یادگیری کمکهای اولیه از جمله نحوه درست انجام یک ماساژ قلبی و تنفسی در بسیاری از موارد میتواند جان انسانها را نجات دهد.
ایست قلبی علتهای مختلفی از جمله بیماریهای قلبی، تنفسی، انسداد راه هوایی، مسمومیت با داروها و مواد مخدر، برقگرفتگی، غرق شدن، سرمازدگیهای شدید و غیره دارد که متأسفانه بسیاری از این موارد، در بیرون از مراکز درمانی رخ داده و در صورتیکه اطرافیان نتوانند بهموقع اقدامات لازم را صورت دهند، بیمار یا مصدوم، قبل از رسیدن نیروهای امدادی جان خود را از دست میدهد.
احیای قلبی و آگاهی از چگونگی انجام آن برای همه، حتی مردم عادی، هم ضروری است تا لحظات طلایی برای زندگی و نجات یک فرد از دست نرود.
آموزش احیای پایه به عموم مردم باعث میشود تا از این طریق خود مردم هم بتوانند قبل از رسیدن اورژانس اقدامات درمانی لازم را در چهار دقیقه اول به فرد حادثهدیده ارائه کنند؛ زیرا این چهار دقیقه مهمترین زمان برای نجات زندگی یک فرد است. انجام اقدامات لازم در چهار دقیقه اول برای فردی که دچار ایست قلبی شده، احتمال نجات و زنده ماندن بدون عارضه وی را به شدت افزایش میدهد.
احیای قلبی ریوی (به انگلیسی: CardioPulmonary Resuscitation) شامل اقداماتی است که برای بازگرداندن اعمال حیاتی دو عضو مهم قلب و مغز در فردی که هوشیاری خود را از دست داده، انجام میشود و تلاش میشود تا گردش خون و تنفس بهطور مصنوعی تا زمان برگشت جریان خون خودبهخودی بیمار برقرار شود.
1) مهمترین نکته برای شروع احیای قلبی، ایمن بودن محل برای فرد حادثهدیده و فرد امدادگر است؛ برای نجات جان یک انسان دیگر، نباید جان شخص امدادگر در خطر جدی قرار بگیرد. برای همین اولین گام، ایمنسازی محیط پیرامونی است.
2) پاسخگویی بیمار را بررسی کرد. بر روی شانه بیمار محکم ضربه بزنید و از او سؤال کنید، آقا یا خانم! حالتان خوب است؟
3) در صورتیکه بیمار پاسخی نمیدهد، تنفس بیمار را باید بررسی کرد. گرفتن دست مقابل بینی بیمار، و نگاه کردن به حرکت بالا و پایین قفسه سینه، یا گوش کردن به صدا نفس کشیدن بیمار، راههایی هستند که میتوان از آنها به تنفس بیمار دقت کرد.
4) اگر بیمار نفس نمیکشد، فوری از یک نفر که در صحنه است، بخواهید تا با تلفن 115 اورژانس تماس بگیرد و وضع حاد بیمار را گزارش کند.
5) نباید معطل رسیدن اورژانس باقی ماند؛ زمان طلایی برای نجات بیمار از مرگ، تنها 4 دقیقه است. ماساژ قلبی را باید آغاز کرد.
برای ماساژ قلبی، ابتدا باید راه هوایی دهان بیمار بررسی شود تا چیزی مانع تنفس بیمار نباشد. بیمار به پشت و رو به بالا خوابانده میشود و برای باز شدن راه هوایی، ابتدا چانه فرد به سمت بالا و پیشانی فرد به عقب داده میشود. امدادگر باید سمت چپ بیمار نشسته، کف دست چپ خود را روی دست راست قرار گرفته و همزمان یکسوم انتهای کف دست راست، روی مرکز قفسه سینه قرار بگیرد. امدادگر باید به نحوی باشد که زاویه دست وی بدون خم شدن آرنج، در حالت 90 درجه با بیمار قرار بگیرد و امدادگر کاملاً مسلط بر بیمار باشد.
فشار بر قفسه سینه بیمار باید آغاز شود. سرعت ماساژ باید 100 تا 120 فشار در دقیقه، با عمق 5 سانتیمتر باشد. بعد از 30 ماساژ، دو تنفس مصنوعی به بیمار داده میشود. در صورتیکه به لحاظ انتقال بیمار، یا وضع خاص دهان بیمار یا هر علت دیگری، امدادگر مایل به تنفس مصنوعی نبود، میتواند بدون تنفس مصنوعی 30 ماساژ دیگر بدهد.
عملیات ماساژ قلبی با نسبت 30 ماساژ و 2 تنفس باید تا زمان رسیدن نیروهای اورژانس ادامه پیدا کند.