گرانی ۱۱۰ درصدی بلیت پروازهای خارجی؛ زیان شرکت‌های ایرانی و رشد درآمد دولت

سازمان هواپیمایی ایران روز پنجشنبه اعلام کرد که نرخ بلیت پروازهای بین‌المللی شرکت‌های که در ایران فعالیت می‌کنند از این پس به جای ارز رسمی ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی با نرخ کشف شده ارز در بازار ثانویه ارز یعنی ۸ هزار و ۸۰۰ تومان محاسبه و اعمال خواهد شد.
 
این اقدام به منزله تحمیل افزایش قیمت ۱۱۰ درصدی بر نرخ بلیت پروازهای خارجی شرکت‌های هواپیمایی ایرانی و نیز شرکت‌های خارجی فعال در ایران است.
 
اقدامی که شرکت‌های ایرانی را در رقابت با رقبای خارجی در موضع ضعف قرار خواهد داد. پروازهای ایرانی به جهت ضعف ارائه خدمات، فرسوده بودن ناوگان و محدودیت مقاصد پروازی به لطف یارانه ارزی دولت توان رقابت خود را با رقبای خارجی حفظ کرده بودند والا قیمت تمام شده پروازهای ایرانی به لحاظ تحمیل هزینه‌های سربار بیشتر و طمع مالیاتی بالای دولت نسبت به درآمد آنها در مقایسه با پروازهای خارجی بسیار بالاست.
 
به عنوان نمونه بهای نهایی هر بلیت پرواز مستقیم و رفت و برگشت هواپیمایی ماهان به شهر میلان ایتالیا بر اساس قیمت ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزارتومان بود. این قیمت شامل یک میلیون تومان هزینه بلیت و ۵۰۰ هزار تومان مالیات دولت و کارمزد شرکت هواپیمایی است. یعنی مالیات دریافتی دولت و کارمزد شرکت ایرانی ماهان معادل ۵۰ درصد قیمت بلیت پرواز است.
 
حال با افزایش ۱۱۰ درصدی نرخ ارز، بهای نهایی همین بلیت برای مسافر به ۳ میلیون و ۱۴۰ هزار تومان بالغ می‌شود ولی همزمان درآمد مالیاتی دولت و کارمزد بلیت با همان نرخ پیشین ۵۰ درصدی به یک میلیون و ۵۷۰ هزارتومان خواهد رسید و ۳ برابر خواهد شد.
 
در مجموع وزارت راه و شهرسازی ایران اعلام کرده که سالانه ۴ میلیارد دلار بلیت پروازهای خارجی از سوی ایرانی‌ها خریداری می‌شود که سقوط ۵۰ درصدی آن نیز درآمد مالیاتی دولت را افزایش می‌دهد. لذا رقبای خارجی شرکت‌های هواپیمایی ایران در رقابت قیمتی با آنها به راحتی پیروز خواهند شد.
 
در چنین شرایطی کارشناسان صنعت حمل و نقل پیش‌بینی می‌کنند که شرکت‌های هواپیمایی ایران ناچار به کاهش پرواز به مقاصد خارجی خواهند شد.
 
همزمان با بازگشت تحریم آمریکا علیه صنعت هواپیمایی ایران، شرایط برای تامین قطعات شرکت‌های هواپیمایی ایران دشوارتر خواهد شد.
 
همچنین این احتمال نیز وجود دارد که برخی شرکت‌های هواپیمایی ایرانی به ویژه ماهان که مقاصد پروازی بین‌المللی بیشتری دارد به اتهام همکاری در تامین سلاح برای شبه‌نظامیان مورد حمایت حکومت ایران مشمول تحریم‌های بیشتری شوند.
 
در عین حال با بازگشت تحریم نفتی و بانکی آمریکا حتی تامین سوخت برای پروازهای طولانی از مبدا ایران با مخاطرات بسیاری همراه خواهد شد.
 
البته تاثیر افزایش نرخ ارز محدود به سفرهای خارجی ایرانی‌ها نمی‌شود، به طوری که حرمت‌الله رفیعی، رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی اعلام کرده که قیمت بلیت مسیرهای داخلی نیز با افزایش قیمت از ۲۰ تا ۴۰ درصد روبرو شده‌اند که علت آن تهیه قطعات هواپیماها با نرخ ارز آزاد است.
انتقاد رئیس کل وقت بانک مرکزی از افزایش سفرهای خارجی ایرانیان - صفحه شخصی توئیتر ولی الله سیف البته دشوارتر شدن سفرهای خارجی برای ایرانی‌ها نیز تنها به گرانی بلیت هواپیما محدود نیست. تحت تاثیر اجرای بسته جدید بانک مرکزی ایران، نرخ ارز مسافری نیز از مبنای دلار ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی به دلار ۸ هزار و ۸۰۰ تومانی افزایش یافته است.همچنین نرخ عوارض خروج از کشور نیز برای سال ۱۳۹۷ برای هر مسافر برای بار اول ۲۲۰ هزارتومان، بار دوم ۳۳۰ هزارتومان و برای بار سوم به بعد ۴۴۰ هزارتومان شد. این نرخ پیشتر به طور ثابت ۷۵ هزارتومان بود.
 
مطابق آمار رسمی دولت ایران طی سال ۱۳۹۵ در مقابل ورود حدود ۵ میلیون گردشگر خارجی به ایران، بیش از ۹ میلیون ایرانی به سفر خارج از کشور رفته بودند. رقمی که یک رکورد محسوب شد ولی در عین حال موجب افزایش انتقادها به روند صعودی سفرهای خارجی ایرانیان شد.
 
بنابراین به نظر می‌رسد تصمیم‌گیری در مورد اعمال محدودیت‌های تازه برای سفرهای خارجی ایرانی‌ها از سوی دولت پیش از شکل‌گیری عامل تحریم‌های اقتصادی آمریکا، متاثر از انتقاد رهبر جمهوری اسلامی از افزایش سفرهای خارجی ایرانی‌ها و صحه گذاردن دولت و رئیس کل سابق بانک مرکزی بر آن باشد.