حساسیتهای غذایی در نتیجه واکنش بیش از حد بدن به برخی از مواد خوراکی ایجاد میشوند و گاها میتوانند علائم جدی را به دنبال بیاورند. حساسیتها در کودکان نسبتاً شایع بوده و اگر نادیده گرفته شود ممکن است زندگی آنان را تهدید کند. پس تشخیص این بیماری بسیار حائز اهمیت بوده و کوتاهی در درمان آن گاهی نتایج جبران ناپذیری به دنبال خواهد داشت.
در این مطلب قصد داریم شما را با نشانههای حساسیت غذایی در کودکان آشنا کنیم، با ما همراه باشید:
استفراغ و تهوع
اگر الگوی منظمی از بروز تهوع و استفراغ در فرزندتان مشاهده کردید به حساسیت غذایی مشکوک شوید. اگر برای مثال کودکتان بعد از مصرف تخم مرغ یا شیر همراه با غلات صبحانه، دچار استفراغ شد حساسیت غذایی را پیش بینی کنید. در اغلب اوقات، حساسیت غذایی برای اولین بار خودش را به صورت ناراحتی معده نشان میدهد و اغلب والدین متوجه ارتباط بین غذاها و این مشکل نمیشوند تا زمانی که این سیکل تکرار شود، که خود کمی زمانبر خواهد بود. اگر متوجه الگویی از استفراغ و تهوع در فرزندتان شدید، در دفترچهای زمان و چگونگی واکنش او به مواد غذایی را یادداشت نمایید. در نظر داشته باشید که معمولاً اولین واکنش به غذا خفیف است و با تکرار مصرف تشدید خواهد شد. پس بهتر است پیش از آنکه دیر شود او را نزد متخصص اطفال ببرید.
اسهال و دل درد
علامت معمول حساسیت یا عدم تحمل، ناراحتیهای گوارشی مانند دل درد و اسهال است. این علامت در تعدادی از بیماریها مشترک بوده و بنابراین ممکن است تشخیص اشتباه اتفاق بیفتد. بنابراین والدین باید از هرگونه ارتباط بین مواد غذایی، دل درد و عملکرد روده آگاه باشند.
یکی از شایعترین مشکلات، مربوط به عدم تحمل پروتئین شیر در نوزادان است و یکی از نشانههای شایع آن مدفوع سبز و مخاطی است که ممکن است حاوی رگههای خون باشد (این حالت ناشی از تحریک پروتئین در پوشش داخل روده است و هنگامی که پروتئین مضر دیگری در بدن نوزاد نباشد، رفع میشود). بخشی از فرایند حل این مشکل، شامل حذف محصولات لبنی از رژیم غذایی مادر است. زیرا این پروتئین از طریق شیر مادر خارج میشود.
لیست مواد غذایی لبنی که باید حذف شوند، بسیار گسترده است اما پرکاربردترین آنها شامل کشک، پنیر، کازئین (پروتئین شیر)، لاکتولوز، پودر کیک و طعم دهنده کره مصنوعی است.
مشکلات رفتاری
به نظر میرسد بعضی از کودکان تغییرات رفتاری منفی را پس از مصرف برخی از مواد غذایی که میتوانند باعث حساسیت یا عدم تحمل شوند مانند گلوتن، رنگهای خوراکی و لبنیات، نشان میدهند. اگر متوجه شدید هر بار که فرزند شما مواد غذایی رنگی حاوی رنگهای خوراکی مصرف میکند کج خلق و پرخاشگر میشود، این حالت ممکن است واکنش به عدم تحمل و حساسیت به رنگهای خوراکی، توسط بدنش باشد. برای اطمینان از تشخیص خود، تمام مواد حاوی رنگهای خوراکی مصنوعی را از رژیم غذایی کودکتان حذف کرده و خوراکیهای حاوی رنگهایی با پایه مواد غذایی (مانند رنگ بنفش کلم) را جایگزین نمایید.
به دلیل بروز چنین مشکلی است که بسیاری از تولیدکننده خوراکیها در دنیا به دلیل فشار والدین بر آنها، رنگهای مصنوعی را از تولیدات خود حذف کردهاند.
حملات آسم
واکنش کمتر شناخته شده برای عدم تحمل غذایی، حملات آسم در کسانی است که به عدم تحمل یا حساسیت به سولفیت دچارند. این ماده شیمیایی میتواند به طور طبیعی در بسیاری از غذاهای فرآوری شده تشکیل شده یا به آنها اضافه شود، از جمله چیپس، میوههای خشک و مواد غذایی پخته شده.
اگر متوجه شدید که فرزندتان پس از لذت بردن از این وعدههای خوراکی مورد علاقه خود، دچار خس خس سینه شده یا شروع به سرفه میکند، شاید زمان آن رسیده لیستی از غذاهایی که به آنها حساسیت دارد را یادداشت کنید. بیشتر حملات آسم با تنگی قفسه سینه شروع میشود و پس از آن خس خس سینه و تنگی نفس همراه با سرفه بروز مییابد. اگر متوجه هرگونه علائمی که با مشکل تنفس همراه است، شُدید باید به پزشک مراجعه کنید. زیرا حساسیت یا عدم تحمل میتواند تهدیدکننده حیات باشد. نامهای مشترک برای سولفیتها در لیست مواد تشکیل دهنده خوراکیهای شامل: دی اکسید گوگرد، پتاسیم بی سولفات، پتاسیم متا بی سولفات و سولفیت سدیم است.
سردرد
حساسیتهای غذایی در برخی کودکان میتوانند منجر به سردرد ناشی از پاسخ التهابی شوند و این بسیار مهم است که والدین بتوانند ارتباط بین مواد غذایی و سردرد را بیابند و آن را با پزشک در میان بگذارند. هرگونه سردرد در کودکان باید به پزشک اطلاع داده شود زیرا بیماریهای زیادی میتوانند دلیل آن باشند.
حساسیت غذایی در مقایسه با آلرژی
ممکن است برای والدین تشخیص اینکه کودک یا نوزادشان به آلرژی دچار است یا حساسیت دشوار باشد. یک روش قطعی برای شناخت تفاوت از طریق آزمایش خون یا تحریک پوست است که پاسخ ایمنی کودک را به غذاهای مورد نظر اندازه گیری میکند. آزمایش خون، سطح IgE، یک آنتیبادی را که بدن در هنگام واکنش آلرژیک ترشح میکند، را اندازه میگیرد. نتیجهگیری از آزمایش خون معمولاً یک تا دو هفته به طول میانجامد ولی برای تشخیص فوری تست تحریک پوست مناسب است.
آزمایش پوست شامل قرار دادن سرمی از مواد غذایی حساسیتزا بر روی پوست و سپس تحریک آن است. بعد از آن واکنشهایی مثل تورم پوست مورد بررسی قرار میگیرد. نتایج آزمایش خون و پوست ممکن است با خطا همراه باشد بنابراین بسیار مهم است که نتایج را به پزشک اطفال نشان دهید که مشخص شود آیا این نتایج بیانگر دقیق پاسخ فرزند شما به مواد غذایی هست یا خیر.
حفظ آگاهی
گرچه ممکن است فرزندانتان در اوایل زندگیشان علائم مربوط به حساسیت یا آلرژی را نشان دهند اما این علائم میتواند در دورههای بعدی زندگی آنان نیز بروز یابد. والدین باید به دنبال افزایش سطح آگاهی در مورد رژیم غذایی کودک خود و واکنشهایی که ممکن است بعد از صرف غذاهای خاص رخ دهد، باشند. زیرا برخی از نشانههای حساسیت غذایی میتواند جدی یا تهدیدکننده حیات فرزندتان شوند. در صورت شک و تردید، والدین باید به طور منظم در مورد مشکلات و علائم با پزشک مشورت کرده و با او در ارتباط باشند. زیرا با افزایش زمان و دفعات قرارگیری در مورد برخی مواد حساسیتزا علائم به مرور زمان تشدید خواهند شد.
برای یادآوری باید بگوییم هرگاه بین وجود حساسیت یا آلرژی تردید داشتید، بدانید که حساسیت غذایی اغلب با مشکلات مرتبط با معده و روده و مسائل رفتاری همراه است اما آلرژی غذایی تنها بر سیستم گوارشی اثرگذار نیست بلکه تمام بدن را درگیر میکند. از نشانههای آلرژی غذایی میتوان به شامل دل درد، استفراغ، خارش دهان، خس خس سینه، تنفس مشکل، تورم دهان و گلو و سوزشهای پوستی اشاره کرد. هر دو شرایط قابل تشخیص و درمان هستند و باید تحت نظر پزشک اطفال قرار بگیرند.