هشدار نهضت آزادی درباره «خطر فروپاشی» ایران

نهضت آزادی ایران در بیانیه‌ای به مناسبت سال نو شمسی، نسبت به آنچه «خطر فروپاشی سیاسی اجتماعی» ایران اعلام کرده، هشدار داد.
 
در این بیانیه که با امضای محمد توسلی، دبیرکل نهضت آزادی ایران منتشر شده، درباره «خشونت سازمان‌یافته در بستر جامعه بحران‌زده و ناکارآمدی حاکمیت» مطالبی بیان شده است.
 
این بیانیه با اشاره به حوادث سال ۹۶ از جمله تجمعات دی‌ماه، اعتراضات مال‌باختگان موسسات مالی و اعتباری یا کارگران، درگیری‌ها با دراویش گنابادی، زد و خوردها بر سر نحوه توزیع منابع آب در شهرهای استان اصفهان و رویارویی غیرمسالمت‌آمیز با تجمعات پیگیر حقوق زنان در هفدهم اسفند، پیش‌بینی کرده در صورت تکرار این اعتراض‌ها، در سال جاری بروز «خشونت فراگیر» دور از انتظار نخواهد بود.
 
نهضت آزادی اضافه کرده که اقرار نهادهای حاکمیتی به بحران «ناکارآمدی»، در کنار «پنج ابَربحران ساختاری در مدیریت کشور، و شکاف فزاینده دولت-ملت... از برآمدن طوفان‌های ترسناک در عرصه مناسبات کلان جامعه خبر می‌دهد.»
 
این بیانیه به همین دلیل، نوشته که وقتی جامعه‌ای «از اصلاح امور ناامید می‌شود و جانش به لب برسد...به طور طبیعی، انگیزه‌های لازم برای دست یازیدن به خشونت» فراهم می‌شود و «جامعه عرصه تاخت و تاز کسانی خواهد شد که جز انتقام به چیز دیگری نمی اندیشند.»
 
این حزب سیاسی در ادامه افزوده که برنامه‌های «گوناگون و پیچیده‌ای چه در داخل کشور- حتی در نهادهای حکومتی و چه در منطقه – به وسیله راست‌گرایان افراطی در اسراییل و عربستان سعودی، با هماهنگی دولت امریکا – برای ایجاد خشونت سازمان یافته» در ایران دیده می‌شود.
 
به نوشته نهضت آزادی، تنها با «تمرکز بر توسعه سیاسی و ارتقا شاخص‌های کارآمدی» می‌توان مانع «ایجاد و گسترش بحران‌های فراگیر امنیتی و خشونت سازمان یافته در کشور» شد.
 
در این بیانیه با اشاره به اینکه «خشونت، برای نخستین بار به عنوان یک راه حل جدی در جامعه مطرح شده»، نسبت به «خیزش امواج خشونت» در کشور هشدار داده شده است.
 
به نوشته این تشکل سیاسی، «توجه به اصلاحات اقتصادی و به فراموشی سپردن یا به تاخیر انداختن اصلاحات در حوزه سیاسی»، خطری است که ایران را تهدید می‌کند.
 
نهضت آزادی اضافه کرده که اگرچه اعتراض‌های گسترده دی‌ماه ۹۶، «آمادگی جامعه ایران را برای شکل‌گیری و فراگیر ساختن بسترهای کلان خشونت نشان داد»، اما «فرصت‌ها هنوز از دست نرفته است.»
 
در این بیانیه آمده که پیامدهای خشونت، «نه تنها نظام سیاسی که تمامیت ارضی و انسجام اجتماعی ایران را تهدید می‌کند» و «در صورت وقوع و گستردگی، فروپاشی سیاسی و اجتماعی را قابل پیش‌بینی می‌کند.»
 
اعتراض‌های گسترده دی‌ماه ۹۶ که در بیش از یکصد شهر ایران به وقوع پیوست، ابتدا با شعار نه به گرانی در شهر مشهد آغاز شد و به سرعت به حوزه‌های دیگر کشید.
 
در این اعتراض‌ها که به گفته مقام‌های قضایی و انتظامی، دست‌کم ۲۵ کشته در خیابان‌ها بر جا گذاشت، عملکرد همه نهادهای حاکمیت زیر سوال رفت و به ویژه علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی و حسن روحانی رئیس جمهور هدف شعارها قرار گرفتند. همچنین شعارهایی نیز در حمایت از خاندان پهلوی و پشیمانی از انقلاب ۵۷ سرداده شد.
 
درباره احتمال تکرار این اعتراض‌ها که به نحوی به نقطه عطفی در سال ۹۶ تبدیل شد، نه تنها بسیاری از کارشناسان اقتصادی و اجتماعی هشدارهای جدی مطرح کرده‌اند، بلکه چهره‌های سیاسی هم به صراحت از احتمال بروز آنها سخن گفته‌اند.
 
محمدعلی جعفری، فرمانده سپاه پاسداران روز چهارشنبه با تائید اهمیت این اتفاقات، به شیوه معمول مقام‌های نظامی ایران گفت که «یکی از رخدادهای عبرت انگیز سال گذشته، برنامه‌ریزی دشمن برای سوار شدن بر اعتراضات مردم به مشکلات اقتصادی و معیشتی بود.»