آیا روسیه می تواند شریک قابل اطمینانی برای ایران کنونی باشد؟

احمد وخشیته، دانشجوی دکتری علوم سیاسی در دانشگاه دوستی ملل روسیه
شاید برای بسیاری از افرادی که مذاکرات لوزان را در نوروز ۱۳۹۴ دنبال می‌کردند، رفتار سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در شب آخر مذاکرات جالب بود: وی به یکباره گفتگوها را ترک کرد و در پاسخ به خبرنگاران علت این موضوع را خواب آلودگی اعلام کرد؛ مذاکرات بدون حضور لاوروف به نتیجه رسید.
 
اکنون تنها پس از سه سال ایالات متحده آمریکا به دستور دونالد ترامپ از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خارج شد تا دولت حسن روحانی نیز در کنار اصولگراها تمامی تخم مرغ‌های خود را در سبد کرملین بچینید؛ بدیهی است که از این رو باید انتظار سفر قریب الوقوع ظریف به مسکو را داشت. ایران در شرایطی همه چشم امید خود را به سوی همسایه شمالی دوخته است که فردای تصمیم رئیس جمهور آمریکا برای خروج از برجام، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل میهمان ویژه جشن پیروزی میهنی در مسکو بود و در حالی که بر روی کت خود همچون دیگر روس‌ها نماد پیروزی جشن نهم ماه مه راآویز کرده بود، دوش به دوش ولادیمیر پوتین رژه نیروهای نظامی روسیه را نظاره می‌کرد و به همراه وی به مقام سرباز گمنام در محوطه میدان سرخ احترام گذاشت و در تندیس‌های نمادین جان باختگان «جنگ کبیر میهنی» در کنار مرد شماره یک کرملین گل رز سرخ در دست داشت.
همسایه جنوبی خزر در نگاه نخبگان سیاسی روسیه
واقعیت این است که نخبگان سیاسی روسیه این موضوع را درک کرده‌اند که جریان اصلاحات و روشنفکری در ایران نه تنها بر بهبود و گسترش مناسبات خود با غرب و آمریکا تمرکز دارد، بلکه همواره نسبت به روسیه نوعی بدبینی دارد و این کشور را شریک قابل اعتمادی برای منافع خود نمی‌داند. این موضوع در حالی است که به نظر می‌رسد حاکمیت در ایران که آمریکا را شیطان بزرگ می‌خواند، با وجود سابقه تاریخی گذشته که اصلاح‌طلبان بر آن تکیه دارند، اما همچنان همسایه شمالی خود را شریک قابل اعتمادی می‌داند.
 
برآیند این برداشت (احتمالا منطبق با واقعیت) از نگاه نخبگان و تصمیم‌گیرندگان در سیاست‌ خارجی جمهوری اسلامی ایران سبب شده است که روس‌ها هیچ‌گاه ایران را به عنوان شریکی پایدار برای خود قلمداد نکنند و سیاست خارجی تهران را راهبردی نمی‌دانند؛ چرا که ایران بارها نشان داده است هرگاه چراغ سبز باشد به سوی غرب حرکت می‌کند و اگر با چراغ قرمز مواجه شدند، شتابان به سمت روسیه دور می‌زنند. این بی‌ثباتی سبب می‌شود که در هر زمان امکان چرخش از سوی ایران وجود داشته باشد؛ از دید ناظران روس، این موضوع در زمان قاجار نیز قابل مشاهده بود و از همین رو هرکدام از قدرت‌های بزرگ آن زمان، در سناریویی به ایران در صفحه بازی خود نقشی داده و پس از کسب امتیازات مورد نظر، آن را رها کردند.
روسیه ایران پس از برجام را چگونه می‌بینند؟
پس از دستور ترامپ در مورد خروج از برجام، پوتین طی جلسه‌ای با حضور نخست وزیر، سخنگوی پارلمان، دبیر شورای امنیت، وزیر دفاع، وزیر کشور، وزیر خارجه، رئیس سرویس امنیتی و سرویس اطلاعات خارجی و همچنین نماینده رئیس‌جمهور در امور حفاظت از محیط زیست و ترابری تشکیل جلسه داد و به بررسی این موضوع پرداخت. دمیتری پسکوف، سخنگوی دولت در خصوص این جلسه گفت که طی آن ضربات اسرائیل به سوریه و معادله هسته‌ای ایران بررسی شد.
 
سرگی لاوروف نیز پس از این نشست به خبرنگاران اعلام کرد که روسیه به برجام پایبند است؛ اما این حمایت از برنامه جامع اقدام مشترک در حالی است که نخست وزیر اسرائیل گام به گام با پوتین در مراسم نهم مه در مسکو شرکت کرد و پس از گفتگوهای خود با پوتین به خبرنگاران گفت که این گمان برای برخی به وجود آمده بود که آزادی فعالیت‌های ما محدود شده است، اما این اتفاق نیفتاده و اوضاع برای ما فرقی نکرده است. نتانیاهو همچنین تاکید کرد که من با پوتین صحبت کردم که این حق اسرائیل است که از خودش دفاع کند.
 
فئودور لوکیانوف، رئیس شورای سیاست خارجی و دفاعی روسیه معتقداست که خروج آمریکا از برجام نه تنها به روسیه لطمه‌ای وارد نمی‌کند، بلکه حتی می‌تواند اعمال فشار واشنگتن بر روسیه را تضعیف می‌کند.
در این میان باید توجه داشت که پس از روی کار آمدن ترامپ در آمریکا بسیاری این موضوع را به روسیه ارتباط دادند و بر این باور هستند منازعات میان دو کشور طی ماه‌های اخیر تلاشی برای نفی این اتهام و تغییر افکار عمومی در خصوص نفوذ روسیه در انتخابات آمریکا است. همچنین از سوی دیگر نفوذ اسرائیل در کنار روسیه و آمریکا سبب شده است که دو ضلع مسکو-واشنگتن به همگرایی بیشتری دست پیدا کنند و منافع مشترکی را در خاورمیانه دنبال نمایند. موضوعی که می‌تواند نشان دهنده عمق روابط روسیه و اسرائیل نیز می باشد.
 
لئونید اسلوتسکی، رئیس کمیته امور بین المللی دومای دولتی در این خصوص معتقد است که ایالات متحده و اسرائیل به شکلی هماهنگ اقدام می‌کنند و ترامپ به دنبال نزدیک شدن آمریکا و اسرائیل در بیت‌المقدس، از خروج از برجام سخن گفته است. به اعتقاد وی اسرائیل قصد دارد طی مذاکراتی با مسکو نتایج بازرسی موساد در خصوص برنامه هسته‌ای پنهانی ایران را منتشر کند.
 
پتر تولستوی، معاون سخنگوی دومای دولتی روسیه معتقد است که باید ببینیم اوضاع چگونه پیش می‌رود و فکر نمی‌کنم که ما باید فورا پاسخ بدهیم، چرا که فعلا زمان مکث کردن است.
 
روسلان پوخوف، مدیر مرکز تحلیل راهبردها و فناوری‌ها بر این باور است که ایران بلافاصله پس از امضای برجام نشان داد که شریک سیاسی و اقتصادی بغرنجی برای مسکو است، چرا که به شراکت و همکاری با غرب امید بسته بود؛ اکنون تهران ناچار است در روابط با روسیه چه در موضوع اقتصادی و چه در سوریه انعطاف بیشتری به خرج دهد.
 
کنستانتین کاساچف، رئیس کمیته امور بین‌المللی شورای فدراسیون روسیه نیز معتقد است که توافق با ایران در خصوص جنگ این کشور با اسرائیل که احتمال آن بطور فزاینده‌ای در حال رشد است، نقش بازدارنده‌ای داشت و اکنون به نظر می‌رسد طرفین به سوی جنگ پیش می‌روند. از سوی دیگر ولادیمیر جباروف،از نمایندگان شورای فدراسیون (سنا) روسیه، خروج آمریکا از برجام را ریسک بزرگی برای امنیت جهانی می‌داند که می‌تواند اوضاع خاورمیانه را بسیار پرتنش کند.
 
کرملین همان طور که در بند ۹۴ آخرین سند راهبردی سیاست خارجی خود آورده است، در خصوص ایران بر اجرای مداوم برجام متناسب با تصمیمات شورای حکام آژانس انرژی اتمی پافشاری می‌کند. با توجه به بند ۹۵ همین سند که بر گفتگوهای راهبردی با کشورهای عربی خلیج فارس تاکید دارد، مشخص است از یک سو اولویت این کشور حفظ نظم منطقه‌ای مطابق با الگوهای آژانس انرژی اتمی و دیگر کشورهای منطقه است. از سوی دیگر، از یاد نباید برد که مسکو و تل آویو شرکای دیرینه هستند. بخش عمده‌ای از جمعیت اسرائیل، روس‌های یهودی هستند که روسیه کماکان از آن‌ها به‌عنوان یهودیان دیاسپورا (پراکنده و مهاجر) یاد می‌کند. این وابستگی و پراکندگی جمعیتی در سیاست مسکو در قبال اسرائیل تاثیر چشمگیری دارد. در این میان این پرسش مطرح می‌شود که آیا روسیه می تواند شریک قابل اطمینانی برای ایران کنونی باشد؟
+21
رأی دهید
-101

  • قدیمی ترین ها
  • جدیدترین ها
  • بهترین ها
  • بدترین ها
  • دیدگاه خوانندگان
    ۳۳
    معلم فراری - کیف، اوکراین

    در صورت بروز جنگ احتمالی روسیه نه تنها کوچکترین کمکی برای دارودسته غاصبان ایران نخواهد داشت بلکه در ادامه سیاست های شوروی به شدت خواهان تجزیه ایران خواهد بود.بی صفت تر و کثیف تر از انگلیس برای ایران روسیه بوده و هست.
    3
    60
    شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۷ - ۱۹:۳۲
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۵
    شب تاب - یوکوهاما، ژاپن

    تبهکارتر و خائن تر و ناپاکتر از روسیه خودشه ! اصل ( خنجر از پشت ) در وجود کثیف روسیه و رهبرانش نهفته ! باز صد رحمت به آمریکاى جهانخوار که در حق شُرکاش ، نامردى نمیکنه !!
    5
    59
    شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۷ - ۱۹:۵۲
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۵۵
    oghab - هلسینکی، فنلاند

    اعتماد به روسیه کردند یعنی اعتماد به کروکودیل کردن
    3
    56
    شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۷ - ۱۹:۵۳
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۶
    Herzl - امستردام، هلند

    خیر.از همان روز اول ورود روسیه به سوریه براى حمایت مصالح اسرائیل از تجاوز ایران و گروههاى تروریستی وابسته به ایران و این همه بمباران مراکز نظامى جمهورى اسلامى و متحدانش با از پیش درمیان گذاشتن روسیه و چراغ سبز از روسیه و روسیه فقط در جنگ علیه تروریستها و حمایت هوایى از نیروهاى میدانى ایرانى و متحدانش درسوریه چون روسیه نمى خواهد نیروى زمینى در سوریه وارد معرکه کند و تلفات بدهد تا گوسفندان نذرى مدافعان حرم بشار هستن روسیه یه سرباز از دست نمى دهد و جلوى هرگونه تجاوز به اسرائیل خواهد ایستاد و این ازدواج موقت بین پوتین و جمهورى اسلامى رو به پایان است و بعد نه فقط روسیه بلکه حتى بشار اسد بهش مى فرمایند یکى انتخاب کن یا رفتن یا جمهورى اسلامى .
    3
    32
    شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۷ - ۲۰:۰۸
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۶۰
    Sepas - تهران، ایران

    ایران وروسیه هر دو در یک راستا حرکت مکنن به طوری که یک مو از هر کدام جدا بشه اون یکی هم ضرر مکنه
    43
    8
    شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۷ - ۲۰:۴۶
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۵۵
    hamid411 - لس آنجلس، ایالات متحده امریکا

    دو کلمه "روسیه" و "قابل اعتماد" در یک قالب نمیگنجد.
    4
    45
    شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۷ - ۲۰:۵۰
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۳۵
    مساوات - مساوات، ایتالیا

    رابطه ایران و روسیه شراکتی نیست جمهوری اسلامی وسیله ای است در دست روسیه هر جا لازم باشه با دست آخوندها مار میگیره، تمام هزینه جنگ سوریه و همینطور نیروی انسانیش افتاده گردن ایران و این درحالیه که تعداد کشته های روسیه کمتر از بیست نفر بوده در طی این سالها.
    2
    33
    شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۷ - ۲۱:۴۰
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۷۴
    نازک بین - شفیلد، انگلستان

    دوستان و هموطنان عزیز پاسخ این سئوال بسیار ساده و قابل فهم برای کلیه آحاد ملت میباشد. کافیست به تاریخ وقایع گذشته ایران مراجعه کنید . بطور خلاصه عرض میکنم . کشور عزیز ایران در طول تاریخ و مشخصا" از قرن 19 تاکنون سه بار توسط روسها یا اتحادجماهیر شوروی خائن و جنایتکار مورد تعرض و اشغال واقع شده . 1 در قرن 19 در دوره قاجار قبل از پهلوی که به معاهده گلستان و ترکمنچای معروف است که به جداشدن قسمتی از خاک ایران و چندین شهر در شمال غربی ایران منجر شد. 2- اوائل قرن بیستم که به تعرض و اشغال شمال ایران توسط روسها انجامید . و جنایات بیشماری که در آنجا انجام دادند از تجاوز بزنان گرفته تا غارت و ویرانی که بوجود آوردند. 3- در جریان جنگ جهانی دوم شهریور 1320با توجه به بی طرفی ایران در جنگ . روسها شمال و غرب ایران را اشغال کردند و پس از خاتمه جنگ و ترک مخاصمه براساس توافقی بین دول خارجی دولتهای متخاصم خاک ایران را ترک کردند . اما روسها از اجرای این توافق سر باز زدند. و در نهایت . لطفا" بقیه را در کامنت بعدی بخوانید.
    2
    36
    شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۷ - ۲۲:۳۳
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۷۴
    نازک بین - شفیلد، انگلستان

    با تعرض و اشغال شمال ایران به تربیت و آموزش مزدور بمنظور جدا سازی شمال ایران و ضمیمه به خاک خود پرداختند . و با حمایت از مزدوران خود بنام های غلام یحیی خان و سید جعفر پیشه وری حکومت خود مختارجمهوری مهاباد در کردستان و حکومت فرقه دموکرات در آذر بایجان را بمنظور تجزیه ایران پایه گذاری کردند.بطور خلاصه عرض کنم اگر بخواهم از جنایت و اتفاقات ناگوار اشغال روسها در ایران بگویم از بمب باران شهر ها و تجاوز به زنان و دختران ایران با شکستن درب منازل و هجوم بداخل خانه های ملت بی دفاع و بی سلاح . غارت و تجاوز به کلیه ساکنان زن خانه و کشتن مردان و کودکان شاید دهها کتاب بقطر کتاب شاهنامه شود. درنهایت در تاریخ 21 آذر 1325 به همت شاه جوان فرزند رشید رضا شاه کبیر محمد رضا شاه با فرماندهی ارتش و نیروی سر افراز ارتش ایران بآن خبطه حمله و این جرثومه های فساد و روسیه جنایتکار خبیث و ایادی سر سپرده داخلی را از ایران بیرون انداختند و بذباله دانی تاریخ سپردند.حال دوستان عزیز قضاوت با شما ست آیا میتوان باین (روسیه همیشه رو سیاه تاریخ ایران )اعتماد کرد.؟؟؟؟؟؟؟؟!!!!!!!!!!
    3
    24
    شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۷ - ۲۳:۴۰
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۹
    آلونا ازنامنسکایا - مسکو، روسیه
    اینها هم حرفهای احمقانه ای است که در ادبیات سیاسی ایران وجود دارد این که می گویند آمریکا به شاه خیانت کرد یا روسیه به ایران خیانت خواهد کرد این را باید بفهمیم که کشور خارجی با ما پیوند اخوت ندارد که بخواهد به ما خیانت کند آنها بر اساس منافع خودشان کار می کنند آمریکاییها یک دوره تا آنجا که می توانستند از شاه حمایت کردند در مقطعی به این نتیجه رسیدند که شاه مزاحم است و حمایتشان را از او برداشتند روسیه هم همینطور ایران احمقه اگه فکر کنه روسیه تا ابد در کنار ایران می ماند فعلا با شرایطی که در اوکراین و سوریه پیش آمده روسیه به ایران نیاز دارد ولی اگر روابط روسیه با غرب بهبود پیدا کند آنوقت شرایط تغییر می کند
    3
    19
    شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۷ - ۲۳:۵۱
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۹
    samisan - توکیو، ژاپن
    رست روسیه قابل اعتماد نیست ولی هر کشوری بر اساس منافع ملی کشورش حرکت میکنه حالا همه نشستین داستان میگوید از روسیه بفرمایید ببینم شاه که به اروپا و امریکا اعتماد کرد کی شاه رو بیرون کرد و خمینی وطن فروش را اورد دوما در زمان جنگ جهانی پوم قبل حمله ای اروپا ور وسیه به ایران همین انگلیس باعث شد ایران را تحریم کنن و ایران از نظر مواد غذایی کم اورد و عرض یک سال یا بیشتر ونزدیک ویا بیشتر از ۹ملیون نفر بر اثر کم بود مواد غذایی کشته شوند و رضا شاه مجبور به پذیرش شد که قوای متفقین وارد ایران شوند تا اذقه به ایران وارد شود و همین اسراییل که دم از هولوگاست میزنه و سر وصدا بر پا میکنه با ۶ ملیون کشته ایران بیشتر از یهودیها توسط همین انگلیس با ۹ و یا ۱۰ ملیون کشته بخاطر محاصره اقتصادی توسط انگلیس و هم پیمانان اروپایی و امریکا در عرض یکی و دوسال شد یا در همین جنگ ایران وعراق با دادن مواد شیمیایی بیشتر ۱۵۰هزار سرباز ایرانی کشته شد به کدام میشه اعتماد کرد و این سران ابله جمهوری و یا دوران شاه نیمدانم چرا سر و صدا بر پا نکردن که بگن به اروپا و امریکا شماها ایرانیها را از یهودیها بیشتر کشتید
    0
    3
    یکشنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۷ - ۰۳:۵۹
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    نظر شما چیست؟
    جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.