هیچ صدایی علیه فرونشست زمین بلند نیست

محمد درویش، کنشگر محیط زیست می‌گوید در سال ۷۵ برای خلاص شدن از شر دریاچه ارومیه پیشنهاد احداث ۱۰۵ سد به رودهای منتهی به آن را دادند و اعتراض فعالان محیط زیست به گوش کسی نرسید. او نشست زمین را بالاترین تهدید خوانده است.
 
مدیرکل دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست در یک کنگره حزبی فاش کرده که سنگ بنای زوال دریاچه ارومیه از همایشی در دانشگاه تبریز گذاشته شد.
 
محمد درویش می‌گوید، موضوع این همایش در سال ۷۵ این بود که حجم دریاچه ارومیه مرتبا افزایش می‌یابد و بسیاری اراضی و تاسیسات را نابود می‌کند: «پیشنهاد شد ما به روی همه رودخانه‌های منتهی به ارومیه ۱۰۵ سد احداث کنیم و اجازه ندهیم حتی یک قطره آب وارد دریاچه شود. حتی گفته شد این کار می‌تواند ۲۰۰هزار فرصت شغلی جدید ایجاد کند.»
 
خبرگزاری ایرنا به نقل از درویش می‌نویسد، هر چقدر فعالان محیط زیست فریاد زدند که این کار می‌تواند به ضرر اقتصاد پایدار کشور باشد، کسی گوش نکرد.
 
او با اشاره به از دست رفتن یک عرصه پنج هزار کیلومتر مربعی و مواجهه با بحران مهاجرت و بیماری در ساحل شرقی دریاچه ارومیه پرسیده است: «آیا این بحران که در کتاب‌های درسی استرالیا تدریس می‌شود یک استثنا بوده یا آن که در جاهای دیگر نیز به بهانه اشتغال و توسعه و رشد اقتصادی، ملاحظات زیستی را کنار نگذاشته‌ایم؟»
 
این فعال محیط زیست تاکید کرده که سیاست توسعه "آب محور" وابستگی معیشتی به منابع آب و خاک را افزایش داده و فرونشست زمین را به دنبال داشته است: «اگر یک جنگل بسوزد یا تالاب خشک شود می‌توان آن را دوباره احیا کرد اما اگر زمین نشست کند دیگر به هیچ عنوان امکان برگشت شرایط وجود ندارد و ذخیره استراتژیک آب شیرین از دست می‌رود.»
 
رکوردشکنی در نشست زمین
 
درویش نشست زمین را بالاترین تهدید خوانده و گفته در حالی که اتحادیه اروپا ۴میلیمتر نشست زمین در سال را بحرانی می‌خواند، ایران در این عرصه رکورد شکنی کرده است: «سازمان زمین شناسی ما در سال ۲۰۱۰ اعلام کرد میزان نشست زمین در جنوب تهران به ۳۶سانتیمتر رسیده است. سال ۲۰۱۵ دوباره رکورد شکستیم و در دشت فسا و جهرم این رقم به ۵۴سانتیمتر افزایش یافت و آب از آب تکان نخورد.»
 
درویش بر این باور است که آموزه‌ها و دغدغه‌های محیط زیستی به شکلی ملموس به دولتمردان و قدرت سالاران و حاکمان منتقل نشده و تصور می‌شود که بها دادن به محیط زیست، جلوگیری از اشتغال و توسعه خواهد بود.
 
ایران از جمله کشورهایی است که در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان قرار دارد. منابع آب برای کشورهایی که در این شرایط قرار دارند، گلوگاه توسعه و پیشرفت به شمار می‌رود.
 
محمدعلی نجفی، شهردار وقت تهران در همایشی در اسفند ۹۶، وضعیت آب در پایتخت را حاد و بسیار نگران‌کننده خوانده و هشدار داده بود که توان اکولوژیک تهران ۲۵۰میلیون مترمکعب است اما مصرف کنونی حدود سه برابر این میزان.
 
در آن همایش تحت نام "دیپلماسی آب و هیدروپلیتیک غرب آسیا"، عباس عراقچی، معاون وزارت خارجه نیز گفت: «در گذشته مدیرانی با مدیریت غلط خود منابع آب کشور را در داخل هدر داده‌اند و اکنون منتظر این هستند که دستگاه دیپلماسی کشور از خارج آب بیاورد.
 
ایران و تهدید خشکسالی کامل
 
طبق برآورد‌های جهانی، ایران جزو ۹ کشور منطقه غرب آسیاست که تا سال ۲۰۲۵ به خشکسالی کامل متبلا خواهد شد. عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران پیش‌تر هشدار داده که ۷۰درصد مشکلات کشور از آب است.
 
کلانتری ۳۰ مهر ۹۶ در مجلس در توضیح بحران آب گفته بود که ایران در فرسایش خاک، فرسایش جرم پلاسمای ژنتیکی و مسائل ژنتیکی و حیوانی، فرسایش پوشش گیاهی و هدر دادن انرژی، مقام اول جهان را دارد. او اعلام کرد که ایران ۱۱۰ درصد از آب تجدیدپذیر خود را مصرف می‌کند و در توصیف واقعیات این کشور گفت: «سر آب ایران بلا آورده‌ایم.»
 
کارشناسان سازمان ملل پیش‌تر هشدار داده‌اند که محیط زیست در کشورهای رو به رشد، فدای برنامه‌های توسعه می‌شود.
 
خودکفایی کشاورزی
 
محمد درویش در کنگره "حزب اراده ملت ایران" با اشاره به مشکلات زیست محیطی استان خوزستان گفته است: «استانی که بزرگترین تولید کننده کشاورزی کشور است و بیشترین میزان سرمایه گذاری نفت و گاز در آن انجام شده و منطقه آزاد اروند و ۳۳ درصد آبهای سطحی کشور را دارد، چرا کسی حاضر نیست در آن زندگی کند. آنهایی که می‌گویند اقتصاد مهمتر از محیط زیست است آزمایشگاه خوزستان را ببینند که چه بلایی سر ما آورده است.»
 
درویش تاکید کرده که شرایط جوی ایران و قرار گرفتن آن در محدوده عرض ۳۵ تا ۴۰ درجه نیمکره شمالی، جایی برای شعار خودکفایی در کشاورزی باقی نمی‌گذارد: «این شعار یک خطای بزرگ و راهبردی است. ما نباید به سمت افزایش وابستگی معیشتی به منابع آب و خاک حرکت کنیم بلکه باید شعارمان تامین امنیت غذایی باشد و آن را از طریق پول تامین کنیم.»
 
او گفته که ایران باید بر اساس واقعیت‌های بوم شناختی کشور و فارغ از مصلحت‌های ایدئولوژیک، مذهبی و گروهی، طرح‌های توسعه را طراحی کند.
 
بحث بر سر کمبود منابع آب در ایران در سال‌های اخیر. موضوعی دائمی بوده که به تدریج جنبه امنیتی نیز پیدا کرده است. به باور بسیاری کارشناسان هیچ‌یک از مشکلات اجتماعی و سیاسی در ایران به اندازه مشکل آب جدی نیست و جنگ‌ها و تنش‌هایی که در پیش‌اند، روی قحطی آب متمرکز خواهند بود. محسن رنانی، اقتصاددان و استاد دانشگاه اصفهان گفته است، ایران تا پایان دهه ۹۰ شاهد جنگ فراگیر آب خواهد بود.