پرداخت ارز به زائران ایرانی در عراق از "سوراخ دیوار"

در یکی از مکان‌های اختصاص داده شده در شهر نجف برای تأمین ارز زائران ایرانی، آنان دینار خود را از سوراخ‌های تعبیه شده در یک دیوار دریافت می‌کنند ایرانیان تنها در داخل کشور با مشکلات مرتبط با بازار ارز مواجه نیستند. حتی زائران ایرانی در عراق نیز برای تهیه دینار مشکل جدی دارند. مشکل چنان جدی است که ایران مجبور به فرستادن تیمی به این کشور برای حل موضوع شده است.
 
زائران ایرانی اربعین با مشکل تهیه ارز در عراق مواجه‌اند. شهریار حیدری، سخنگوی ستاد اربعین ایران، روز جمعه چهارم آبان (۲۶ اکتبر) ضمن اشاره به ازدحام این زائران در نجف برای دریافت ارز گفت: «یک تیم ۵۰ نفره برای حضور در این صرافی‌ها به نجف اعزام شده‌ اما توصیه ما این است که زائران ارز را از داخل کشور تهیه کرده و به کشور عراق سفر کنند تا در عراق برای دریافت ارز معطل نشوند.»
 
به گفته سخنگوی ستاد اربعین، زائران برای دریافت ارز در ایران مشکلی نخواهند داشت و "دریافت ارز در داخل کشور با عراق تفاوت زیادی ندارد." آقای حیدری ضمن ابراز امیدواری برای حل این "مشکل" باز هم تأکید کرد که "مردم ارز مورد نیاز خود را از داخل کشور تهیه کنند."
 
شهریار حیدری همچنین با اشاره به اینکه "تاکنون یک میلیون و ۷۸۰ هزار نفر در سامانه سماح [ساماندهی مشتاقان ایام حضور در اعتاب مقدسه] ثبت نام کرده‌اند و یک میلیون و ۶۸۰ هزار نفر نیز روادید دریافت کرده‌اند"، همچنین اعلام کرد که بیش از یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر نیز از مرزها خارج شده‌اند.

"جلسه اضطراری" بانک مرکزی و ملی
مشکل زائران ایرانی در عراق برای تهیه ارز چنان جدی است که برای "رفع مشکلات پیش‌آمده" و تأمین ارز مورد نیاز، بانک مرکزی و بانک ملی ایران شامگاه گذشته جلسه‌ای مشترک تشکیل دادند. روابط عمومی بانک مرکزی در همین رابطه اعلام کرده که مشکل زائران برای تهیه ارز "عمدتا به خاطر قطعی پی‌درپی اینترنت عراق و محدودیت باجه‌ها" بوده است.
 
روابط عمومی بانک مرکزی همچنین با اشاره به "جلسه اضطراری" این بانک و مسئولان بانک ملی در دفتر عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی، از اتخاذ "تصمیمات مهم و ضربتی" و صدور "دستورات ویژه‌ای برای بسیج امکانات و نیروها و اعزام شبانه آن‌ها به عراق و اتخاذ روش‌های متفاوت برای تأیید و پرداخت ارز" خبر داده است. این گزارش همچنین روشن می‌کند که "ذخایر دیناری بانک مرکزی که تا چند روز پیش در بانک عراقی توسط بانک مرکزی عراق مسدود شده بود، بلافاصله بعد از آزاد شدن منابع، قصد انتقال اسکناس به داخل کشور بود که به دلیل مقررات بانک مرکزی عراق، انتقال آن مقدور نشد؛ بنابراین تنها راه باقیمانده تحویل دینار در داخل عراق بود که بانک ملی ایران مسئولیت توزیع آن را به عهده گرفت."
 
این گزارش تأکید می‌کند که بانک مرکزی ایران مبلغ ۲۰۰ میلیارد دینار عراق را برای این منظور اختصاص داده است.
"اعزام نیرو و ارسال تجهیزات" برای رفع مشکل
در این میان انتشار فیلمی در رابطه با معضل زائران ایرانی در نجف عراق برای تأمین ارز جنجال آفریده است. این فیلم نشان می‌دهد که زائران پس از ایستادن طولانی‌مدت در صف دریافت ارز، نهایتا دینار خود را از سوراخ‌های تعبیه شده در یک دیوار دریافت می‌کنند.
 
خبرگزاری فارس در رابطه با شکل تهیه دینار در یکی از مکان‌هایی که در نجف به این کار اختصاص داده شده، نوشته است: «زائرانی که در ایران برای تبدیل ریال به دینار به حساب بانک ملی پول واریز کرده بودند، در این مکان شلوغ باید از یکی از افراد فرمی را دریافت کنند و پس از تکمیل فرم آن را به شخص دیگری بدهند. یکی از این زائران ایرانی می‌گوید من بیش از یک ساعت است فرمم را تحویل دادم ولی کسی هنوز اسمم را صدا نکرده است. پس از اینکه اسم افراد خوانده می‌شود آن‌ها باید بیرون از حیاط بیایند و وارد یک صف دیگر شوند.» فارس ادامه می‌دهد: «اما شاید بدترین قسمت کار آن جاست که افراد داخل صف باید از این سوراخ توی دیوار دینار را دریافت کنند.»
 
شکل دریافت دینار عراق توسط زائران ایرانی چنان عجیب بوده که بانک ملی ایران مجبور به توضیح شده است. روابط عمومی این بانک در همین رابطه اعلام کرده است که در روزهای اخیر تحویل ارز به زائران ایرانی در نجف "به دلیل عدم همکاری طرف عراقی" دچار مشکل شده و این بانک "با ارسال نیروها و تجهیزات جهت رفع مشکلات" اقدام کرده است.
رایزنی‌های بی‌نتیجه
طبق توضیح بانک ملی ایران، بر اساس "مذاکرات قبلی" قرار بوده تحویل ارز در نجف از طریقفرودگاه این شهر، سه باجه در هتل‌های نجف و شعبه بانک ملی انجام شود که "متاسفانه مقامات عراقی به دلیل مسایل امنیتی، تمامی باجه‌ها غیر از شعبه بانک را تعطیل کردند." زائران ایرانی در پایانه مرزی چذابه بانک ملی ایران به گفته خود "رایزنی‌های متعددی" را در همین رابطه با مقام‌های عراقی انجام داده و "باجه‌های متعدد و مناسبی" را هم اجاره کرده، اما در ادامه اظهار داشته: «متاسفانه مسئولان عراقی آنها را هم تعطیل کردند و در نهایت ساختمان مورد اشاره در فیلم که در شأن مردم عزیزمان نیست، تحویل بانک ملی ایران شد و بانک مجبور شد به خاطر مصالح زائران از حداقل امکانات برای ارایه خدمات استفاده کند و در صورت عدم تحویل ارز توسط بانک در این شرایط، زائران دچار مشکلات دیگری می‌شدند.»
 
مقام‌های جمهوری اسلامی پیش‌تر نیز به زائران ایرانی توصیه کرده بودند که ارز مورد نیاز خود را داخل کشور تهیه کرده و "به هیچ عنوان به مراکز توزیع ارز در عراق مراجعه نکنند." یک "مقام مطلع" ایران روز گذشته در گفت‌وگو با ایسنا، دلیل این توصیه را "عدم همراهی و هماهنگی بانک مرکزی عراق در ارائه خدمات مناسب در ارائه ارز" عنوان کرده بود.