آیا بریتانیا یک نخست‌وزیر مسلمان خواهد داشت؟

ساجد جاوید در سال ۲۰۱۵ به عنوان وزیر بازرگانی وارد کابینه بریتانیا شد  ستار سعیدی - بی‌بی‌سی
می‌توانید تصورش را بکنید که روزی بریتانیا یک نخست‌وزیر مسلمان داشته باشد؟ اگر تا چند سال پیش چنین تصوری دور از ذهن بود،‌ امروز شاید ممکن‌تر از هر زمان دیگری به نظر برسد.
 
اختلافات درونی حزب حاکم بریتانیا،‌ ممکن است به کنار گذاشته شدن رهبر حزب،‌ ترزا می،‌ و گزینش یک نخست‌وزیر جدید بیانجامید.
 
در میان گزینه‌های موجود برای جانشینی خانم می،‌ نام نخستین وزیر مسلمان کابینه هم بسیار به چشم می‎خورد. رسانه‌های بریتانیایی مدتی است از یک "ستاره نوظهور و درحال پیشرفت" در حزب محافظه‌کار،‌ حزب حاکم بریتانیا، سخن می‌گویند؛‌ او ساجد جاوید است که پله‌های ترقی را در داخل حزب و دولت طی کرده و اکنون سکان‌دار دومین وزارت‌خانه مهم،‌ یعنی وزارت کشور است و بخت اول جانشینی ترزا می،‌ در صورت کنار رفتن او از قدرت به‌شمار می‌رود.

از بیم بوریس جانسون؟
 
دو دستگی و شکاف در حزب محافظه‌کار، حزب حاکم بریتانیا، بر سر چگونگی خروج کشور از اتحادیه اروپا (برگزیت) روز به روز عمیق‌تر می‌شود. عده‌ای از نمایندگان حزب در پارلمان خواهان خروج بدون قید و شرط از اتحادیه اروپا، حتی به قیمت دست نیافتن به توافق با این اتحادیه هستند. به این معنا که می‌گویند توافق نکردن با اتحادیه اروپا، بهتر از یک توافق بد است؛ و منظورشان از توافق بد، باقی ماندن کشورشان در برخی نهادهای اتحادیه، از جمله بازار مشترک و حفظ آزادی رفت و آمد شهروندان اتحادیه در بریتانیاست.
 
سیاستمدارانی چون بوریس جانسون، وزیر خارجه سابق، طرفدار این‌گونه خروج کامل هستند. ترزا می، رهبر فعلی حزب حاکم و نخست‌وزیر، در میان اکثریتِ خواهان باقی ماندن در بازار مشترک اتحادیه اروپا و مخالف خروج بدون توافق است.
 
منتقدان هم‌حزبی خانم می، یعنی کسانی که همانند بوریس جانسون در اردوگاه برگزیت قرار دارند، نگرانند که نخست‌وزیر از خروج کامل بریتانیا از اتحادیه اروپا جلوگیری کند.
 
از طرفی نخست‌وزیر به دلیل اینکه با برگزاری انتخابات زودهنگام در سال ۲۰۱۷، اکثریت مطلق پارلمانی را از دست داده، از سوی هم‌حزبی‌هایش هدف انتقادهایی قرار گرفته است. بنابراین احتمال اینکه نمایندگان و اعضای حزب، در پی یافتن جایگزینی برای او باشند، کم نیست.
ساجد جاوید همسرش، لورا ساز و کار چالش رهبری
 
بر اساس قانون، اگر ۱۵ درصد اعضای حزب در پارلمان به نهاد موسوم به "کمیته ۱۹۲۲" نامه بنویسند و خواهان به چالش کشیدن رهبری خانم می ‌شوند،‌ این کمیته اجازه انتخابات درون حزبی را صادر می‌کند. در این انتخابات، نمایندگان حزب در پارلمان،‌ به رهبر حزب رای اعتماد می‌دهند و اگر او نتواند رای اکثریت حزب را به دست آورد،‌ رای‌گیری دیگری برای نامزدهای رهبری حزب و در نتیجه نخست‌وزیری برگزار می‌شود. با نارضایتی‌های موجود درون‌حزبی، رای عدم اعتماد به خانم می، چندان هم دور از ذهن نیست.
 
در چنین شرایطی،‌ احتمال اینکه اکثریت حزب محافظه‌کار،‌ به رهبران اصلی برگزیت، مثل بوریس جانسون و جیکوب ریس-ماگ رای‌ ندهند وجود دارد. 
 
اگر حزب محافظه‌کار بریتانیا بخواهد، ترزا می را کنار بگذارد و هم زمان نخواهد سرنوشت کشور و حزب را به یکی از مخالفان سرسخت اتحادیه اروپا بسپارد، شاید بتوان گفت که گزینه مطلوب‌تر برای اکثریت حزب - که مانند ترزا می،‌ خواهان باقی‌ماندن بریتانیا در اتحادیه اروپا بوده‌اند - انتخاب چهره تازه‌نفس و در عین حال طرفدار معامله با اتحادیه اروپا، از داخل حلقه حاکم است. ساجد جاوید این شرایط را دارد.
 
رسانه‌های بریتانیایی از آقای جاوید به عنوان یک گزینه مطرح برای نخست‌وزیری آینده، در صورت کنار گذاشته شدن ترزا می نام می‌برند. به گفته روزنامه فاینشال تایمز، موسسات شرط‌‍‌بندی شانس او برای نخست‎وزیری را بیش از دیگران می‌دانند.
 
با وجود اینکه بوریس جانسون با داشتن دو دوره شهرداری پایتخت و دو سال وزارت خارجه بریتانیا، نسبت به ساجد جاوید شخصیتی سرشناس‌تر و تاثیرگذارتر به شمار می‌رود، به نظر می‌رسد حتی در میان مردم عادی هم نسبت به آقای جاوید، از اقبال کمتری برای رهبری کشور برخوردار است.
 
۳۶ درصد شرکت‌کنندگان یک نظرسنجی موسسه یوگاو (YouGov) در ماه گذشته گفته‌اند ساجد جاوید را گزینه مناسب‌تری برای نخست‌وزیری آینده می‌دانند، در حالی که این رقم درباره آقای جانسون، ۳۰ درصد بوده است.
موسسات شرطبندی،‌ شانس بالایی برای نخست‌وزیری ساجد جاوید پیشبینی می‌کنند اگر آقای جاوید جانشین ترزا می‌شود، که اصلاً بعید نیست، بریتانیا برای اولین بار در تاریخ یک رهبر غیرسفیدپوست خواهد داشت که همانند صادق خان، شهردار لندن، مسلمان و فرزند یک مهاجر پاکستانی راننده اتوبوس است.

فرزندان رانندگان اتوبوس
 
ساجد جاوید ۴۸ ساله و متولد شهر روچدیل انگلستان است. او در یک خانواده مهاجر مسلمان بزرگ شد. او که از اوایل دهه ۱۹۸۰ به جمع حامیان حزب محافظه‌کار پیوسته بود، در سال ۲۰۱۰ به نمایندگی از این حزب از شهر برامزگرو انگلستان وارد پارلمان شد و بعدها در دولت محافظه‌کار بریتانیا وزیر شد.
 
او در سال ۲۰۱۴ در مصاحبه‌ای به روزنامه دیلی میل انگلستان گفت پدرش در ۱۷ سالگی از پاکستان به انگلستان آمده بود و به عنوان راننده اتوبوس مشغول به کار شده بود. آقای جاوید گفته است که پدرش در میان مردم به "آقای شبانه‌ روزی" معروف شده بود،‌ چون به طور شبانه روزی کار می‌کرد.
 
در پی پیروزی صادق خان در انتخابات شهرداری لندن در سال ۲۰۱۶، او اینگونه انتخاب شهردار جدید را تبریک گفت: "تبریک از طرف یک فرزند راننده پاکستانی اتوبوس به یک فرزند دیگر راننده پاکستانی اتوبوس".