هر فصل زبان خودش را دارد، اگر با زمستان همراه نشوید، سرما میخورید و اگر خوب به صدای تابستان گوش ندهید، گرمازدگیاش به شما میرسد، بهار اما در میان فصول همان خانهتکانی و پاکیزه کردن بدن را از شما میخواهد. تنتان در این فصل نیاز به کمی توجه و پاکسازی دارد تا به شما سلامتی هدیه دهد.
برای سالم و چابک بودن همگام با نو شدن و شکوفه زدن درختان، نیاز به بدنی پاک و عاری از سموم دارید. بدنتان را دریابید. غذاها، نوشیدنیها و عادات بهاری را به جانتان ببندید و سرحال و شاداب از زیبایی این فصل لذت ببرید. در ادامه دکتر سعید صانعی، متخصص طب سنتی نکات مفیدی درباره شیوه زندگی در بهار میگوید. برای دانستن فنون سنتی در بهار مطلب زیر را از دست ندهید.
بیماریهای بهاری را دریابید
در فصل بهار بیماریهای پوستی و حساسیتهای مختلف مانند آبریزش بینی، عطسه، کهیر و خارش بسیار بروز میکند. سرگیجه، پرخوابی و خواب آلودگی، بیحالی و کسالت، اسهال و استفراغ هم از دیگر علائم پاییزی برای بسیاری از افراد است. با توجه به طب سنتی، دلیل اصلی این همه مشکلات در بهار منبسط شدن سمومی است که در زمستان خفته بودند؛ در فصل بهار مواد و اخلاط غذایی که در زمستان به دلیل سردی هوا منجمد بودند، در بدن سیار میشوند و هرکدام بیماری خاصی را ایجاد میکنند. فصل بهار زمان مناسبی برای دفع مواد زائدی است که در بدن باقی ماندهاند.
در طب سنتی هر فصل ویژگیهای خاص و مزاج مخصوص به خودش را دارد. بهار از نظر مزاجی گرم و تر است، به همین دلیل غذاهای سنگین در این فصل مناسب نیستند. گوشت از جمله غذاهایی است که باید مصرفش کاهش یابد. بهتر است به جای گوشت از مواد غذایی با حجم زیاد که راحت هضم میشوند، میل کنید. در بهار تا میتوانید شکمتان را با سبزیجات و میوهها پر کنید تا بدن بتواند فضولات را دفع یا بازیافت کند.
بهاری بنوشید
همانطور که باید به غذای خود توجه کنید، نوشیدنیها نیز باید با توجه به مزاج فصول مصرف شوند. از نوشیدنیهایی که برای بهار مناسباند، میتوان به زنجبیل اشاره کرد. زنجبیل را دم کنید و به صورت چای بنوشید تا مواد هضم نشده که در بدن تلنبار شدهاند، ذره ذره دفع شوند. شربت آبلیمو و شربت نارنج و به، بهاریاند. آب انار هم میتواند گزینهای مناسب این فصل باشد. در گروه نوشیدنیهای خنک، آب هویج و آب هندوانه برای دفع سموم از کلیهها بسیار مفید است و در گروه دمنوشهای گرم نیز دم کرده بابونه میتواند به کمک کلیهها بیاید و به دفع سمومش کمک کند. خوردن دمنوشهایی مانند رازیانه برای خانمها و ارزن جوش برای آقایان بسیار توصیه میشود.
آش بار کنید
بهتر است در وعده نهار از غذاهایی حاوی حبوبات مانند جوانه ماش و جوانه عدس استفاده کنید. سبزیجات دیگر مانند یونجه، ریحان، کرفس، کاهو، اسفناج، بامیه و کلم میل کنید. این سبزیجات همه و همه در راستای دفع سموم کارسازند و به سلامت بدن شما کمک میکنند. این مواد فیبر بالایی دارند که حجم مدفوع را افزایش میدهند. مدفوع در حجم زیاد درست مانند اسفنج عمل میکند که تمام سمومات را به خود جذب و از بدن خارج میکند. کافی است مدتی از این ترکیبات استفاده کنید تا از شر رخوت و خستگی رهایی یابید و احساس سبکی کنید.
آش جو برای این فصل مناسب است اما توصیه ما به شما این است که آش جو را هرچه بیشتر بهارانه کنید و در آن کرفس، کلم، کدوسبز، اسفناج و برگ چغندر بنا به سلیقه مزاجیتان اضافه کنید. برای چاشنی هم از آبغوره یا آب تمبر هندی غافل نشوید. اگر تا به حال آش دوغ درست نکردهاید، وقت آن رسیده است تا دستوراتش را بخوانید و کمر همت بر تهیه آن ببندید. آش دوغ در بعضی نقاط کشور مرسوم است که انتخاب مناسبی برای بهار است. آش دوغ غذایی سبک و دافع سموم است و بهتر است نخود، لوبیا و ماش در آن زیاد نباشد تا سبزیجات به کار رفته در آن بدن را تمیز کنند. تا میتوانید روغن و چربی را از غذا کم کنید و فراموش نکنید که در بهار سراغ کله پاچه نروید. فرنی و حریره بادام هم غذاهایی سبک، ساده و مقویاند و خیلی هم فضولات ندارند.
حالا وقت چاشنیهاست
چاشنی زنجبیل و سیر هر دو آنتیبیوتیکهایی قوی به شمار میروند که انگلها و میکروبهای روده را از بین میبرند. زیره سیاه به برنج اضافه کنید تا سردی و رطوبت آن را بگیرید و مناسب برای فصل مرطوب بهار کنید. غذاهای شور، تند یا ترشیها در این فصل خورده نشوند که فضولات آنها زیاد است. برای مزه دار کردن غذاها میتوانید از تمبر هندی و آب نارنج استفاده کنید که همسو با بهارند.
دلخوشکنکهای بهاری در میانوعده
استفاده از سکنجبین را فراموش نکنید، کاهو سکنجبین هم یکی از غذاهایی است که در بهار بسیار توصیه شده است که خوردن آن در سیزده به در هم زمان دیرینه مصرف آن را اثبات میکند. این ترکیب به دفع سموم از کبد و کلیهها کمک میکند. سکنجبین از ترکیب یک شیرینی و ترشی حاصل میشود به طور کلی واژه سکنجبین از سرکه و انگبین از عسل گرفته شده است که در طب سنتی انواع مختلفی دارد. مویز و انجیر در جیبتان بریزید و به عنوان میانوعده استفاده کنید. فلوس نیز در گروه شبه غذاها قرار میگیرد و به عنوان مسهل میتوانید از آن استفاده کنید. فلوس میوهای است که اصالتاً به کشور هند مربوط میشود و روی درختی مرتفع رشد میکند و شمایلی مانند لوله دارد که 30 یا 50 سانتیمتر طول دارد. داخل میوه فلوس پوسته و پرههایی وجود دارند. برای مصرف آن پرهها را خارج کنید و به میزان سه قاشق غذاخوری از آن را با یکی دو لیوان آب جوش به مدت پنج ساعت بخیسانید، سپس صاف کنید و در زمان ناشتا یا قبل از خواب بنوشید تا به عنوان مسهلی قوی عمل و بیماری پوستی و کثیفی خون را درمان کند و به میزان زیادی شما را از شر بیماریهایی مانند جوش صورت، آکنه و دمل که در این فصل شایع است، خلاص کند.
دو نکته بهاری
نکته بهاری اول: اگرچه ورزش همیشه توصیه میشود و رکن جدا نشدنی سلامت بدن است، اما اهمیت آن در فصل بهار دو چندان میشود. ورزش به خاطر ایجاد شرایطی برای تنفس بیش از معمول و عرق کردن به دفع مواد رسوب کرده زمستانی کمک میکند. به همین دلیل پیادهروی و کوه نوردی را در هوای مناسب بهار در برنامه خودتان بگنجانید. از طرفی رسوبات با ورزش از طریق انقباض و انبساط ماهیچهها، عصبها و تاندونها کنده و از طریق رودهها و کلیهها از بدن خارج میشوند.
نکته بهاری دوم: همانطور که گفتیم در این فصل باید سعی کنید بدن پاکیزه شود و یکی از کارهایی که بسیار در بهار برای دفع مواد زائد توصیه میشود، حجامت است. به طور کلی فصد، حجامت و زالو بسیار در بهار رونق میگیرند و خون دادن نیز راه میانبری برای پاکسازی بدن محسوب میشوند. اگر قصد اهدای خون دارید، حتماً فصل بهار را انتخاب کنید تا علاوه بر کمک به دیگران خودتان را نیز از شر بیماری فشار خون و مشکلات زیادی رهایی دهید.