چرا نباید رژیم‌های غذایی سخت گرفت!؟

دکتر رضا کریمی - فوق‌تخصص غدد و متابولیسم
یادم هست تابستان 1390 در بیمارستان امام خمینی تهران و در مرکز دیابت و چاقی مشغول ویزیت بیماران بودم که بیمار بسیار خاصی را معاینه کردم.
 
به گزارش جام جم، مرد 44 ساله‌ای که در مدت پنج ماه، وزن بدنش از 105 کیلوگرم به 73 کیلوگرم رسیده بود. او بدحال و بسیار ضعیف بود. آزمایش کاملی را برایش درخواست کردیم و متاسفانه در نهایت مشخص شد ایشان به بیماری نوعی نارسایی و از بین رفتن کبد دچار شده است. این بیمار در نهایت برای پیوند کبد معرفی شد و...
 
کم کردن وزن و رسیدن به وزن ایده‌آل یکی از دغدغه‌های کسانی است که به سلامت خود اهمیت می‌دهند. واقعیت این‌است که بسیاری از افراد چاق دوست دارند با یک روش سریع و ضربتی به وزن ایده‌آل برسند و با کمال تاسف برخی همکاران در این راه به آنان اشتباه کمک می‌کنند. اخیرا نیز برخی مراکز درمانی با نام‌های مختلفی شروع به کار کرده اند که مواد گیاهی و شیمیایی بدون برچسب را به عنوان مواد کم‌کننده وزن تجویز می‌کنند. با کم شدن کالری غذایی روزانه و افزایش فعالیت‌های بدنی می‌توان به شرایطی رسید که کالری دریافتی کمتر از کالری مصرفی بدن باشد و به ‌این ترتیب بتدریج چربی‌ها شروع به سوختن می‌کند.
 
در این مرحله باید روند کاهش وزن را کم کرد و با آهستگی رسیدن به وزن ایده‌آل را ادامه داد. در غیر این صورت بخصوص اگر سرعت کاهش وزن زیاد باشد، سوختن چربی‌ها جوابگوی کالری مورد نیاز نیست و پروتئین‌ها نیز شروع به سوختن می‌کند و در این مرحله است که عضلات ضعیف شده، قلب کند و شل می‌شود و غده هیپوفیز ترشح هورمون‌های مربوط به غدد جنسی را قطع می‌کند. از آنجا که عادت ماهانه به صورت دوره‌ای و منظم در خانم‌ها رخ می‌دهد و نشانه سلامت باروری آنان است، معمولا یک از مهم‌ترین عواملی که دختران جوان را از عوارض رژیم سخت و شدید می‌ترساند همین قطع عادت ماهانه است.
 
البته واقعیت این است که این علامت خیلی خطرناکی نیست و با بهبود وضعیت تغذیه و بازگشت ذخایر چربی طبیعی، غده هیپوفیز ترشح مجدد را از سر خواهد گرفت و عادت ماهانه و باروری باز می‌شود.آنچه می‌تواند زندگی بیمار را تهدید کند، کندی بیش از حد ضربان قلبی و به هم خوردن کبد در این شرایط است که حتی ممکن است به ایست قلبی یا نارسایی کبدی و حتی مرگ بیمار منجر شود.
 
متاسفانه بیماران در شرایط کاهش وزن شدید، دچار افسردگی می‌شوند و این موضوع می‌تواند ادامه دار شده و خودش به بیماری جدیدی تبدیل شود.
 
روش درست این‌است همان‌طور که طی مدت طولانی و اندک اندک چاق شده‌ایم با رژیم و ورزش و کمک پزشک به آرامی و طی چند سال به وزن ایده‌آل برسیم. کاهش 5 تا 7 درصد وزن بدن در یک فرد چاق در هر مرحله در مدت سه تا چهار ماه و سپس مدت دو تا سه ماه و ثبات بین این دوره‌ها و مجدد ادامه کاهش وزن توصیه می‌شود.