واکنش تهران به هشدار پاریس؛ رد مذاکره بر سر "سه موضوع بزرگ"

بهرام قاسمی گفت، ایران دلیلی برای مذاکره "آن‌هم برای موضوعات غیرقابل مذاکره" نمی‌بیند. لو دریان هشدار داده بود که ایران نمی‌تواند از مذاکره بر سر نقش خود در خاورمیانه، برنامه موشکی و آینده برنامه هسته‌ای‌اش اجتناب ورزد.
 
بهرام قاسمی در واکنش به هشدار وزیر خارجه فرانسه: ایران دلیلی برای مذاکره آن‌هم برای موضوعات غیرقابل مذاکره نمی‌بیند
 
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، روز جمعه نهم شهریور (۳۱ اوت) به اظهارات اخیر وزیر خارجه فرانسه مبنی بر ضرورت مذاکره بر سر برنامه موشک‌های بالستیک جمهوری اسلامی، نقش ایران در خاورمیانه و آینده برنامه هسته‌ای این کشور واکنش نشان داد و آن را رد کرد.
 
سخنگوی وزارت خارجه ایران گفت: «جمهوری اسلامی ایران بارها مواضع روشن و شفاف خود را در خصوص نگرانی‌های بی‌مورد و ناشی از برداشت‌های نادرست و از سر ناآگاهی برخی کشورها اعلام داشته است».
 
بهرام قاسمی تأکید کرد که کشورهای غربی در مذاکرات برجام "با خروج یکجانبه یکی از مدعیان غوغاسالار، زیاده‌جو و زیاده‌گو و کاستی و کاهلی دیگران کارنامه غیرقابل قبولی از خود به جای گذاشته‌اند".
 
رد مذاکره "آن‌هم برای موضوعات غیرقابل مذاکره"
 
سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران به‌رغم تأکید بر "اعتقاد" جمهوری اسلامی به مذاکره، افزود: «اما در شرایطی که نتایج آن همه تلاش و کوشش همه‌جانبه ایران و دیگر قدرت‌های جهانی با قلدری و از سر زیاده‌خواهی توسط برخی شرکای وزیر امور خارجه فرانسه و به سادگی در برابر عدم توانایی آنان نقض می‌شود و دولتمردان اروپایی هم بیشتر تاکنون به اعلام مواضع سیاسی و تکرار آنها بسنده کرده و نتوانسته‌اند در جهت ارایه تضمین‌های لازم و کافی مورد انتظار اقدام چشمگیری برای حفظ یک توافق بین‌المللی - که به عنوان مهم‌ترین دستاورد دیپلماسی عصر حاضر به شمار می‌رود- به عمل آورند، دلیل، ضرورت، اعتبار و اعتمادی برای مذاکره آن‌هم برای موضوعات غیرقابل مذاکره باقی نمی‌ماند».
 
ژان ایو لو دریان، وزیر خارجه فرانسه، روز گذشته ضمن تأیید پایبندی ایران به "اصول پایه‌ای" برجام، در عین حال هشدار داده بود که جمهوری اسلامی نمی‌تواند از مذاکره در مورد "سه موضوع بزرگ دیگر که موجب نگرانی" کشورهای غربی است اجتناب ورزد. وزیر خارجه فرانسه در همین رابطه از آینده تعهدات هسته‌ای جمهوری اسلامی پس از سال ۲۰۲۵، برنامه ساخت و گسترش موشک‌های دوربرد ایران و نقش احتمالی آتی این کشور برای ثبات خاورمیانه نام برده بود. لو دریان پیش از ورود به اجلاس وزیران خارجه اتحادیه اروپا در پایتخت اتریش تأکید کرده بود: «ما باید درباره این موضوع‌ها مذاکره کنیم و ایران باید بداند که این پیامی است که من از وین برای این کشور می‌فرستم».
 
سخنگوی وزارت خارجه ایران در ادامه سخنان امروز خود گفته است: «وزیر امور خارجه فرانسه می‌داند که در این شرایط و بر اساس تفاهمات انجام شده قبلی، آنان را گزیر و گریزی از انجام تعهدات‌شان نیست و ایران و ایرانی را نیز تا عدم انجام تمامی تعهدات آنان هیچ گزیری و گریزی از بی‌اعتمادی به آنان نیست».
 
بهرام قاسمی در ادامه مدعی شد که سیاست منطقه‌ای جمهوری اسلامی "در راستای صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی و مبارزه با تروریسم و افراط گرایی" است. او هم‌زمان با "دفاعی، بومی و مشروع" خواندن برنامه موشکی جمهوری اسلامی، تأکید کرد که این موضوع نیز "به هیچ وجه قابل مذاکره نیست".
 
سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی و تلاش ایران برای گسترش نفوذ خود در خاورمیانه، در کنار برنامه موشک‌های بالستیک این کشور، یکی از دلایل خروج آمریکا از برجام بود. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده، روز ۸ ماه مه گذشته (۱۸ اردیبهشت) خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران را اعلام کرد. دور نخست تحریم‌ها ۱۵ مرداد گذشته از جمله در حوزه‌های خرید و تهیه دلار توسط جمهوری اسلامی، تجارت طلا و فلزات گرانبها و خودروسازی، آغاز شد. روز ۱۳ آبان‌ماه آینده نیز تحریم‌های آمریکا در حوزه نفت و انرژی و مبادلات بانک مرکزی ایران اعمال خواهد شد.
 
خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های این کشور علیه ایران، گرچه با مخالفت کشورهای اروپایی مواجه شد، اما آنان، به‌خصوص بریتانیا، فرانسه و آلمان، هم‌زمان خواستار نرمش ایران برای مذاکره بر سر برنامه موشک‌های بالستیک و همچنین سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی شده‌اند. با وجود اینکه سه کشور مزبور پیش‌تر هم از سیاست‌های منطقه‌ای و موشکی ایران انتقاد کرده و حتی از مذاکره برای رسیدن به "توافق مکمل" با تهران سخن گفته بودند، اما اظهارات اخیر وزیر خارجه فرانسه، نشانه‌ای آشکار از تغییر لحن این کشور در برابر جمهوری اسلامی است.
 
"منع" سفر مقام‌های فرانسوی به ایران
 
خبرگزاری رویترز سه‌شنبه گذشته با استناد به دو بخشنامه داخلی وزارت خارجه فرانسه خبر داده بود که این کشور سفر دیپلمات‌ها و اعضای دولت خود به ایران را به دلیل افزایش تنش با جمهوری اسلامی محدود کرده است. طبق این گزارش، بخشنامه‌های مزبور تمامی دیپلمات‌ها و مقام‌های دولتی فرانسه را ملزم کرده است که سفرهای خود به ایران را، به جز در موارد مهم و فوری، به تعویق بیندازند.
 
یک روز پس از انتشار این خبر، سخنگوی وزارت خارجه ایران آن را تکذیب کرد و گفت: «اصولا هیچ‌گونه ضرورت و دلیلی برای اخذ چنین تصمیمی وجود ندارد». تکذیب بهرام قاسمی واکنش‌های زیادی را در محافل سیاسی و شبکه‌های اجتماعی به همراه داشت. منتقدان نوشته بودند که مرجع تأیید یا تکذیب چنین خبری نه جمهوری اسلامی، بلکه دولت فرانسه است. وزارت خارجه فرانسه اما بدون تأیید یا تکذیب گزارش رویترز، از اظهار نظر درباره بخشنامه‌های مزبور خودداری کرده است.
 
رویترز افزایش تنش میان پاریس و تهران، طرح ناکام منتسب به جمهوری اسلامی برای بمب‌گذاری در نشست ۳۰ ژوئن سازمان مجاهدین خلق در نزدیکی پاریس و سخت‌تر شدن نگرش ایران نسبت به فرانسه را عامل این تصمیم فرانسوی‌ها دانسته بود. حدود دو ماه پیش یک دیپلمات ایرانی با درخواست فرانسه و به اتهام طراحی برای بمب‌گذاری در نشست سازمان مجاهدین، در خاک آلمان بازداشت شد. سه نفر دیگر نیز در همین رابطه در آلمان و بلژیک بازداشت شده‌اند. با توجه به اظهارات روز گذشته لو دریان در وین، به نظر می‌رسد که مواضع آشکارا سختگیرانه‌تر اخیر پاریس در برابر تهران نیز در محدودیت احتمالی سفر دیپلمات‌های فرانسوی به ایران بی‌تأثیر نبوده باشد.
 
به‌رغم تأکید اتحادیه اروپا بر تلاش در جهت حفاظت از شرکت‌های اروپایی طرف معامله با ایران، تاکنون بسیاری از این شرکت‌ها از توقف فعالیت‌های خود در ایران خبر داده‌اند.
 
مقام‌های جمهوری اسلامی در هفته‌های گذشته بارها نارضایتی خود از پیشنهادات اروپا برای حفظ برجام را اعلام کرده‌اند. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، روز گذشته در توییتر نوشت که ماندن در برجام تنها گزینه پیش روی جمهوری اسلامی نیست. ظریف کمتر از دو هفته پیش نیز در گفت‌وگو با "باشگاه خبرنگاران جوان" گفته بود که اروپا هنوز آمادگی هزینه کردن برای حفظ برجام را ندارد. او اما یک روز پس از این مصاحبه، در گفت‌وگویی با شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان با اشاره به "اشتباه" خود در اعتماد به آمریکایی‌ها گفت، برجام بدون حضور واشنگتن نیز زنده خواهد ماند. وزیر خارجه ایران همچنین تأکید کرد که جمهوری اسلامی برای "بدترین سناریوی ممکن" آماده است.