'بامداد خمار' کانادا بعد از آزادی ماریجوآنا

لحظه تحویل نخستین پاکت قهوه‌ای حاوی ماریجوآنا قانونی در شرق کانادا در شهر سنت جان استان نیوفائندلندچه چیزی آزاد شده؟
بنابر قانون جدید کانادا که مصوبه آن اواخر نوامبر سال گذشته در پارلمان این کشور به تصویب رسید از این پس کانادایی‌های ۱۹ ساله و بزرگتر می‌توانند:
 

•     ۳۰ گرم ماریجوآنا تفننی خشک برای مصارف شخصی به همراه داشته باشند
•     هر خانه‌ای اجازه دارد حداکثر ۴ بوته (گلدان) شاهدانه هندی که از آن ماریجوآنا تهیه می‌شود در خانه نگه‌داری کند. این گلدان‌ها نباید در معرض دید عموم باشند و اگر شما در محل سکونت خود مهدکودک خانگی دایر کرده‌اید، اجازه رشد و نمو ماریجوانا خانگی ندارید
•     کشاورزان، مزرعه‌داران و فروشنده‌ها پس از اخذ مجوزهای لازم از دولت‌های محلی اجازه دارند به کشت، داشت و برداشت و فروش ماریجوآنا اقدام کنند. کاری که بسیاری از آنها از سال ۲۰۰۱ و همزمان با آزاد شدن ماریجوآنا برای مصارف پزشکی در کانادا آغاز کرده بودند و حالا بی‌صبرانه تشنه توسعه آنند.

شروط قانونی حمل و استفاده ماریجوآنا

•     برای خرید، حمل و مصرف ماریجوآنا شما باید ثابت کنید که دست کم ۱۹ ساله شده‌اید
•     جوانان زیر ۱۹ سال حتی به همراه یک فرد بزرگسال هم حق ورود به فروشگاه‌های فروش ماریجوآنا را ندارند
•     اگر ماریجوآنای مصرفی در اختیار دارید باید آن را هنگام رانندگی در داشبورد یا صندوقچه دردار در داخل خودرو قرار داده باشید؛ قانونی که مشابه آن برای حمل مشروبات الکلی در داخل خودرو هم وجود دارد
•     در اماکن ورزشی، پارک‌های تفریحی و هر مکان عمومی که کودکان از آن استفاده می‌کنند استعمال ماریجوآنا ممنوع است
•     تمامی محدودیت‌ها برای استعمال سیگار در اماکن عمومی شامل استعمال ماریجوآنا هم می‌شود و بنابر قوانین محلی ممکن است محدودیت‌های بیشتری هم برای محل زندگی شما در نظر گرفته شده باشد
•     مجتمع‌های مسکونی و آپارتمان‌ها بنابر اساس‌نامه مالکان می‌توانند مصرف ماریجوآنا در داخل این اماکن را ممنوع یا با محدودیت‌های ویژه آزاد اعلام کنند
•     کارمندان و حتی سربازان ارتش هم مجازند با توجه به مقررات تعیین شده در محیط کار ماریجوآنا مصرف کنند. این مقررات که می‌تواند بر اساس شرح وظایف افراد متفاوت باشد شامل ممنوع بودن استعمال ماریجوانا دست کم ۸ ساعت پیش از رانندگی یا ۲۴ ساعت قبل از ماموریت‌های اداری و نظامی است.

مشتاقان آزادی ماریجوآنا چه می‌گویند؟
دکتر دانلد مک‌فرسین، رئیس ائتلاف سیاست‌گذاری مواد کانادا معتقد است ممنوعیت قانونی ماریجوآنا که از سال ۱۹۲۳ در این کشور وضع شده بود "بیش از ۴۰ سال است که شکست خورده اما "مسئولان اصرار به استمرار آن داشتند بلکه با مرور زمان اوضاع عوض شود. که نشد."
 
دکتر مک‌فرسین که از معماران اصلی رویکرد چهار ستونی ( Four Pillars) در قانون‌گذاری کنترل مواد است به بی‌بی‌سی فارسی گفت: "همه از دهه ۷۰ میلادی می‌دانستند که ممنوعیت ماریجوآنا شکست خورده و عملا اجرای این قانون غیرممکن شده، اما تنها پس از اپیدمی اوردوز (بیش مصرفی) و شیوع بیماری ایدز در دهه ۹۰ میلادی بود که سیاست‌مداران کم‌کم به کاهش آسیب‌های اعتیاد به عنوان ستون چهارم سیاست‌گذاری در کنار پیش‌گیری، درمان و مبارزه پلیسی با عرضه مواد توجه کردند و وحشت از شیوع اچ‌آی‌وی از طریق سرنگ مشترک هم کمک کرد که اغماض بیشتری برای عمومی‌شدن ماریجوآنا که امکان تزریق نداشت به وجود بیاید."
 
علاوه بر این در سه دهه گذشته تحقیقات فراوانی در جهت مصارف پزشکی ماریجوآنا صورت گرفته که از نظر بسیاری بستر علمی برای تغییر قوانین در این باره را فراهم کرده است.
 
کانادا مصرف ماریجوآنا با مقاصد پزشکی را از سال ۲۰۰۱ قانونی کرده بود. از آن زمان حدود ۳۳۰ هزار کانادایی از جمله بیماران سرطانی و مراجعان کلینیک‌های روانپزشکی با نسخه پزشک ماریجوآنا دریافت می‌کردند. اکنون پس از ۱۷ سال تحقیقات درباره نتایج این قانون در حمایت از آزادسازی عمومی این ماده استفاده شده است.
صف طولانی متقاضیان خرید ماریجوآنا در سنت جان استان نیوفائندلند که از نیمه‌شب سه‌شنبه تشکیل شده بود حامیان لغو قانون ممنوعیت ماریجوآنا عمده مباحث حمایتی خود را بر این زمینه‌ها متمرکز می‌کنند:
 

•     توزیع قانونی ماریجوآنا به جرم‌زدایی و کاهش نیاز به بازار سیاه و قاچاق آن منجر می‌شود
•     کنترل قانونی بر کیفیت ماریجوآنا قانونی مصرف‌کنندگان را از خلوص و غیرسمی بودن مواد مصرفی مطمئن می‌سازد
•     آزادشدن ماریجوآنا ممکن است از گرایش مصرف‌کنندگان به مواداعتیادآور سنگین چون هرویین و کوکایین پیشگیری کند

 
در همین حال، حامیان سرشناسی چون آدام گرین‌بلت از مدیران شرکت کانوپی گروث که بزرگترین تولید‌کننده ماریجوآنای پزشکی در جهان است آزادسازی مصرف ماریجوآنا را موفقیتی بزرگ در تاریخ قانون‌گذاری مواد دانسته و آن را به حامیان حقوق‌بشر و کسانی که حامی جرم‌زدایی از اعتیادند تبریک گفته است.
 
کمپانی کانوپی گروث هم که ارزش سهام آن حدود ۱۰ میلیارد دلار برآورد شده روز گذشته با راه اندازی پروژه جدید خود به نام "های سوسایتی" آموزش‌هایی برای پرورش‌دهندگان خانگی کانابیس ارایه کرده است.

Introducing Hi. Society: World Class Education and Training for Budtenders across Canada: https://t.co/uyBM8eqHDK pic.twitter.com/j18Tic3bFa

— Canopy Growth (@CanopyGrowth) 16 October 2018

زنگ آغاز تجارت ۶ میلیارد دلاری!
بنابرگزارش سازمان ملل متحد بیش از ۱۰ درصد مردم کانادا ماریجوآنا مصرف می‌کنند؛ درصدی مشابه ایالات متحده آمریکا. در حقیقت در نقشه جهانی میزان مصرف ماریجوآنا، آمریکای شمالی با رنگ قرمز تیره، بالاترین میزان مصرف‌کننده را در خود جای داده است.
 
همین موضوع هم باعث شده هرگونه تغییر در قوانین تولید و مصرف ماریجوآنا تاثیر اقتصادی مستقیمی بر تجارت قانونی و غیرقانونی آن داشته باشد.
 
بنابر گزارش اداره آمار دولت کانادا، چهار میلیون و ۹۰۰ هزار نفر از مردم این کشور طی سال گذشته میلادی (۲۰۱۷) ماریجوآنا مصرف کرده‌اند. متوسط مصرف سالانه این افراد ۲۰ گرم اعلام شده و بر همین اساس آنها پنج میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار برای تهیه ماده مصرفی خود هزینه کرده‌اند (شش و نیم میلیارد دلار کانادایی).
 
اگر چه ابرکمپانی‌هایی چون کانوپی گروث در استان انتاریو این کشور بیش از یک دهه است که تولید عمده ماریجوآنا پزشکی را آغاز کرده‌اند اما انتظار می‌رود با آزادشدن مصرف عمومی این ماده کشت قانونی ماریجوآنا به زودی قطبی جدید در کشاروزی کانادا ایجاد کند. به ویژه که روند قانونی شدن مصرف این ماده در ایالت‌های مختلف آمریکا هم طی پنج سال گذشته شتاب بیشتری گرفته و ده‌ها میلیون مشتری آمریکایی هم می‌توانند خریدار تولیدکنندگان کانادایی شوند. از طرف دیگر اغلب شهرهای بزرگ و پرجمعیت کانادا در فاصله‌ای بسیار کوتاه (اغلب کمتر از یک ساعت) با مرز آمریکا قرار دارند و انتظار می‌رود از این پس آمریکایی‌ها مسافرت‌های کوتاه تعطیلات پایان هفته‌ را با انگیزه جدیدی رو به شمال برنامه‌ریزی کنند.
 
در همین حال، برخی از ناظران گسترده شدن بازار تولید ماریجوآنای قانونی را تهدیدی برای "سوءاستفاده" از این قانون می‌دانند و می‌گویند "پول‌ساز شدن" این صنعت می‌تواند همانند صنعت تنباکو مانع از اطلاع‌رسانی گسترده و دقیق درباره مضرات همگانی شدن مصرف ماریجوانا شود.
 
دکتر برنارد لی فول، کارشناس مرکز اعتیاد و سلامت روانی تورنتو به نیویورک‌تایمز گفته: "چند دهه طول کشید تا آگاهی عمومی درباره مضرات سیگار بالا برود. (از این لحاظ) ماریجوآنا و تحقیق درباره مضرات آن هنوز در ابتدای راه است."
 
همزمان غیرقانونی بودن ماریجوآنا در سال‌های گذشته مشکلات فراوانی را برای مراکز تحقیقاتی دانشگاهی برای تامین ماریجوآنا در آزمایشگاه‌ها به وجود آورده به طوری که محققان می‌گویند قادر نیستند تحقیقات خود را ادامه دهند.
 
آخرین نمونه جنجالی آن ماه مارس سال گذشته روی داد که دانشگاه معروف جان هاپکینز آمریکا ناچار شد تحقیقات خود در زمینه تاثیرات ماریجوانا بروی استرس پس از حادثه را رسما متوقف کند.
 
علت این تصمیم محدودیت‌های قانونی برای به دست آوردن نمونه‌های یکسان ماریجوآنا برای تحقیقات اعلام شد چرا که محققان تنها اجازه داشتند از نهادهای دولتی ذیربط ماریجوانای لازم را تهیه کنند و خلوص ناهمگون این مواد بروی پایایی نتایج تحقیقات تاثیر منفی گذاشته بود.
 
اگرچه بسیاری از محققان چنین کمبودهایی را دلیل ناکافی بودن ادله آکادمیک برای حمایت از آزادسازی مصرف عمومی ماریجوآنا می دانند اما در همین حال، برخی دیگر معتقدند اکنون بسیاری از مراکز تحقیقاتی در کانادا قادر خواهند بود با تهیه قانونی نمونه‌های ماریجوآنا موجود در بازار به بررسی اثرات جسمی-روانی ماریجوآنا شتاب دهند.
حامیان آزادی ماریجوآنا با دود سیگاری‌های خود پارلمان را در مه فرو برده‌اند. تجمع روز "ملی" ماریجوآنا آوریل امسال در اوتاوا جرم زدایی؛ عفو محکومان ماریجوآنا
ماریجوآنا پرمصرف‌ترین ماده غیرقانونی در جهان است. از میان حدود ۲۶۰ میلیون نفری که در گزارش های سازمان ملل متحد از آنها تحت عنوان سوءمصرف‌کننده مواد یادشده حدود ۱۶۰ میلیون نفر ماریجوآنا را به عنوان الگوی اصلی مصرف خود اعلام کرده‌اند.
 
بر اساس این آمارها به راحتی می‌توان تخمین زد که بخش بزرگی از جرایم مرتبط با مواد در جهان به خرید و فروش و حمل ماریجوآنا مرتبط است و بدین ترتیب جرم‌زدایی از این ماده نقش مهمی در کاهش پرونده‌های قضایی و پلیسی خواهد داشت.
 
در کانادا مقام‌های قضایی خوشبین‌اند که علاوه کاهش چشمگیر ورودی به زندان‌ها، فرآیند عفو و آزادی مجرمان مربوط با ماریجوآنا هم با سرعت قابل قبولی آغاز شود هر چند فعلا از عفو عمومی کسانی که در گذشته به علت جرایم مرتبط با ماریجوآنا محکوم شده‌اند خبری نیست.
 
بیل بلیر، رئیس پلیس سابق تورنتو پیش‌تر گفته بود حدود ۵۰۰ هزار نفر در کانادا در سابقه کیفری خود محکومیت مرتبط با ماریجوآنا دارند و به همین علت هم جنبشی گسترده برای موافقت با عفو عمومی آنها به راه افتاده که هنوز اتاوا به آن چراغ سبز نشان نداده است.
 
روز گذشته هم رالف گودیل، وزیر امنیت عمومی کانادا همزمان با آزادشدن مصرف تفننی ماریجوآنا گفت اگر چه فعلا از عفو عمومی خبری نیست اما دولت تصمیم گرفته فرجه زمانی درخواست عفو برای محکومان مرتبط با ماریجوآنا را به ۵ سال تقلیل دهد و هزینه ۶۳۱ دلاری مربوط آن را هم حذف کند.
 
از طرف دیگر، در آمریکا که چند سالی است ایالت‌های چون کلورادو، واشنگتن و اورگان مصرف درمانی و تفریحی ماریجوآنا را آزاد کرده‌ا‌ند آمارها نشانی از کاهش جرایم سازمان یافته ندارد هر چند به نظر می‌رسد ماهیت این جرایم دچار دگردیسی شده است.
آزادی ماریجوآنا؛ نمک بر زخم بی‌خانمان‌ها
سارا بلایس، مدیر و موسس نخستین جمعیت مردمی پیشگیری از اوردوز در کانادا می‌گوید قانونی شدن ماریجوآنا احتمالا تاثیری بر وخامت معتادان بی‌خانمان نخواهد داشت چرا که آنها آدرسی برای نوشتن در فرم‌های مربوطه ندارند و به این ترتیب قادر نخواهند بود به فروشگاه‌های قانونی فروش ماریجوآنا بروند.
 
سارا بلایس را دو ماه پیش در ونکوور و هنگامی که مشغول تهیه مجموعه مستند فنتانیل بودم دیدم. او در جمعیت مردمی پیشگیری از اوردوز (او.پی.اس) در قلب بخش شرقی مرکز شهر ونکوور (جایی که به اختصار DTES شهرت یافته) فعالیت می‌کند و سال‌ها در این محدوده کوچک که بارها پایتخت فقر، اعتیاد و تن‌فروشی در آمریکای شمالی خوانده شده به عنوان مددکار کار کرده است.

Homeless people don’t have an adresss so how are they going to get access to medical cannabis as a opiate substitution. I guess they will have to go to the black unsafe unregulated market #vanpoli #vanelxn18

— Sarah Blyth (@sarahblyth) 17 October 2018

 خانم بلایس ضمن استقبال از قانونی‌شدن ماریجوانا به بی‌بی‌سی فارسی گفت این می‌تواند نخستین گام کانادا به سوی جرم‌زدایی کامل از مواد و اعتیاد قلمداد شود.
 
کسانی مانند خانم بلایس که این روزها اپیدمی فنتانیل و اوردوز در کانادا را مستقیما ناشی از غیرقانونی‌بودن موادی چون هرویین و مشتقات مرفین می‌دانند معتقدند جرم‌زدایی از مواد به نهادهای امدادگر و بهداشتی کمک خواهد کرد جلوی مرگ و میر ناشی از مواد آلوده و خیابانی را بگیرند و در محیطی کنترل شده برای درمان معتادان برنامه‌ریزی کنند.
 
دکتر دانلد مک‌فرسین، رئیس ائتلاف سیاست‌گذاری مواد کانادا، هم می‌گوید: "۸۵ درصد از مرگ‌های ناشی از اوردوز در سال گذشته ناشی از وجود فنتانیل در مواد بوده است. این یعنی معتادانی که برای خرید هرویین یا مشتقات مرفین اقدام کرده‌اند بدون اطلاع از وجود فنتانیل (که ۱۰۰ برابر مرفین قدرت دارد) مواد خریداری شده در خیابان را تزریق و بر اثر آن جان داده‌اند. فاجعه‌ای که اثر مستقیم غیرقانونی بودن مواد است. چرا که اگر این هزاران نفر مواد مصرفی خود را از منبعی که کیفیت و محتوای آنها را بررسی کرده تهیه کرده بودند، الان همگی زنده بودند. باید بپذیریم که آدم‌ها برای تغییر زندگی‌شان ابتدا باید زنده بمانند."

Image caption منتقدان آزادسازی مواد نگران گرایش نوجوانان به ماریجوآنا تحت فشار گروه‌های همسال هستند دکتر مک‌فرسین که از حامیان اصلی توزیع سرنگ رایگان و احداث نخستین مرکز تزریق سالم در ونکوور در سال ۲۰۰۳ بوده می‌گوید: "ما در کانادا با وجود پیشگامی در بسیاری از موارد همچنان دو پهلو حرف می‌زنیم. از یک طرف می‌گوییم اعتیاد یک بیماری است اما از طرف دیگر موقع سیاست‌گذاری که می‌شود بروی مبارزه پلیسی و قضایی تمرکز می‌کنیم نه زیرساخت‌های بهداشتی و مددکاری برای مقابله با این بیماری."
 
در برابر حامیان آزادسازی ماریجوآنا که مطابق نظرسنجی‌های متعدد در اکثریت قرار دارند، بخش بزرگی از جامعه کانادایی و آمریکایی از روز گذشته دوباره به بحث‌های داغ تبعات این قانون وارد شده‌اند.
 
کسانی چون دکتر برنارد لی‌فول، از مرکز مطالعات اعتیاد و سلامت روان تورنتو که می‌گوید: "ماریجوآنا یک ماده خنثی نیست... ریسک آشکاری برای معتادشدن به آن وجود دارد و می‌تواند در صورت استفاده نادرست زیان‌های عمیقی به سلامت روانی شما وارد کند."
 
نگرانی دیگر در این رابطه به تجارت و سوددهی تولید ماریجوآنا نسبت داده شده است. منتقدان می‌گویند تاریخچه آزادسازی سیگار و الکل نشان می‌دهد سود سرشار بازارهای این مواد و لابی‌گری پرقدرت پشت آنها سال‌ها تحقیقات علمی و غیرجانب‌دارانه در این رابطه را تحت شعاع خود قرار داد و می‌دهد.
 
با وجود این، احتمالا مهمترین نگرانی متوجه والدین کانادایی است که نوجوان و جوانان زیر ۱۹ سال دارند. ژان سباستین فالو، استاد روانشناسی از دانشگاه مونترال معتقد است اکنون ممکن است "فشار گروه" و "انگ مترقی" نبودن که در میان گروه‌های همسال مرسوم است، نوجوانان را ناچار کند به سوی مصرف ماریجوآنا که همچون الکل و سیگار "قانونی شده" تن دهند.