ترکیه: قتل خاشقجی «به شیوه‌ای وحشیانه» برنامه‌ریزی شده بود

 جمال خاشقجی، منتقد حاکمان فعلی عربستان، روز نهم مهرماه پس از ورود به کنسولگری سعودی در استانبول ناپدید شد. سخنگوی حزب حاکم ترکیه می‌گوید قتل جمال خاشقجی در کنسولگری سعودی در استانبول «به شیوه‌ای وحشیانه» از قبل برنامه‌ریزی شده بود؛ همزمان رسانه‌های ترکیه از کشف خودرویی متعلق به کنسولگری سعودی در محله‌ای در استانبول خبر داده‌اند.
 
به گزارش خبرگزاری فرانسه، عمر چلیک، سخنگوی حزب «عدالت و توسعه»، روز دوشنبه ۳۰ مهرماه به خبرنگاران گفت: «این ماجرا به شیوه‌ای بسیار وحشیانه برنامه‌ریزی شده بود و ما شاهد تلاش‌های بسیاری برای پنهان‌کاری و رفع و رجوع آن بودیم».
 
سخنگوی حزب رجب طیب اردوغان همچنین گزارش‌ها درباره مذاکره مقام‌های ترکیه و عربستان بر سر قتل خاشقجی را رد کرد و چنین چیزی را «غیراخلاقی» خواند.
 
جمال خاشقجی، منتقد حاکمان فعلی عربستان و یادداشت‌نویس روزنامه واشینگتن‌پست، روز نهم مهرماه پس از ورود به کنسولگری سعودی در استانبول ناپدید شد. مقام‌های عربستان دست‌کم دو هفته از سرنوشت او ابراز بی‌اطلاعی می‌کردند اما بعدتر، ابتدا «مرگ وی بر اثر مشاجره در کنسولگری» و سپس کشته شدن او را تایید کردند و آن را به «عوامل خودسر» نسبت دادند.
 
رسانه‌های ترکیه در هفته‌های اخیر همواره به نقل از مقام‌های امنیتی این کشور گفته‌اند که تیمی ۱۵ نفره از ریاض وارد استانبول شدند و پس از کشتن آقای خاشقجی در محل کنسولگری، همراه با جسد قطعه قطعه‌شده او ترکیه را ترک کردند.
 
رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، شامگاه یکشنبه تلفنی با همتای آمریکایی‌اش، دونالد ترامپ، گفت‌وگو کرد.
 
به گفته دفتر ریاست جمهوری ترکیه، رهبران دو کشور در این تماس تأکید کردند که تمامی جوانب ماجرای کشته شدن خاشقجی باید به طور کامل مشخص و روشن شود.
 
آقای اردوغان ساعاتی پیش از این تماس گفته بود که جزئیات پرونده قتل جمال خاشقجی در پارلمان این کشور علنی خواهد شد. رسانه‌های ترکیه گفته‌اند که رجب طیب اردوغان قرار است روز سه‌شنبه در پارلمان سخنرانی کند.
رسانه‌های ترکیه گزارش داده‌اند که یک خودروی متعلق به کنسولگری سعودی که از دو هفته پیش در محله سلطان‌غازی رها شده بود روز دوشنبه یافت شده و پلیس جست‌وجوی این خودرو را آغاز کرده است. شواهد
 
شبکه سی‌ان‌ان و یک رسانه ترکیه روز دوشنبه با انتشار تصاویر دوربین‌های مدار بسته اعلام کردند ساعاتی پس از ورود جمال خاشقجی به کنسولگری، یکی از ۱۵ مأمور سعودی که به استانبول آمده بودند در حالی که لباس‌های خاشقجی را به تن دارد از محل کنسولگری خارج می‌شود و به محلات مرکزی استانبول می‌رود.
 
مقام‌های سعودی هنوز به این گزارش واکنشی نشان نداده‌اند.
 
از سوی دیگر رسانه‌های ترکیه گزارش داده‌اند که یک خودروی متعلق به کنسولگری سعودی که از دو هفته پیش در محله سلطان‌غازی رها شده بود روز دوشنبه یافت شده و پلیس جست‌وجوی این خودرو را آغاز کرده است.
 
بر اساس نقشه‌های اینترنتی، کنسولگری سعودی در استانبول چند کیلومتر با محله سلطان‌غازی فاصله دارد.
 
همچنین به گزارش خبرگزاری رسمی آناتولی، دادستان‌های ترکیه روز دوشنبه از پنج نفر از کارمندان کنسولگری سعودی به عنوان «شاهد» بازپرسی کردند و قرار است از ۲۰ شاهد دیگر، از جمله شهروندان ترکیه و اتباع خارجی، نیز درباره وقایع روز حادثه بازپرسی صورت گیرد.
 
ادامه واکنش‌های بین‌المللی
 
جرد کوشنر، مشاور عالی کاخ سفید و داماد دونالد ترامپ، روز دوشنبه در مصاحبه با سی‌ان ان درباره قتل جمال خاشقجی گفت دولت آمریکا هنوز در مرحله جمع‌آوری شواهد و مستندات است.
 
آقای کوشنر که روابطی نزدیک با محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، در پاسخ به سوالی در این باره که آیا آمریکا به نتایج تحقیقات عربستان اعتماد خواهد کرد گفت عربستان متحد مهم ایالات متحده است. پس از آنکه شواهد را از منابع مختلف به دست آوریم، وزیر خارجه و تیم مشاوران امنیت ملی کمک خواهند کرد که درباره معتبر بودن این شواهد تصمیم بگیریم.
 
از سوی دیگر ژان‌ایو لو دریان، وزیر خارجه فرانسه، قتل جمال خاشقجی را «جنایتی جدی» خواند و گفت این ماجرا باید به طور کامل و تا دست یافتن به عین حقیقت بررسی شود.
 
آقای لو دریان در پاسخ به این پرسش که آیا کشورش هم مانند آلمان، فروش سلاح به عربستان را متوقف خواهد کرد گفت: هر پاسخی منوط به روشن شدن حقیقت است.
 
رسانه‌های فرانسه همچنین گزارش داده‌اند که امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری این کشور، روز دوشنبه با همتای آمریکایی‌اش، دونالد ترامپ، تلفنی گفت‌وگو کرده و دو طرف «درباره نگرانی‌هایشان نسبت به شرایطی که به مرگ جمال خاشقجی منجر شد» مکالمه داشته‌اند.
 
آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان، روز یکشنبه گفته بود تا روشن شدن پرونده قتل جمال خاشقجی، کشورش سلاح به عربستان نخواهد فروخت.
 
با این حال پیتر آلتمایر، وزیر اقتصاد آلمان روز دوشنبه در پاسخ به این سوال که آیا قراردهای فعلی فروش سلاح به ریاض نیز به حال تعلیق در می‌آید یا خیر توضیحی نداد و تنها گفت که در این باره باید تأمل بیشتری صورت بگیرد.
 
آقای آلتمایر که با شبکه تلویزیونی زد.دی.اف گفت‌وگو می‌کرد همچنین تأکید کرد که تنها در صورت وحدت کشورهای اروپایی و موضع واحد آنها در قبال قتل جمال خاشقجی می‌توان بر عربستان سعودی فشار آورد.
 
شماری از شخصیت‌ها و احزاب سیاسی در بریتانیا نیز ترزا می، نخست‌وزیر این کشور، را زیر فشار گذاشته‌اند تا فروش سلاح به عربستان را متوقف کند.
 
بوریس جانسون، وزیر خارجه پیشین کابینه خانم می، و امیلی تورن‌بری، مسئول وزارت خارجه در کابینه سایه در حزب کارگر، از جمله کسانی بودند که روز دوشنبه خواسته توقف فروش سلاح به ریاض تا روشن شدن شدن تمامی جوانب قتل خاشقجی را تکرار کردند.
 
واکنش‌ها در عربستان
 
با اینکه شماری از شخصیت‌های سیاسی، از جمله چند سناتور آمریکایی، از نقش احتمالی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، در ماجرای قتل جمال خاشقجی سخن گفته‌اند اما عادل الجبیر، وزیر خارجه این کشور، روز یکشنبه در مصاحبه با فاکس‌نیوز گفت بن سلمان از این ماجرا بی‌خبر بوده و این قتل کار «عوامل خودسر» بوده است.
 
رسانه‌های رسمی عربستان شامگاه جمعه خبر داده بودند که در پیوند با ماجرای مرگ جمال خاشقجی تاکنون ۱۸ تن بازداشت شده و احمد العسیری و سعود القحطانی نیز از مقام‌های خود برکنار شده‌اند.
 
با این حال سعود القحطانی روز دوشنبه در توئیتر خود خبر داد که به یک سمت دیگر منصوب شده و ریاست «شورای مدیران فدراسیون سعودی برای امنیت سایبری، برنامه‌ریزی و پهپادها» را پذیرفته است.