هر انسانی در برههای از زندگی ممکن است احساس تنهایی کند. تنهایی مسألهای است که به تازگی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. تا جایی که حتی بریتانیا به تازگی یک نفر را با عنوان "وزیر مشاور امور تنهایی" انتخاب کرده تا با همکاری دیگر وزارتخانهها به مسأله رسیدگی کند. تنهایی یک موضوع مهم به حساب میآید و سرچشمه بسیاری از درد و رنجهاست. با این حال باورهای غلط زیادی هم در موردش وجود دارد. این مطلب نگاهی دارد به ۵ مورد از غلطترین باورها:
۱- تنهایی یعنی انزوا و گوشهنشینی
احساس تنهایی با تنها بودن فرق دارد. تنهایی در واقع حس نداشتن ارتباط است. به این معنا که اطرافیانت واقعا تو را درک نمیکنند و تو آن رابطه معنیداری را که میخواهی، با آنها نداری. انزوا میتواند یکی از عوامل این موضوع باشد اما تنها عامل نیست. ممکن است در میان جمعیت احساس تنهایی کنی و به عکس زمانی که تنها هستی احساس خوشبختی و حتی آرامش داشته باشی. بیبیسی سال ۲۰۱۶ یک نظرسنجی در مورد کارهایی که افراد در زمان استراحت انجام میدهند انجام داد که به نتایج جالبی رسید: ۵ مورد از محبوبترین فعالیتهای آرامشبخش، آنهایی است که در تنهایی انجام میشود. ما گاهی اوقات نیاز به تنها بودن داریم. اما اگر دور و برمان کسی نیست که ما را بفهمد و بتوانیم با او وقت صرف کنیم، آنوقت باید نگران مشکل تنهایی باشیم.
۲- تنهایی همهگیر شده است
امروزه عده بیشتری از مردم با مشکل تنهایی روبرو هستند اما معنایش این نیست که درصد این افراد در مقایسه با چند سال پیش بیشتر شده است. اگر به تحقیقاتی که کریستینا ویکتور، استاد دانشگاه برونل در سال ۱۹۴۸ در مورد تنهایی انجام داد، نگاهی بیندازیم، مشخص میشود تعداد ۶ تا ۱۳ درصد افراد مسنی که از تنهایی مزمن رنج میبرند طی این ۷۰ سال تقریبا ثابت ماندهاست. البته واقعیت این است که تعداد افراد تنها رو به افزایش است و دلیلش هم بیشتر شدن جمعیت دنیاست.
۳- تنهایی همیشه بد است
تنهایی انسان را اذیت میکند اما خبر خوب این است که معمولا موقت و گذراست. به همین خاطر نباید نگاه کاملا منفی به آن داشت. در عوض میتواند نشانهای باشد از این که باید به فکر یافتن دوستان جدید یا بهتر کردن روابطمان باشیم. جان کاسیوپو، متخصص عصبشناسی اجتماعی معتقد است تجربه تنهایی بخشی از سیر تکامل بشر است تا او را وادار به برقراری و حفظ رابطه با دیگران کند. او تنهایی را با تشنگی مقایسه میکند. وقتی تشنه میشوی به دنبال آب میروی. وقتی هم که احساس تنهایی میکنی به دنبال برقراری ارتباط با دیگران خواهی رفت. در طول هزاران سال انسانها با زندگی در قالب گروههای اجتماعی جان سالم به در بردهاند، بنابراین شاید بتوان گفت نوعی مکانیسم بقا در بشر وجود دارد که او را به سمت ایجاد ارتباط با دیگران سوق میدهد.
با اینکه تنهایی معمولا احساسی موقت است اما واقعیت این است که وقتی به شکل مزمن درمیآید، عواقبی جدی به همراه خواهد داشت. تنهایی مزمن میتواند به سلامت آسیب بزند، کیفیت خواب را پایین بیاورد و باعث احساس غم و ناامیدی شدید شود. حتی ممکن است فرد را وارد چرخهای خطرناک کند به این ترتیب که او همه فعالیتهای اجتماعیاش را کنار بگذارد و در نتیجه بیشتر احساس تنهایی کند. تحقیقات نشان میدهد احتمال بروز نشانههای افسردگی بعد از یک سال در فردی که احساس تنهایی میکند، بیشتر است.
۴- تنهایی به سلامت آسیب میزند
توضیح این مورد کمی پیچیده است. آمارها همیشه از تأثیر تنهایی بر سلامت انسان میگوید. تحقیقات نشان داده که تنهایی میتواند احتمال نارسایی یا سکته قلبی را تا حدود سه برابر افزایش دهد و انسانهای تنها فشار خون بالاتر و امید به زندگی کمتری دارند. اینها پیامدهایی خطرناک هستند. اما واقعیت این است که تعداد زیادی از این مطالعات مقطعی هستند و فقط به یک دوره خاص مربوط میشوند. بنابراین نمیتوان کاملا به آنها استناد کرد. افراد منزوی و غمگین ممکن است بیشتر در معرض بیماری باشند. اما برعکسش هم میتواند اتفاق بیفتد. فرد ممکن است به دلیل یک بیماری از معاشرت با دیگران دست بکشد و در نهایت گوشهگیر و تنها شود. افراد تنها ممکن است در آمارها در زمره کسانی قرار بگیرند که از سلامت کامل برخوردار نیستند، به این دلیل که تنهایی انگیزه آنها برای اهمیت دادن به سلامتشان را از بین ببرده است. بنابراین به نظر میرسد رابطه تنهایی و سلامت یک رابطه یکطرفه نیست.
۵- بیشتر افراد مسن تنها هستند
تنهایی در سالمندان نسبت به سایر گروههای سنی رایجتر است. با این حال پاملا کوالتر، استاد دانشگاه منچستر در تحقیقاتی به این نتیجه رسید که این حس در دوران نوجوانی هم به اوج میرسد. برخی مطالعات هم نشان میدهند که ۵۰ تا ۶۰ درصد سالمندان بیشتر اوقات احساس تنهایی نمیکنند.