حقایقی درباره بیماری‌های کبدی

طیف گسترده‌ای از بیماری‌های کبد از خفیف تا نمونه‌هایی که زندگی انسان را در معرض خطر قرار می‌دهند، وجود دارند، اما همه آن‌ها به واسطه دلایلی مشابه شکل نمی‌گیرند و همواره این امکان وجود دارد که از بروز مشکل در کبد خود آگاه نباشید.

کبد اندامی بسیار مهم در بدن انسان است که وظیفه تصفیه سموم از جریان خون به همراه عملکردهایی دیگر را بر عهده دارد. با این وجود، همانند دیگر اندام‌های بدن، کبد نیز مستعد ابتلا به بیماری‌های مختلف با شدت‌های مختلف است. در ادامه با نکاتی در مورد کبد بیشتر آشنا می‌شویم.
 
بیماری کبد تنها با مصرف نوشیدنی‌های الکلی مرتبط نیست
افراد بسیاری بیماری کبد را با اعتیاد به الکل مرتبط می‌دانند؛ اما با این که مصرف الکل می‌تواند به کبد آسیب برساند، اما تنها دلیل این شرایط محسوب نمی‌شود. ممکن است با بیماری کبد به دنیا آمده باشید یا یک ویروس این اندام را تحت تأثیر قرار دهد.
الکل تنها یکی از بیش از 100 دلیل مختلفی است که می‌تواند در ابتلا به بیماری کبد نقش داشته باشد. به عنوان مثال، بیماری کبد چرب غیرالکلی در کشور کانادا دلیل اصلی بیماری کبد محسوب می‌شود.
 
شما نمی‌توانید همواره از بروز مشکل در کبد آگاه باشید
الزاماً احساس بیماری برای آگاهی از ابتلا به بیماری کبد کفایت نمی‌کند؛ زیرا علائم می‌توانند مبهم بوده و به راحتی با مشکلات سلامت دیگر اشتباه گرفته شوند.
در برخی موارد، ممکن است حتی هیچ علائمی که نشان از آسیب دیدن کبد دارد، وجود نداشته باشد. از علائم بیماری کبد می‌توان به خستگی، حالت تهوع، یا زردی پوست اشاره کرد.
 
اگر به مشکلات کبد مبتلا هستید، سموم به خوبی از جریان خون تصفیه نمی‌شوند که می‌تواند تجمع آن‌ها و شکل‌گیری شرایطی شبیه به زوال عقل را به همراه داشته باشد. این شرایط به نام آنسفالوپاتی کبدی شناخته می‌شود و به عنوان تضعیف عملکرد مغز در افرادی با نارسایی حاد کبد یا بیماری مزمن کبد تعریف می‌شود
 
یک پاک‌کننده کبد به بهبود بیماری منجر نخواهد شد
روش‌های مختلفی برای پاکسازی بدن وجود دارند که مدعی سم‌زدایی شگفت‌انگیز هستند، اما در واقع کبد سالم به خوبی وظیفه سم‌زدایی و پاکسازی بدن را انجام می‌دهد، اگرچه برخی مواد غذایی وجود دارند که می‌توانند به این عملکرد کبد کمک کنند.
متأسفانه، اگر کبد شما آسیب دیده باشد نمی‌توانید با این روش‌های پاکسازی جادویی چنین شرایطی را معکوس کنید. این مسئله که پاک کننده‌های کبد آسیب دیدگی موجود در این اندام را درمان می‌کنند، اثبات نشده است. به عنوان مثال، کاهش وزن کارآمدترین روش درمانی برای بیماری کبد چرب غیرالکلی است.
 
کبد سالم می‌تواند شما را سالم نگه دارد
حفظ سلامت کبد و عملکرد بهینه این اندام می‌تواند سلامت شما را بدون نیاز به افزودن پاک کننده‌ها به رژیم غذایی حفظ کند.
برخی پاک کننده‌های محبوب کبد مانند خار مریم برای کاهش التهاب کبد و عصاره زردچوبه برای محافظت در برابر جراحت کبد، می‌توانند مفید باشند. با این وجود، شواهد بالینی کافی برای توصیه این محصولات برای پیشگیری وجود ندارند.
 
چاقی یک عامل خطرآفرین بزرگ است
برخی این‌گونه فکر می‌کنند که قرار گرفتن در دسته افراد چاق مترادف خطر بیشتر برای بیماری کبد نیست، اما این طرز فکری خطرناک است. چاقی می‌تواند به طور قابل توجهی خطر بیماری کبد را افزایش دهد، حتی اگر نوشیدنی‌های الکلی مصرف نکنید.
چربی در کبد می‌تواند موجب التهاب شود که این شرایط می‌تواند به فیبروز و سیروز منجر شود که دو بیماری خطرناک کبد هستند و مورد دوم می‌تواند موجب آسیب دیدگی دائمی کبد و حتی در برخی موارد مرگ بیمار شود.
 
بدون نوشیدن الکل نیز می‌توانید به سیروز مبتلا شوید
سیروز کبد نیز بیشتر به عنوان یک بیماری که با مصرف الکل مرتبط است، در نظر گرفته می‌شود. اما سیروز اصطلاحی است که هنگام رسیدن هر بیماری کبد به مرحله پیشرفته استفاده می‌شود.
سیروز می‌تواند به واسطه شرایطی از پیش موجود یا بیماری، مانند عفونت‌های ویروسی، بیماری‌های متابولیک، بیماری‌های ارثی مانند هموکروماتوز (آهن بیش از حد در خون) و واکنش‌های شدید به داروها رخ دهد.
 
علائم زوال عقل مرتبط با کبد
علائم زوال عقل همواره به واسطه بیماری آلزایمر شکل نمی‌گیرند و می‌توانند از کبد و نه مغز سرچشمه بگیرند. اگر به مشکلات کبد مبتلا هستید، سموم به خوبی از جریان خون تصفیه نمی‌شوند که می‌تواند تجمع آن‌ها و شکل‌گیری شرایطی شبیه به زوال عقل را به همراه داشته باشد. این شرایط به نام آنسفالوپاتی کبدی شناخته می‌شود و به عنوان تضعیف عملکرد مغز در افرادی با نارسایی حاد کبد یا بیماری مزمن کبد تعریف می‌شود. از علائم این شرایط می‌توان به دشواری در تفکر، اضطراب و بی‌خوابی اشاره کرد.
 
مشکلات کبد در آزمایش خونی عادی پدیدار نمی‌شوند
متأسفانه، بیماری کبد می‌تواند در آزمایش‌های خون عادی خارج از دید قرار بگیرد. این به دلیل آن است که پزشکان به طور معمول آزمایش‌های خون که به طور ویژه برای بررسی عملکرد کبد هستند را تجویز نمی‌کنند که می‌تواند تا حدی تشخیص دیرهنگام بیماری کبد را توضیح دهد.
بیماران باید به طور ویژه برای نشانگرهای ASAT و ALAT آزمایش شوند که می‌تواند وجود مرگ سلولی در کبد را به پزشکان نشان دهد. فسفاتازهای قلیایی در خون می‌تواند نشان دهنده کاهش ترشح صفرا باشد که برای گوارش درست چربی‌ها و مواد دیگر در غذا ضروری است.
 
چکاپ های معمول، بیماری کبد را آشکار نمی‌کنند
چکاپ های پزشکی سالانه نمی‌توانند به تشخیص بیماری کبد کمک کنند. این به دلیل آن است که حداقل در برخی کشورها مانند کانادا پزشکان آزمایش‌های کبد را تا زمانی که به مسئله‌ای مشکوک نشده باشند، تجویز نمی‌کنند.
همان‌گونه که پیش‌تر اشاره شد، مشکلات کبد می‌توانند زمانی که بیماری به طور قابل توجهی پیشرفت کرده است، پدیدار شوند. از این رو، آشنایی با عوامل خطرآفرین و علائم بیماری کبد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
 
زردی در نوزادان عادی نیست
اگرچه زردی پوست و چشم‌ها بین نوزادان شایع است، اما دلیلی بر عادی بودن این شرایط نیست. در حقیقت، بیماری زردی می‌تواند نشانه‌ی هشداردهنده اولیه بیماری کبد باشد. بیماری زردی در نوزادان تازه به دنیا آمده سه تا پنج روز ادامه می‌یابد و به طور معمول مسئله‌ای نگران‌کننده محسوب نمی‌شود، اما در صورت تداوم این شرایط برای 14 روز باید به پزشک مراجعه کنید.
 
شما می‌توانید خطر را کاهش دهید
در شرایطی که برخی دلایل مشکلات کبد، همانند مواردی که با ژنتیک پیوند خورده‌اند، اجتناب‌ناپذیر هستند، اما اقدامات پیشگیرانه برای محافظت در برابر بیماری کبد وجود دارند. این اقدامات شامل عدم مصرف الکل، کنترل وزن سالم، پرهیز از روابط جنسی محافظت نشده، یا استفاده از مواد مخدر و آشنایی با عوامل خطرآفرین برای هپاتیت C می‌شوند.
 
پیوند کبد یک درمان نیست
اگر به آن اندازه خوش‌شانس بوده‌اید که عمل نجات‌بخش پیوند کبد را انجام دهید، باید توجه داشته باشید که این به معنای پایان یافتن تمام مشکلات نیست.
به واسطه دلیل زمینه‌ای اصلی بیماری کبد - به عنوان مثال، ابتلا به هپاتیت C، یا یک عفونت ویروسی - احتمال بازگشت بیماری و آسیب دیدن مجدد کبد جدید نیز وجود دارد. در بسیاری از موارد ویروس بار دیگر طی یک سال کبد جدید را تحت تأثیر قرار می‌دهد.