بی بی سی فارسی: آمریکا شماری از مقامات سعودی را در ارتباط با قتل جمال خاشقجی، روزنامه نگار سعودی، مشمول تحریم قرار داده است. همزمان منابع سعودی از ملاقات پادشاه و ولیعهد این کشور با اعضای خانواده خاشقجی خبر دادهاند.
مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، اعلام داشته است که ایالات متحده گامهایی را برای مجازات افراد مظنون به ارتباط با مرگ جمال خاشقجی برداشته که از جمله شامل لغو ویزای ورود به آمریکاست.
وی به خبرنگاران گفت: "در ارتباط با مرگ آقای خاشقجی، ما دست کم تعدادی از افراد مسئول از جمله آنهایی را که در سرویسهای اطلاعاتی، دربار سلطنتی، وزارت خارجه و سایر وزارتخانههای سعودی شاغل هستند شناسایی کردهایم." وزیر خارجه آمریکا افزود "ما اقدامات مناسبی را اتخاذ کردهایم که از جمله شامل لغو ویزا، ثبت نام این افراد در فهرست اشخاص تحت نظر برای ویزای ورود و سایر تدابیر است."
مایک پومپئو همچنین گفت که وزارت خارجه مشغول بررسی امکان به اجرا گذاشتن تحریمهای مرتبط با قانون "ماگنیتسکی" است. این قانون برای تحریم مرتکبین نقض فاحش حقوق بشر در سراسر دنیا تصویب شده و سنای آمریکا از دولت خواسته است اجرای آن علیه مقامات سعودی مسئول قتل جمال خاشقجی را مورد توجه قرار دهد.
وزیر خارجه آمریکا تاکید کرد که مجازاتهای بیشتری ممکن است در راه باشد و گفت: "این مجازاتها به معنی حرف آخر آمریکا در این مورد نیست، ما به بررسی اقدامات بیشتری برای تنبیه مسئولین این قتل ادامه خواهیم داد و تصریح میکنیم که ایالات متحده اینگونه توسل به خشونت و اجرای عملیات بیرحمانه برای خاموش کردن آقای خاشقجی، که یک روزنامهنگار بود را تحمل نمیکند."
وی در مورد تعداد افراد مشمول تحریم ورود به آمریکا و اسامی و سمتهای آنان توضیح بیشتری نداد و تنها تاکید کرد که "این آخرین اقدامی نیست که ما در این زمینه صورت میدهیم." روز دوشنبه، رئیس سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا - سیا - به ترکیه رفت و گفته شده است که هدف از این سفر، کسب اطلاعات بیشتر در مورد ماجرای قتل خاشقجی بوده است. برخی منابع خبری به نقل از مقامات سیا گفتهاند که ترکیه اطلاعات خود در مورد قتل خاشقجی را در اختیار رئیس سیا قرار داده است.
کوتاه مدتی پیش از اظهارات آقای پومپئو، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری، با تشدید انتقاد از نحوه برخورد دولت عربستان با موضوع قتل جمال خاشقجی، توضیحات آن کشور در این زمینه را به منزله سرپوش گذاشتن بر واقعیات توصیف کرد.
همزمان، خبرگزاری رسمی عربستان سعودی گزارش کرده است که روز گذشته، ملک سلمان، پادشاه این کشور سهل بن احمد خاشقجی، برادر، و صلاح بن جمال قاشقجی، فرزند جمال قاشقجی را در کاخ سلطنتی به حضور پذیرفته است. براساس این گزارش، در این ملاقات ولیعهد سعودی نیز حضور داشت و پادشاه و ولیعهد "مراتب تسلیت و همدردی عمیق خود را" به بازماندگان و خانواده جمال خاشقجی ابراز داشند.
روز ٢ اکتبر جمال خاشقجی، روزنامهنگار متنفذ سعودی که زمانی از افراد نزدیک به حکومت عربستان بود و بعدا به منتقد رهبری فعلی آن کشور تبدیل شد، برای انجام امور اداری به سرکنسولگری عربستان در استانبول، ترکیه، رفت و پس از آن، ناپدید شد. منابع خبری و امنیتی ترکیه گفتند که آقای خاشقجی از ساختمان کنسولگری خارج نشده و توسط کسانی در داخل این ساختمان به قتل رسیده است.
مقامات سعودی در ابتدا اعلام کردند که خاشقجی پس از انجام کار اداری از کنسولگری خارج شده اما بعدا گفتند که او در جریان درگیری با کارکنان "به طور تصادفی" کشته شده است. بعدتر آنان قتل این روزنامهنگار به دستور برخی ماموران ارشد حکومتی را مورد قبول قرار دادند. به گفته مقامات سعودی، تا کنون هجده تن به خاطر دست داشتن در قتل جمال خاشقجی بازداشت یا از سمتهای خود برکنار شدهاند.
روز گذشته، رئیس جمهوری ترکیه رسما کشته شدن جمال خاشقجی در داخل ساختمان دیپلماتیک سعودی در استانبول را مورد تایید مجدد قرار داد و با اعلام اینکه پادشاه سعودی "صمیمانه" در صدد یافتن و مجازات مسئولان است، گفت که بازداشت هجده مامور و مقام سعودی با یافتههای تشکیلات اطلاعاتی ترکیه انطباق دارد. وی خواستار پیگیری شفاف این پرونده و محاکمه مسئولان قتل در استانبول، محل وقوع جرم، شد.
برخی از منتقدان حکومت عربستان محمد بن سلمان، ولیعهد آن کشور را با صدور دستور این قتل مرتبط دانسته و گفتهاند که خاشقجی به خاطر انتقاد مستقیم از نحوه زمامداری و سیاستهای او به قتل رسیده است. اگرچه ولیعهد سعودی به خاطر اصلاحات اجتماعی و اقتصادی و تلاش برای متحول کردن تشکیلات سنتی عربستان مورد توجه و ستایش بینالمللی قرار گرفته بود اما برخی از روشهای او از جمله شدت عمل در برخورد با مخالفان انتقادهای فراوانی را هم در پی داشته است. گفته شده است که برخی از سیاستهای او ناخرسندی بخشهای سنتی جامعه سعودی را نیز برانگیخته است.
مشخص شدن ارتباط وی با قتل خاشقجی یا باقی ماندن ابهام در این زمینه میتواند به اعتبار و موقعیت جهانی ولیعهد و دولت سعودی و روند اصلاحات در آن کشور لطمه بزند.
برای بیش از هفت دهه، عربستان متحد سنتی و شریک تجاری مهم ایالات متحده در منطقه بوده و به خصوص بین دولت دونالد ترامپ و رهبری کنونی سعودی از جمله ولیعهد روابط نزدیک و دوستانهای وجود داشته است. در مراحل اولیه ماجرای ناپدید شدن جمال خاشقجی، رئیس جمهوری آمریکا گرایش بیشتری به قبول توضیحات دولت عربستان از خود نشان میداد اما با آشکار شدن جزئیات بیشتر، موضعی سختگیرانهتر در این زمینه اتخاذ کرده است.
در عین حال، وی تا کنون مصمم بوده است دست به اقداماتی نزند که همسویی سیاست منطقهای و روابط نزدیک تجاری دو کشور را به مخاطره اندازد.