آیا ترامپ هنگام خروج از برجام 'دروغ' گفت؟

بی بی سی : دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، هنگام خروج از توافق هسته‌ای به تندی از حکومت ایران انتقاد و اتهام‌های تندی را علیه آن مطرح کرد.
 
آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، رئیس جمهور ایالات متحده را به گفتن "۱۰ دروغ آشکار" در سخنرانی سه‌شنبه‌اش متهم کرده است.
 
مشخص نیست منظور آقای خامنه‌ای از این "ده دروغ" چیست، اما واقعیت این است که بعضی انتقادهای آقای ترامپ به برجام و اتهام‌هایش به حکومت ایران بی اما و اگر نیست و از رهبران کشورهای اروپایی و حتی رئیس جمهور سابق آمریکا گرفته، تا سازمان‌های بین‌المللی اعتقادی خلاف آن دارند.
حفظ توانایی ایران برای ساخت سلاح هسته‌‎ای
"توافق به ایران اجازه می‌داد به غنی‌سازی اورانیوم ادامه دهد و در طول زمان به آستانه گریز هسته‌ای برسد." -ترامپ
 
این درست است که توافق هسته‌ای به ایران اجازه می‌دهد همچنان به غنی‌سازی اورانیوم بپردازد، اما رسیدن به آستانه گریز هسته‌ای، یعنی زمانی که قابلیت ساختن بمب وجود داشته باشد، از نظر منابع مختلف افزایش یافته است.
 
ایران محدودیت‌های مختلفی را بر برنامه هسته‌ای خود پذیرفته و از جمله متعهد شده در حوزه‌هایی که می‌تواند به ساخت سلاح کمک کند تحقیق و پژوهشی انجام ندهد.
 
از نظر ارنست مونیز، وزیر سابق انرژی آمریکا و از مذاکره‌کنندگان برجام، با اعمال محدودیت‌های این توافق، زمان گریز هسته‌ای برای ایران از دو یا سه ماه به حداقل یک سال رسیده است.
بازرسان آژانس انرژی اتمی صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های ایران را تایید کرده‌اند  این تازه بدون در نظر گرفتن آن است که به واسطه توافق ایران نظارت و بازرسی‌های بیشتر بین‌المللی را پذیرفته است و تلاش برای ساخت سلاح در چنین شرایطی کار ساده‌ای نیست.
'محدودیت‌های ضعیف برجام'
"توافق تحریم‌های اقتصادی فلج‌کننده علیه ایران را در مقابل محدودیت‌های خیلی ضعیف بر اقدامات هسته‌ای رژیم برداشت." -ترامپ
 
محدودیت‌هایی که دونالد ترامپ آنها را "خیلی ضعیف" می‌داند عبارتند از:
 

ایران با توافق هسته‌ای ناچار شد بسیاری از سانتریفیوژهایی را که به آنها می‌بالید تعطیل کند  ایران همچنین تاسیسات آب سنگین اراک را تعطیل کرد و متعهد شد
'ناتوانی در نظارت و جلوگیری از بمب هسته‌ای ایران'
"ما نمی‌‎توانیم تحت ساختار فرسوده و پوسیده توافق فعلی جلوی (ساخت) بمب هسته‌ای ایران را بگیریم."
 
"تدابیر نظارتی توافق مکانیسم‌های لازم برای پیشگیری، شناسایی، و تنبیه تقلب را ندارد و حتی شامل حق بلاشرط بازرسی از اماکن مهم، شامل اماکن نظامی نیست." -ترامپ
 
ایران با توافق هسته‌ای اجرای پروتکل الحاقی آژانس بین المللی انرژی اتمی را پذیرفته است که به بازرسان امکان نظارت بیشتری می‌دهد.
 
پذیرش پروتکل الحاقی دوره زمانی ندارد و با پایان گرفتن دیگر مفاد برجام همچنان ادامه خواهد داشت.
 
اکثر رهبران و دیپلمات‌های غربی معتقدند پس از برجام یکی از جامعترین نظام‌های بازرسی و نظارت در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران اعمال می‌شود.
 
در این چهارچوب بازرسی‌های سرزده و اعلام نشده برای آژانس ممکن می‌شود و بازرسان می‌توانند درباره فعالیت‌های اظهارنشده احتمالی تحقیق کنند.
 
همچنین مطابق مکانیسم‌های این پروتکل و برجام، اگر آژانس به دلیلی، از جمله اطلاعات ارائه شده از طرف یکی از کشورها، به فعالیت هسته‌ای اظهارنشده در تاسیسات نظامی مشکوک شود، ایران باید امکان بازرسی را فراهم کند، وگرنه ممکن است با بازگشت تحریم‌های بین المللی مواجه شود.
'اثبات دروغ ایران توسط اسرائیل'
"امروز اثبات قطعی این را داریم که تعهد ایران دروغ بود. هفته پیش اسرائیل اسناد اطلاعاتی را که ایران مدتها مخفی می‌کرد منتشر کرد، این اسناد به طور قطعی افشاگر رژیم ایران و سابقه‌اش در تلاش برای ساخت سلاح هسته‌ای هستند." -ترامپ
 
اسنادی که بنیامین نتانیاهو ارائه کرد و گفت اسرائیل آنها را در عملیاتی پیچیده از ایران خارج کرده، عمدتا به فعالیت‌های هسته‌ای ایران پیش از سال ۲۰۰۳ و افشای فعالیت‌های مخفیانه بوده است.
 
آژانس، ایران را به خاطر تخلف از تعهداتش در دوره پیش از سال ۲۰۰۳ به شورای امنیت ارجاع داد، اما پس از آن نه آژانس و نه منابع اطلاعاتی غربی و حتی اسرائیلی نگفتند که ایران فعالیت‌های نظامی هسته‌ای انجام داده است.
 
همزمان با توافق قدرت‌های جهانی با ایران، آژانس هم پرونده "ابعاد احتمالی نظامی" برنامه ایران را بست.
 
یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس، اعلام کرد که فعالیت‌های ایران در این زمینه فراتر از "امکان‌سنجی، مطالعات علمی، و به دست آوردن قابلیت‌های فنی مرتبط" نبوده و هیچ نشانه‌ای از جنبه نظامی برنامه هسته‌ای ایران پس از سال ۲۰۰۹ وجود ندارد.
نخست وزیر اسرائیل چند روز قبل از اعلام تصمیم ترامپ به شکلی به خصوص ایران را به دروغگویی متهم کرد 'انتقال میلیاردها دلار به ایران'
 "این توافق فاجعه‌بار به این رژیم میلیاردها دلار داد، که مقداری از آن وجه نقد بود." -ترامپ
 
برجام باعث شد حکومت ایران به میلیاردها دلار دسترسی پیدا کند، البته این میلیاردها دلار دارایی‌های خود ایران بود که به واسطه تحریم‌های بین المللی مسدود شده بودند.
 
"وجه نقد" مورد اشاره هم به ۴۰۰ میلیون دلاری برمی‌گردد که ایران در زمان محمدرضا شاه برای خرید تجهیزات نظامی به آمریکا داد، اما با انقلاب سال ۱۳۵۷ این تجهیزات را تحویل نگرفت.