قاسمی: سازوکار اروپا تکرار طرح نفت در برابر غذا نیست

بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران سخنگوی وزارت خارجه می‌گوید توافق‌های ایران و کشورهای اروپایی در حال نهایی شدن است اما جزئیات آن علنی نخواهد شد. پنهان‌کاری در مورد جزئیات این توافق به شایعه تکرار طرح نفت در برابر غذا دامن زده است.
 
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری دوشنبه نهم مهرماه (اول اکتبر) گفت که مذاکرات ایران با کشورهای باقیمانده در توافق هسته‌ای (چین، روسیه و سه کشور اروپایی) ادامه دارد و "در بخش‌های زیادی به تفاهم‌هایی نزدیک شده‌ایم".
 
پس از اعلام رسمی خروج آمریکا از توافق هسته‌ای (۸ مه/ ۱۸ اردیبهشت) پنج کشور دیگر طرف توافق با ایران اعلام کردند که به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) پایبند خواهند ماند.
 
بریتانیا، فرانسه و آلمان وعده داده‌اند با سازوکار ویژه‌ای به جمهوری اسلامی امکان دهند تا حد ممکن از مزایای برجام برخوردار باشد و از اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا کمتر آسیب بخورد. با این همه هنوز این سازوکار نهایی نشده و مذاکره ادامه دارد.
 
به گزارش خبرگزاری ایسنا قاسمی در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران مبنی بر این که آیا سازوکار ویژه اروپا چیزی شبیه "برنامه نفت در برابر غذا" نخواهد بود این گمانه‌زنی را رد کرد و گفت که ایران و کشورهای ۱+۴ در این مسیر حرکت نمی‌کنند.
 
برنامه یاد شده پس از صدور قطعنامه ۹۸۶ شورای امنیت سازمان ملل در آوریل ۱۹۹۵ و اعمال تحریم‌های جهانی علیه عراق در واکنش به حمله نظامی این کشور به کویت در دستور کار قرار گرفت.
 
مطابق این قطعنامه صادرات نفت عراق تنها در حد تامین نیازهای ضروری شهروندان که شامل مواد غذایی و دارو می‌شد مجاز بود. برنامه نفت در برابر غذا تا زمان اشغال عراق به وسیله ارتش آمریکا در نوامبر ۲۰۰۳ ادامه داشت.
 
توافق‌هایی که علنی نشده و نمی‌شوند
 
سخنگوی وزارت خارجه ایران گرچه منکر تکرار این برنامه در راهکارهای مورد نظر کشورهای اروپایی شده از بیان جزئیات خودداری کرده است: «به دلایل و شرایط خاص و فشاری که آمریکا روی همه کشورهای جهان برای ممانعت از همکاری با ایران وارد کرده است و هزینه و وقت زیادی هم صرف این کار کرده است، سازوکاری که میان ایران و اروپا مطرح بوده خیلی علنی و آشکار نشده و نخواهد شد.»
 
بهرام قاسمی می‌گوید این کار به دلیل رعایت مصالح ملی و "وجود معاندینی است که در صدد تخریب این رابطه و شکل‌گیری سازوکار مالی هستند".
 
آمریکا توافق هسته‌ای با ایران را ناقص می‌داند و از جمله معتقد است که این توافق مانع ادامه حمایت تهران از گروه‌های تروریستی، اقدامات بی‌ثبات‌کننده در منطقه و برنامه‌های مناقشهبرانگیز موشکی این کشور نشده است. ایران این اتهام‌ها را بی‌اساس می‌داند.
 
سه کشور اروپایی گرچه خروج آمریکا از برجام را نادرست می‌دانند در نگرانی‌های واشنگتن از برنامه‌های موشکی و حضور منطقه‌ای ایران با ایالات متحده تفاهم دارند.
 
پلیس بلژیک حدود دو ماه پیش یک زوج ایرانی را به ظن مشارکت در طراحی و اجرای عملیات بمب‌گذاری در نشست سالانه سازمان مجاهدین خلق در پاریس دستگیر کرد. در پی این واقعه پلیس آلمان نیز یک دیپلمات ایرانی مقیم اتریش را، که گفته می‌شود مواد منفجره در اختیار این زوج گذاشته، در جنوب این کشور بازداشت کرد.
 
شرط اعزام سفیر جدید فرانسه به تهران
 
مطابق گزارش‌ها فرانسه از ایران خواسته در تحقیقات در مورد این پرونده همکاری کند و اعزام سفیر جدید خود به تهران را موکول به این همکاری‌ها کرده است.
 
بر پایه برخی گزارش‌ها وزیران خارجه ایران و فرانسه به تازگی و در ملاقاتی که در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل داشتند درباره این مسئله نیز مذاکره کرده‌اند. قاسمی این مذاکرات را تکذیب نکرده اما می‌گوید از جزئیات آن اطلاعی ندارد.
 
به گزارش ایسنا سخنگوی وزارت خارجه ایران با بیان اینکه در مورد مسائل دوجانبه بین دو کشور مباحث زیادی در حوزه‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی و سیاسی برای گفت‌وگو وجود دارد گفت: «قطعا در این دیدارها درمورد مسائل منطقه‌ای نیز گفت‌وگو و رایزنی شده است.»
 
شماری از منابع خبری می‌گویند ایران درباره برنامه‌های موشکی خود و برخی از مسائل منطقه‌ای با کشورهای اروپایی وارد گفت‌وگو شده است. ایران تا کنون هر گونه مذاکره بر سر برنامه‌های موشکی این کشور را تکذیب کرده اما دست‌کم مذاکره درباره یمن را به طور رسمی تائید کرده است.
 
مذاکرات درباره خطوط قرمز؟
 
اظهارات قاسمی درباره این که جزئیات مذاکرات و توافق‌های ایران و سه کشور اروپایی حتی در آینده نیز علنی نخواهد شد می‌تواند به وجود موضوعاتی در این مذاکرات تعبیر شود که در سیاست‌های رسمی جمهوری اسلامی جزو خطوط قرمز محسوب می‌شوند.
 
در پی خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای، وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد که تحریم‌های تعلیق شده علیه جمهوری اسلامی در دو دوره ۹۰ و ۱۸۰ روزه دوباره اعمال می‌شوند.
 
دور نخست تحریم‌های آمریکا علیه ایران مرداد ماه به اجرا درآمد و دور دوم که قرار است از ۱۳ آبان (چهارم نوامبر) اجرایی شود، به طور مشخص صنایع نفت و گاز و روابط مالی و پولی بانک مرکزی جمهوری اسلامی را هدف قرار می‌دهد.
 
در مرحله نخست اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا، معامله اسکناس و اسناد مبتنی بر دلار با ایران، نقل و انتقال درآمدهای این کشور و خدمات پیام‌رسانی به بانک مرکزی و موسسه‌های مالی ایرانی مشمول تحریم شدند.
 
سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای مشغول آماده کردن سازوکار ویژه‌ای هستند که قرار است روابط مالی و تجاری میان ایران و شرکت‌های اروپایی را تسهیل کند و به نوعی تحریم‌های آمریکا علیه این کشور را دور بزند.
 
وزیر خارجه ایران، محمد جواد ظریف به تازگی گفته است: «ایران قصد دارد با فروش نفت و انجام معاملات بین‌المللی به جای دلار با سایر ارزها، با تحریم‌های آمریکا بر فروش نفت کشور مقابله کند. مکانیسم اصلی، حذف دلار است.»
 
یکی از راهکارهای کشورهای اروپایی که جزئیات آن هنوز مشخص و به طور رسمی اعلام نشده، ایجاد یک نهاد حقوقی-مالی جدید به منظور تسهیل معاملات مالی و تجاری شرکت‌های اروپایی با ایران و کاهش تاثیر تحریم‌های آمریکا بر آنها است.
 
عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران هفتم مهر ماه اعلام کرد که بر اساس مذاکرات صورت گرفته با اروپایی‌ها، سازوکارهای تبادل بانکی و تجاری با ایران تا شروع دور دوم تحریم‌های آمریکا اجرایی خواهد شد.