چه چیز باعث بارداری دوقلویی می شود؟

در سال های اخیر به دلیل بالا رفتن آمار بارداری از طریق درمان های باروری و این حقیقت که مادران در سنین بالاتر باردار می شوند چند قلوزایی نیز شایع تر شده است.
 
در سال 2013 حدود یازده هزار دوقلو، دویست سه قلو یا چند قلو در انگلستان به دنیا آمده اند این به این معناست که از هر شصت و پنج زایمانی که انجام گرفته یک زایمان منجر به تولد دوقلو، سه قلو یا چند قلو شده است. این تعداد رشد بسیار چشمگیری نسبت به سال 1984 داشته در این سال از هر صد زایمان یک زایمان منجر به تولد چند قلو می شود.
 انواع مختلف دوقلوها
یک سوم دوقلوها همسان و دو سوم آن ها غیرهمسان هستند.
 دوقلوهای همسان
دوقلویی همسان زمانی رخ می دهد که یک تخمک به وسیله یک اسپرم بارور شده و یک نطفه را شکل می دهن دکه تک تخمکی و یا مونوزایگوتیک نام دارد. اما نطفه نصف شده و دو جنین را شکل می دهد. نحوه عملکرد بیولوژیک نطفه ای که تقسیم می شود تا دو جنین را به وجود آورد، همچنان به شکل یک راز باقی مانده است. دو نطفه ی تقسیم شده درون یک کیسه آمنیوتیک رشد می کنند اما این مورد بستگی به زمان تقسیم آن ها دارد. ممکن است دوقلوهای همسان هر دو درون یک کیسه آمنیوتیک باشند که در این صورت مونو آمنیوتیک و اگر درون دو کیسه جداگانه باشند دی آمنیوتیک نام می گیرند.
 
ممکن است دوقلوهای همسن دی آمنیوتیک هر دو از یک جفت تغذیه کنند که در این صورت مونوکرونیک و اگر دو جفت مجزا داشته باشند، دی کرونیک نام می گیرند. تمام دوقلوهای تک آمنیوتیکی تک جفتی هستند به زبان ساده تر، تمام دوقلوهای همسانی که درون یک کیسه آمنیوتیک هستند، از یک جفت نیز تغذیه می کنند.
 
هرچه نطفه دیرتر تقسیم شود، هر دو ساختارهای بیشتری را شریک خواهند شد. در نوع دوقلویی همسان دی آمنیوتیک و دی کرونیک نطفه در مراحل اولیه تقسیم شده است. اگر این تقسیم 4 تا 8 روز پس از باروری رخ دهد، به دوقلویی مونوکرونیک دی آمنیوتیک و اگر 8 تا 12 روز پس از باروری رخ دهد، به دوقلویی مونوکرونیک مونوآمنیوتیک می انجامد و به طور معمول تقسیم نطفه ی بارور 12 روز پس از بارور شدن، به دوقلوهای بهم چسبیده تبدیل خواهد شد.
 دوقلوهای غیرهمسان
دوقولوهای غیرهمسان که با نام دوقلوهای فرترنال مشهورند زمانی تشکیل می شوند که مادر دو تخمک آزاد می کند و هر کدام با اسپرم متفاوتی بارور شوند. آن ها معمولا در یک زمان مشابه درون دیواره رحم کاشته می شوند. این نوع از دوقلوها از دو تخمک مجزا شکل گرفته اند و به همین دلیل دوقلویی دو تخمکی یا دیرایگولیک نام دارد.
 
دوقلوهای دو تخمکی یا غیرهمسان مانند سایر دوقلوها شانس بسیار کمی در داشتن کروموزوم یکسان دارند و تعدادی از کروموزوم های آن ها از یکدیگر متفاوت خواهد بود. دوقلوهای غیرهمسان درست مانند دیگر خواهران و برادران تک قلو می توانند هر دو یک جنسیت و یا دو جنسیت مختلف داشته باشند. آن ها 50 درصد از دی ان ای خود را با یکدیگر شریک هستند.
 
مطالعات نشان می دهند که یک عامل ژنتیکی در دوقلویی غیرهمسان وجود دارد و به طور موروثی در خانواده ایجاد می شود تنها خانم ها هستند که شانس انتقال ژن دوقلویی غیرهمسان را دارند چرا که مردان نمی توانند بیش از یک تخمک آزاد کنند احتمال داشتن دوقلوی غیرهمسان به طور کامل به مادری بستگی دارد که حاصل ژن آن باشد و این ژن را به طور موروثی دریافت کرده باشد و همچنین نژاد، سن ازدواج و تعداد فرزندان متولد شده ی او نیز بی تأثیر نیستند دو سوم دوقلوهای غیرهمسان دارای جنسیت یکسان و یک سوم آن ها دارای جنسیت متفاوتی هستند دوقلویی غیرهمسان به طور کلی دو سوم تمام دوقلویی ها را تشکیل می دهند.
 آیا دو قلو باردار هستید؟
با وجود شرایط زیر ممکن است شما چند قلو باردار باشید.
براساس سن بارداری شکم شما بزرگتر از حد معمول باشد.
سابقه بارداری و تولید دوقلو در فامیل داشته باشید.
برای باردار شدن از درمان های باروری استفاده کرده باشید.
در سن هشت تا چهارده هفتگی بارداری می توان از طریق سونوگرافی دوقلو یا چندقلو بودن را مشخص کرد.
 
همچنین در این اسکن مشخص می شود که هر دو جنین یک جفت مشترک دارند یعنی دوقلوی همسان یا دو جفت جداگانه دارند یعنی دوقلوی غیرهمسان اگر با اولین اسکن تشخیص داده نشود، باید اسکن دیگری انجام گیرد.
 
یک سوم دوقلوهای همسان جفت جداگانه دارند این اتفاق حدود چهار روز پس از لقاح می افتد، درست زمانی که تخمک بارور به دو قسمت تقسیم شده و هنوز لانه گزینی در رحم انجام نگرفته است.
 چه چیز باعث بارداری دوقلویی می شود؟
هنوز کسی علت دقیق بارداری دوقلوی همسان (تک تخمکی) را نمی داند. همه خانم های باردار تقریبا شانس یکسانی برای باردار دوقلوی همسان دارند. گرچه برخی عوامل می تواند به بارداری دوقلوی غیرهمسان کمک کنند.
 
بارداری دوقلویی غیرهمسان در برخی نژادها بیشتر دیده می شود بیشترین تعداد در نیجریه و کمترین تعداد در ژاپن دیده شده است.
 
احتمال بارداری دوقلو، برای افرادی که در سن بالاتر باردار می شوند بیشتر است زیرا ممکن است در سن بالا هنگام تخمک گذاری چند تخمک با هم آزاد شوند.
 
وجود دو قلوی غیر همسان در فامیل مادر می تواند روی باروری مادر تأثیر بگذارد، زیرا ممکن است از نظر ارثی آزادسازی چند تخمک به صورت همزمان در بین آن ها شایع باشد.
 
لقاح آزمایشگاهی می تواند شانس دوقلوزایی را افزایش دهد زیرا پزشک می تواند بیش از یک چنین را به رحم مادر منتقل کند. در انگلستان اگر لقاح به صورت طبیعی انجام گیرد از هر هشتاد تولد یکی از آن ها منجر به چندقلوزایی می شود در حالی که در روش از هر پنج تولد یکی از ان ها چند قلو است.
چگونه می توان تشخیص داد که جنین های دوقلوی من همسان یا غیرهمسان هستند؟
دقیق ترین روش برای تشخیص همسان بودن دوقلوها آزمایش پس از تولد نوزادان است. جفت نیز می تواند به تشخیص کمک کند. اولین سونوگرافی که قبل از چهارده هفتگی بارداری انجام می گیرد. می تواند به طور دقیق نوع جفت دوقلوها را نشان دهد. پس از زایمان نیز می توان جفت را مورد بررسی قرار داد. گرچه هیچ یک از روش های فوق بدون خطا و کاملا دقیق است.
 خوب است بدانید که ...
تک قلوها، زبان را از پدر و مادرشان یاد می گیرند، در حالی که دوقلوها، زبان را از یکدیگر می آموزند و حتی به کاربردن الفاظ به شکل غلط را هم تقلید می کنند به ویژه اگر والدین فرزندان دیگری هم داشته باشند، نمی توانند وقت زیادی برای تقویت مهارت های کلامی کودکان شان بگذارند. به همین سبب رشد مهارت های زبانی کودکان دوقلو کندتر است. از سوی دیگر، 50 درصد دوقلوهایی که به دنیا می آیند نارس هستند و در مقایسه با نوزادان معمولی وزن کمتری دارند؛ طبیعی است که در رشد کمی عقب تر و ضعیف تر از سایر کودکان باشند.
 شایع ترین راه برای دوقلوزایی
شایع ترین راه برای دوقلوزایی استفاده از داروهای کمک باروری مثل قرص کلومیفن سیترات و آمپول های HMG است. این داروها باعث تحریک تخمک گذاری می شوند. بنابراین با مصرف آن ها به جای اینکه در هر سیکل ماهانه فقط یک تخمک آزاد شود معمولا دو یا سه یا تعداد بیشتری تخمک آزاد می شود، به این ترتیب شانس دوقلوزایی و چندقلوزایی افزایش پیدا می کند. البته این داروها باید حتما با تجویز پزشک و با کنترل سونوگرافی مصرف شوند. معمولا در روز دوازدهم سیکل ماهانه سونوگرافی انجام می شود و اگر تعداد فولیکول ها بیشتر از یکی باشد احتمال دوقلوزایی وجود دارد.
 
در بارداری های TVF هم چون معمولا بیش از یک جنین در رحم قرار داده می شود به طور اتفاقی ممکن است دوقلوزایی رخ دهد. البته در این مورد هم چون از داروهای تحریک تخمک گذاری استفاده می شود، احتمال دوقلوزایی باز هم افزایش می یابد.