقلیت مجلس به آن ایراد گرفتند. اما مانند بسیاری از مصوبه های دیگر مجلس ششم در سد شورای نگهبان و بعد مجمع تشخیص مصلحت ماند".
 
محمدرضا خاتمی گفته "آن وقت هر قانونی که ما در مجلس فکر می کردیم قانون مفیدی است و شورای نگهبان آن را رد می کرد و با اعتراض ما به مجمع تشخیص مصلحت فرستاده می شد این مجمع آن را بایگانی می کرد و در آنجا خاک می خورد و هیچ سرنوشت روشنی پیدا نمی کرد".
 
آقای خاتمی گفته "بعد از رد این لوایح در مجلس ما تذکراتی در این رابطه دادیم ولی مجمع تشخیص مصلحت نظام با بی تفاوتی از کنار آنها رد شد".
 
اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس وقت مجمع تشخیص مصلحت نظام بود.
 
رفراندوم بر سر نظارت استصوابی اخیرا هم در مجلس شورای اسلامی از سوی یکی از نمایندگان مطرح شده است.
 
پروانه سلحشوری از نمایندگان دوره دهم مجلس شورای اسلامی اواخر تابستان امسال در نطقی کم سابقه در مجلس از نظارت استصوابی که به گفته او باعث شده از افراد کارآمد استفاده نشود، انتقاد کرد و خطاب به آیت الله علی خامنه ای رهبر ایران خواستار دخالت او برای حل این موضوع شد.
 
آیت الله خامنه ای بارها از نظارت استصوابی شورای نگهبان دفاع کرده و آن را لازم دانسته است.