مراسم گرامیداشت قیام یهودیان در گتوی ورشو علیه نازی‌ها

لهستان پنجشنبه سی ام فروردین یاد یهودیانی را که هفتاد و پنج سال پیش در گتوی محصور ورشو علیه نازی‌ها قیام کردند، با برگزاری آیین‌هایی گرامی داشت.
 
به گزارش خبرگزاری‌ها و رسانه‌های لهستان، به مناسبت سالروز قیام گتوی ورشو که با نوزدهم آوریل مصادف است، آژیر احترام در سراسراین کشور به صدا درآمد و همگان در هر جایی که بودند، به یاد یهودیان کشته شده در گتوی ورشو و میلیون‌ها یهودی دیگر کشته شده در هولوکاست، به پا خاسته و ادای احترام کردند.
 
اندژی دودا، رئیس جمهوری لهستان، شماری دیگر از مقامات این کشور، رونالد لاودر، رئیس کنگره جهانی یهود، در کنار یهودیان لهستانی و اروپایی، نمایندگانی از اسرائیل و کشورهای دیگر، در این آیین شرکت کردند. شماری از حاضران، آخرین بازماندگان کهنسال هولوکاست، کشتار یهودیان بدست نازی‌ها، بودند.
 
رئیس جمهوری لهستان در آیین مرکزی گرامیداشت قیام گتوی ورشو گفت «ما در برابر قهرمانی، دلاوری و عزم راسخ کسانی که در آن قیام به پا خاستند، سر تعظیم فرود می‌آوریم». وی افزود «بسیاری از این شجاعان که برای شرافت انسانی، آزادی و برای لهستان مبارزه کردند، کشته شدند؛ آنان شهروندان شرافتمند لهستانی بودند».
 
رونالد لاودر، رئیس کنگره جهانی یهود، نیز در آیین ورشو گفت «یهودیان، لهستانی‌ها و هر انسانی باید اطمینان یابد که دیگر فجایع هولناکی مانند هولوکاست تکرار نمی‌شود».
 
همزمان، پنجشنبه آیین‌های دیگری به احترام قربانیان گتوی ورشو در سایر نقاط لهستان برگزار شد؛ از جمله در تالار شهرداری ورشو، به سه تن از بازماندگان سالخورده هولوکاست؛ هلنا بیرن بائوم، کریستینا بودنیکا و ماریان تورسکی نشان افتخار رشادت اعطا شد.
 
آیین‌های یادبود هفتاد و پنجمین سال قیام گتوی ورشو، در حالی امسال برگزار شد که لهستان به تازگی با تصویب قانونی، لهستانی نامیدن اردوگاه‌های مرگ نازی‌ها در خاک لهستان را ممنوع کرد.
 
رئیس جمهوری لهستان که قانون یاد شده را توشیح کرد، در واکنش به انتقادهای شدید مقامات اسرائیل تأکید کرد که نازی‌ها اردوگاه‌های کار و مرگ را در لهستان که زیر اشغال حکومت نازی درآمده بود، برپا کردند اما مقامات اسرائیل گفتند که نازی‌ها از حمایت بخشی از لهستانی‌ها برخوردار بودند.
 
با وجود نزاع اسرائیل و لهستان بر سر قانون جدید لهستان، اندژی دودا هفته گذشته در آیین‌های گرامیداشت قربانیان هولوکاست در اردوگاه آشویتس با رئوبن ریولین، رئیس جمهوری اسرائیل، یوسی کهن، رئیس موساد، ژنرال گادی آیزنکوت، رئیس ستاد ارتش اسرائیل و رونی الشیخ، فرمانده پلیس اسرائیل، که برای حضور در آیین قربانیان هولوکاست به لهستان رفته بودند، دیدار کرد و همراه با آنان به یاد کشته‌های هولوکاست فاصله اردوگاه‌های بیرکنائو و آشویتس را پیاده طی کرد.
 
گتوی ورشو از ۱۲ اکتبر ۱۹۴۰، سیزده ماه بعد از آغاز جنگ جهانی دوم، به مکانی محصور برای یهودیانی مبدل شد که توسطنازی‌ها به آن رانده می‌شدند؛ گتوی ورشو در دوره ای، حدود ۴۵۰ هزار یهودی را در خود جای داده بود. اکثر آنها یهودیان لهستانی بودند.
 
در بهار ۱۹۴۳، با یاری سازمان‌های یهودی «ایال» (سازمان یهودیان مبارز) و «اتزی» (سازمان ارتش یهودی)، یهودیان جوان در گتوی ورشو عزم خود را برای ایستادگی در برابر نازی‌ها نشان دادند؛ نازی‌ها ابتدا با آتش زدن خانه‌های یهودیان در گتو در صدد ترساندن بیشتر آنها برآمدند.
 
نشانه‌های مقاومت در یهودیان گتو در نوزدهم آوریل به قیامی بزرگ مبدل شد و نازی‌ها بعد از آن، برای سرکوب کامل خیزش یهودیان، همه گتو را تخریب کرده و یهودیان باقی مانده را به نقاط محصور دیگر راندند.
 
قیام گتوی ورشو در تاریخ به عنوان نمادی از شجاعت انسان‌های سرکوب شده بدست خودکامگان یادآوری می‌شود هر چند که نازی‌ها تا پایان جنگ جهانی دوم در سپتامبر ۱۹۴۵ که از قوای متفقین شکست خوردند، کشتار یهودیان را در طرح موسوم به «راه حل نهایی» دنبال کردند.
 
با پایان جنگ جهانی دوم، تلاش یهودیان اروپا و دیگر نقاط برای تشکیل کشوری برای خود در سرزمینی که اجداد آنها در طول تاریخ در آن زندگی کرده بودند، شدت گرفت؛ سازمان ملل متحد در نوامبر ۱۹۴۷ قطعنامه تقسیم سرزمین مورد منازعه یهودیان و فلسطینی‌ها را به دو کشور تصویب کرد؛ با وجود موضع قاطع فلسطینی‌ها و سران وقت شورهای عرب که با دادن حق حیات به یهودیان در این سرزمین بشدت مخالف بودند، یهودیان قطعنامه را پذیرفتند.
 
داوید بن گوریون، رهبر یهودیان تلاشگر، بهار ۱۹۴۸ با اعلام استقلال «کشور یهود به نام اسرائیل» گفت استقلال اسرائیل نتیجه قیام ملت یهود در طول تاریخ و ادامه دهنده حیات هزاران ساله یهودیان در این سرزمین است».
 
آیین‌های هفتاد و پنجمین سال یادبود قیام گتوی ورشو با هفتاد ساله شدن استقلال اسرائیل مصادف شده‌است؛ اسرائیل جشن‌های ویژه استقلال را از شامگاه چهارشنبه بیست و نهم فروردین آغاز کرده، و همزمان، یهودیان در لهستان و بسیاری از کشورهای جهان آیین‌های متعددی در همبستگی با اسرائیل برگزار کرده‌اند.