«پیشرفت بی‌سروصدای» فناوری موشکی در سایت شاهرود

روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی که روز چهارشنبه، دوم خردادماه، منتشر شد از ادامه فعالیت در یک سایت موشکی ایران در نزدیکی شهر شاهرود، در استان سمنان، خبر داد.
 
این گزارش مفصل بر اساس بررسی‌ها و نظر «پنج کارشناس مستقل» نوشته شده است که با بررسی سازه‌ها و «نشانه‌های روی زمین» در تصاویر ماهواره‌ای می‌گویند نشانه‌ها «قویاً حاکی از آن است» که در این محل بر روی تکنولوژی موشک دوربرد کار می‌شود.
 
نیویورک تایمز با این حال تاکید می‌کند که تحلیل این نشانه‌ها این امر را «ثابت نمی‌کند» و ممکن است که ایران تنها در حال کار روی موشک‌های میان‌برد باشد.
 
آن طور که در این گزارش آمده است، پژوهشگران «موسسه مطالعات بین‌الملل میدل‌بری» در کالیفرنیای آمریکا وقتی به ادامه کار در سایت شاهرود در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر شاهرود پی برده‌اند که برنامه‌های تلویزیون ایران درباره حسن تهرانی مقدم را بررسی ‌می‌کردند.
 
آنها در این برنامه‌ها به سرنخ‌هایی برخوردند که نشان می‌داد تهرانی مقدم «درست پیش از مرگ بر ساخت سایتی مخفی در بیابانی پرت و دورافتاده نظارت داشت که تا امروز نیز فعال است».
حسن تهرانی مقدم (راست)؛ روی جعبه مقوایی سمت چپ می‌توان کلمه «شاهرود» را خواند  در پی انفجاری که در آبان‌ماه سال ۱۳۹۰ در زاغه مهمات یکی از پادگان‌های سپاه در بیدگنه، حوالی شهر ملارد در ۲۰ کیلومتری تهران، رخ داد، علاوه بر حسن تهرانی مقدم، ۱۶ تن دیگر از نیروهای سپاه پاسداران کشته شدند.
 
در آن زمان حسن تهرانی مقدم مسئول سازمان خودکفایی و تحقیقات صنعتی سپاه و همچنین بنیان‌گذار واحد «توپخانه و موشکی سپاه» در جریان جنگ هشت ساله ایران و عراق معرفی شد.
 
روزنامه دولتی ایران در آبان‌ماه سال ۱۳۹۰ گفته بود که او از «بنیان‌گذاران واحد موشکی حزب‌الله لبنان» نیز بود.
 
به گفته برادر آقای تهرانی مقدم، انفجار ملارد زمانی رخ داد که او در حال آزمایش «یک موشک بالیستیک قاره‌پیما بود». او بعداً گفته خود را تکذیب کرد.
 
پژوهشگران موسسه میدل‌بری پس از «هفته‌ها» بررسی تصاویر ماهواره‌ای دریافتند که کار در سایت شاهرود «بر موتور موشک‌های پیشرفته و سوخت موشک متمرکز است و کار در آن غالباً در تاریکی شب انجام می‌شود».
 
همچنین بر اساس این تصاویر که در طول چند ماه و چند سال گرفته شده‌اند، تعداد سازه‌های موجود در این محل افزایش یافته است.
 
علیرضا میریوسفی، مسئول روابط عمومی در دفتر ایران در سازمان ملل، در واکنش به نتایجی که این پژوهشگران گرفته‌اند در ایمیلی به نیویورک تایمز نوشته است: «ما درباره مسائل نظامی اظهار نظر نمی‌کنیم.»
 
نیویورک تایمز در گزارش خود توضیح می‌دهد که وجود این سایت موشکی و ادامه فعالیت در آن به خودی خود ناقض هیچ توافق بین‌المللی و رسمی نیست.
 
با این حال در صورت اثبات فعالیت ایران در زمینه موشک‌های دوربرد، می‌توان حدس زد که به تنش موجود میان تهران و واشینگتن دامن زده شود.
 
به‌ویژه آن‌که گزارش نیویورک تایمز تنها چند روز پس از آن منتشر می‌شود که وزیر خارجه ایالات متحده اخیراً در اولین سخنرانی خود در این مقام فشار را بر جمهوری اسلامی تشدید کرده و از وضع «شدیدترین تحریم‌های تاریخ» علیه تهران خبر داد.
 
آقای پومپئو روز دوشنبه، ۳۱ اردیبهشت، در سخنرانی خود در اندیشکده بنیاد هریتج برای رسیدن به توافق هسته‌ای جدید با ایران ۱۲ شرط تعیین کرد که با پاسخ منفی تهران مواجه شد.
 
یکی از این شرایط چنین است: «ایران باید برنامه ساخت موشک‌های بالیستیک و تولید آن و هرگونه آزمایش و توسعه موشک‌های قابل حمل کلاهک اتمی را پایان دهد.»
 
پیشتر در آبان‌ماه سال ۹۶ فرمانده کل سپاه پاسداران گفته بود که «آمریکایی‌ها مطمئن باشند، هر چه تحریم‌ها و فشارها بیشتر شود، حجم، برد و ساخت موشک‌های ایران سرعت بیشتر خواهد داشت».
 
پژوهشگران موسسه میدل‌بری هنگام بررسی تصاویر ماهواره‌ای همچنین متوجه وجود یک تونل زیرزمینی شده‌اند که «ترافیک زیادی به داخل و خارج از آن وجود دارد».
 
اما، به گزارش نیویورک تایمز، چیزی که بیش از همه توجه این کارشناسان را جلب کرده «عدم وجود تانکر یا ایستگاه سوخت‌رسانی» در سایت شاهرود است.
 
این امر می‌تواند به معنای آن باشد که سایت شاهرود محل ساخت موتورهایی برای موشک است که «سوخت جامد مصرف می‌کنند».
 
تولید سوخت جامد از مایع بسیار خطرناک‌تر و دشوارتر است، اما علاوه بر برنامه‌های غیرنظامی، کاربردهای نظامی فراوان دارد.
 
به گفته دیوید رایت، کارشناس موشکی، تمرکز سایت شاهرود بر «موتور سوخت جامد نشانه آن است که اگر برنامه فضایی هم در این محل برقرار باشد، هدف از آن کار روی فناوری موشکی است».
 
به گفته آقای رایت، استفاده از سوخت جامد «راه آسانی است برای ساخت تکنولوژی موشک‌های بالیستیک قاره‌پیما».
 
مسئله تولید و آزمایش موشک بالیستیک در ایران از جمله مسائلی است که دولت دونالد ترامپ در آمریکا بر آن تاکید دارد و بارها خاطرنشان کرده است که آزمایش این نوع موشک‌ها اگر هم نقض متن توافق اتمی موسوم به برجام نباشد، نقض «روح برجام» است.
 
قطعنامه ۲۲۳۱ که پس از امضای توافق تیرماه ۱۳۹۴ در وین بین ایران و شش قدرت جهانی برای حل‌وفصل برنامه اتمی جمهوری اسلامی توسط شورای امنیت سازمان ملل تصویب شد، تهران را از آزمایش هر گونه موشک دارای قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای منع می‌کند.
 
ایران با تکیه بر همین موضوع مدعی است که «موشک‌های آزمایش‌شده برای حمل کلاهک‌های هسته‌ای طراحی نشده‌اند» و از این رو آزمایش‌های موشکی‌اش در تضاد با توافق اتمی، برجام، نیست.