آخرین تحولات برجام پیش از اعلام موضع دونالد ترامپ درباره توافق اتمی ایران

 دونالد ترامپ قرار است امشب موضع خود را درباره «برجام» اعلام کند. نیویورک‌تایمز می‌گوید آقای ترامپ به مکرون گفته که امروز خروج از برجام را اعلام می‌کند. ضمن اینکه تمام تحریم‌های تعلیق شده ایران بر خواهد گشت و تحریم‌های جدیدی نیز وضع می‌شود.

 

روزنامه نیویورک‌تایمز لحظاتی پیش به نقل از یک «منبع آگاه» خبر داد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، عصر سه‌شنبه در تماس تلفنی با امانوئل مکرون، همتای فرانسوی‌اش، گفته است که امروز خروج از برجام را اعلام می‌کند.
 
این منبع افزوده که ایالات متحده آماده است تا تمام تحریم‌های تعلیق شده ایران را برگرداند، ضمن اینکه تحریم‌های جدید اقتصادی علیه تهران وضع می‌کند.
پیشتر کاخ الیزه در بیانیه‌ای مختصر بدون اشاره به نام ایران تنها گفته بود که رهبران دو کشور «مسائل مربوط به صلح و ثبات در خاورمیانه را مورد بحث و بررسی قرار دادند».
توئیت صادق زیباکلام، استاد دانشگاه و تحلیلگر سیاسی، درباره مخالفان داخلی برجام: «جناب حاج حسین شریعتمداری مدیر مسئول روزنامه وزین‌ کیهان فرموده‌اند که اگر برجام را آتش زده بودیم دلار امروز ۷۳۰۰ تومان نمی‌شد. البته ایشان شکسته‌نفسی کرده و نمی‌فرمایند که باتفاق رفقای انقلابی‌شان هر سنگی می‌توانستند بر سر راه موفقیت برجام انداختند. چندان که با بودن آنان نیازی به ترامپ نبود».
محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، روز سه‌شنبه گفت: «اگر ترامپ دست به اشتباه برهم زدن برجام به عنوان یک دستاورد جهانی بزند یقینا در شرایط بدتری مجبور خواهد شد حقوق مردم ایران را بپذیرد».
 
به گزارش خبرگزاری ایسنا ، وی با رد این سخن ترامپ که «با برجام بدترین توافق تاریخ به آمریکا تحمیل شد»، اظهار داشت: «این یک توافق متوازن است و افرادی که برای مذاکره با این شش قدرت حضور پیدا کردند، حضورشان متکی بر اراده قوی و خودباوری بود و این مسئله از اراده مردم ناشی می‌شد».
روزنامه نیویورک تایمز به نقل از دیپلمات‌های اروپایی گزارش داده که انتظار می‌رود رئیس‌جمهوری آمریکا روز سه‌شنبه از برجام خارج شود.
 
به نوشته این روزنامه، منابع این گزارش دیپلمات‌هایی هستند که در تلاش‌های اروپا برای حفظ برجام دست داشته‌اند.
 
سخنگوی دولت بریتانیا روز سه‌شنبه گفت ترزا می، نخست‌وزیر این کشور، به تلاش‌هایش برای رفع کمبودهای برجام ادامه خواهد داد اما در عین حال او مصر است که برجام باید حفظ شود.
 
به گزارش رویترز، سخنگوی دولت بریتانیا افزود که این کشور کماکان برجام را مسیری درست برای دور نگه‌داشتن ایران از سلاح هسته‌ای می‌داند.
 
کرملین نیز اعلام کرد که خروج احتمالی آمریکا از برجام، «اثرات مخربی» خواهد داشت.
 
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، در جمع خبرنگاران گفت که موضع ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه در قبال برجام کاملا همراستا با دیگر رهبران اروپایی است و او نیز نمی‌خواهد که برجام برچیده شود.
ایران و شش قدرت جهانی شامل آمریکا، روسیه، چین، فرانسه و بریتانیا همراه با آلمان پس از دو سال مذاکرات نفس‌گیر در تیرماه ۱۳۹۴ به توافقی جامع برای حل‌وفصل ابهامات برنامه هسته‌ای تهران و همزمان رفع تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران دست یافتند.
 
از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ در ژانویه ۲۰۱۷ موضع آمریکا در قبال برجام کاملا تغییر کرده و به رغم چند دور تمدید تعلیق تحریم‌های ایران توسط واشینگتن، دولت این کشور تحریم‌های تازه‌ای در حوزه موشکی علیه تهران وضع کرده است.
 
آقای ترامپ می‌گوید که ایران به «روح برجام» پایبند نبوده است بویژه برنامه موشکی و نقش «مخرب» آن در منطقه باعث برهم خوردن صلح و ثبات در خاورمیانه شده است.
 
ایران این ادعاها را رد کرده و در عین حال به آمریکا انتقاد دارد که به تعهدات خود در چارچوب توافق اتمی پایبند نبوده و در مسیر همکاری بانک‌ها و شرکت‌های بین‌المللی برای تجارت با تهران مانع‌تراشی کرده است.
 
اتحادیه اروپا روز سه‌شنبه بیانیه‌ای صادر و بر حمایت خود از توافق اتمی با ایران تاکید کرد.
 
این بیانیه پس از مذاکرات نمایندگان بریتانیا، آلمان و فرانسه و یک مقام اتحادیه اروپا با عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در بروکسل صادر شده و در آن آمده که اتحادیه اروپا و سه کشور مذاکره کننده با ایران «از این فرصت برای تاکید بر ادامه اجرای کامل و موثر برجام» استفاده کردند.
 
قدرت‌های اروپایی در هفته‌های اخیر تلاش‌های زیادی انجام دادند که آقای ترامپ را متقاعد کنند تا در برجام بماند و حتی بوریس جانسون، وزیر خارجه بریتانیا، را راهی آمریکا کردند تا آخرین رایزنی‌ها در این زمینه را انجام دهد.

رئیس جمهوریخواه کمیته سیاست خارجی مجلس نمایندگان آمریکا روز سه‌شنبه گفت که ایالات متحده باید رفع ایرادهای توافق اتمی با ایران را دنبال کند و آن را «بقبولاند»، ولی نباید از برجام خارج شود.
 
اد رویس گفت پاره کردن این توافق باعث نخواهد شد که پول ارسالی به حکومت ایران برگردد یا متحدان‌مان را «وادار» کند تا خود به فعالیت‌های خطرناک ایران واکنش نشان دهند.
 
وی تصریح کرد: نگرانی‌اش این است که خروج از برجام تلاش‌ها برای اصلاح توافق اتمی با ایران را به عقب براند و به گفته او «کنگره آمریکا هنوز درباره جایگزین‌های برجام چیزی نشنیده است».
دونالد ترامپ قرار است پیش از اعلام‌نظر درباره توافق اتمی با ایران، با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، تلفنی گفت‌وگو کند.
 
یک مقام ارشد کاخ سفید گفته که این تماس ساعت ۱۰ صبح به وقت واشینگتن- شش و نیم عصر به وقت تهران- صورت خواهد گرفت.
 
رئیس‌جمهوری آمریکا که از مخالفان سرسخت توافق اتمی ایران است و آن را «بدترین توافق» خوانده است، ۲۲ دی‌ماه پارسال به متحدان اروپایی واشینگتن هشدار داد که اگر «ایرادهای فاجعه‌بار» برجام رفع نشود از این توافق خارج خواهد شد.
 
این ضرب‌الاجل تا روز ۲۲ اردیبهشت اعتبار داشت ولی ظاهرا آقای ترامپ تصمیم گرفته است که چهار روز زودتر در این زمینه اعلام‌نظر کند.
 
دونالد ترامپ روز دوشنبه در توئیتی اعلام کرد که ساعت دو عصر روز سه‌شنبه ۱۸ اردیبهشت به وقت شرق آمریکا- ۲۲ و ۳۰ دقیقه به وقت ایران- اعلام خواهد کرد که آیا تعلیق تحریم‌های ایران بر اساس برجام را تمدید خواهد کرد یا از توافق اتمی با تهران خارج می‌شود.
 
دونالد ترامپ روز سه‌شنبه در توئیت تازه‌ای بار دیگر به جان کری، وزیر خارجه سابق آمریکا و مذاکره‌کننده در توافق اتمی ایران، تاخته و گفته است: «جان کری نمی‌تواند با این واقعیت کنار بیاید که بخت خود را داشته و آن را بر باد داده است! جان، از مذاکرات دور بمان، در حال آسیب زدن به کشور هستی!»
 
آقای ترامپ روز دوشنبه نیز از آنچه که تلاش‌های جان کری برای حفظ توافق اتمی با ایران خوانده شده است، به شدت انتقاد کرده بود.
 
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، در آستانه اعلام نظر دونالد ترامپ پیرامون توافق اتمی ایران به روزنامه همشهری گفته است: «اگر آمریکا مقابله با ایران را کلید بزند، منفعل نخواهیم بود».
 
وی کشورهای اروپایی و آمریکا را متهم کرده که به دنبال راهبرد «گرفتن امتیازات بیشتر از جمهوری اسلامی ایران از مسیر برجام» هستند و گفته که ایران «با قاطعیت تمام» در مقابل این راهبرد خواهد ایستاد و «دست رد به هر گونه زیاده‌طلبی و امتیاز خواهی جدید از قبل برجام خواهد زد».