خامنه‌ای در سخنانی که تازه منتشر شده: اکثر آنهایی که سفارت آمریکا را گرفتند، رفتند عذرخواهی کردند

علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی رهبر جمهوری اسلامی در سخنانی از اینکه اکثر دانشجویان تسخیرکننده سفارت آمریکا در ایران بعد از سال‌ها «با آمریکایی‌ها صحبت کردند و عذرخواهی کردند» انتقاد کرد و این اقدام را نشانه «کم‌عمق بودنِ انگیزه» آنان دانست.
 
به گزارش خبرگزاری ایلنا، آیت‌الله علی خامنه‌ای در سخنانی که روز ۲۶ دی بیان کرده و متن آن روز جمعه ۶ بهمن منتشر شده‌است، گفت: «ایشان افزودند: این را ما کوچک نمی‌گیریم، اما غالباً دانه‌دانه افراد ــ نمی‌گویم همه ــ از روی احساسات لانه جاسوسی را آن روز رفتند و با شجاعت تمام گرفتند، اما بعداً رفتند با آمریکایی‌ها صحبت کردند و عذرخواهی کردند.»
 
وی اضافه کرد: «این ناشی از چیست؟ ناشی از کم‌عمق بودنِ آن انگیزه است. آن انگیزه متکی به یک زیرساخت محکم نبود؛ انگیزه بود، اما زیرساختش محکم نبود».
 
آقای خامنه‌ای همچنین با اشاره به محسن حججی، از نیروهای ایرانی کشته شده در سوریه، افزود: «جوان‌های امروز ــ [هرچند] بعضی [از آنها] هستند که بی‌خیال در خیابان راه می‌روند؛ زمان جنگ هم بودند، نه اینکه نبودند ــ اما آن [جوانی] که دنبال وظیفه می‌رود، می‌فهمد چه‌کار دارد می‌کند».
 
سخنان رهبر جمهوری اسلامی درباره «عذرخواهی» دانشجویان اشغال‌کننده سفارت آمریکا درحالی است که تاکنون گزارشی درباره عذرخواهی این دانشجویان از آمریکا یا افراد گروگان گرفته منتشر نشده بود.
 
تنها در یک مورد عباس عبدی، از دانشجویان مؤثر در اشغال سفارت آمریکا، در سال ۷۷ با باری روزن، یکی از دیپلمات‌های گروگان‌گرفته شده در پاریس دیدار کرد.
 
باری روزن، وابسته مطبوعاتی سفارت آمریکا در تهران در زمان گروگان‌گیری پس از این دیدار گفت که آقای عبدی از او عذرخواهی کرده‌است.
 
عباس عبدی اما این موضوع را تکذیب کرد و در یادداشتی اعلام کرد که او در جایگاهی نیست که موضوع را اعم از درست یا غلط بودن این‌گونه اقدامات، شخصی تلقی کند تا بر اساس آن عذرخواهی شود.
 
در همین حال، روزنامه اعتماد در شماره روز پنج‌شنبه ۱۳ آبان ۹۵ خود نوشته بود که در میان دانشجویان اشغال‌کننده سفارت بعضی مانند ابراهیم اصغرزاده آن رفتار را «غلط» می‌دانند و برخی مانند محسن میردامادی و عباس عبدی هنوز از آن حرکت دفاع می‌کنند.
 
به گزارش این روزنامه، عباس عبدی در یک سخنرانی گفته بود «فضا طوری بود که اشغال سفارت را می‌طلبید».
 
آقای عبدی در عین حال گفته‌است: «من آدم نادانی نیستم که از کنش ۲۰ سالگی در ۶۰ سالگی‌ام دفاع کنم. از آن اتفاق با معیار امروزم دفاع نمی‌کنم، آن اتفاق در شرایط خودش رخ داد».
 
معصومه ابتکار، از دانشجویان فعال در ماجرای گروگان‌گیری سفارت آمریکا، نیز اردیبهشت‌ماه سال ۹۲ گفته بود: «دانشجویان آن زمان به هیچ عنوان از اقدامی که در گروگانگیری سفارت آمریکا انجام دادند احساس پشیمانی نکردند».
 
وی تأکید کرده بود که «به نظر دانشجویان پیرو خط امام، این تصمیم بهترین کاری بود که مانع آسیب رسیدن به انقلاب اسلامی می‌شد».
 
در همین حال جان لیمبرت، دبیر دوم سفارت آمریکا در تهران در زمان گروگانگیری در مصاحبه با رادیو فردا گفته بود که اگر این دانشجویان عذرخواهی کنند خوب است اما عذرخواهی کار را پیش نمی‌برد.
 
او تأکید کرده بود: «خودشان بیایند به حقیقت نگاه کنند. خودشان را گول نزنند و نگویند که کار خوبی کرده‌اند. واقعیت را ببینند و بگویند کارشان درست نبود و زشت بود و به‌ضرر ایران و برخلاف فرهنگ ایران بود. چیزی که در عمرم ندیده بودم تا آن موقع این بود که یک ایرانی بیاید با مهمان که مسئول امنیت او بوده، بدرفتاری کند. در فرهنگی که این کار زشت است».
 
اکثر دانشجویان مؤثر در اشغال سفارت آمریکا به گروه جریان مشهور به چپ اسلامی و بعداً اصلاح‌طلبان پیوستند و در دولت محمد خاتمی و نهادهای دیگر پست‌هایی داشتند.
 
حبیب‌الله بی‌طرف، وزیر نیرو، معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست، ابراهیم اصغرزاده، نماینده سابق مجلس و عضو شورای اول شهر تهران و رحمان دادمان، وزیر راه و ترابری دولت خاتمی که در اثر سقوط هواپیما کشته شد، از این دست هستند.
 
عباس عبدی و ابراهیم اصغرزاده سابقه زندانی بودن در زندان‌های جمهوری اسلامی را هم دارند.
 
در مقابل، بر اساس برخی گزارش‌ها محمود احمدی‌نژاد که در آن زمان عضو دفتر تحکیم وحدت بوده با اشغال سفارت آمریکا مخالفت کرده و خواستار اشغال سفارت شوروی بوده‌است.
 
از جمله محمد نعیمی‌پور، از دانشجویان عضو دفتر تحکیم وحدت، در این باره گفته است: «در جمع شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت که تازه آغاز به کار کرده بود، بحث تسخیر سفارت آمریکا مطرح شد. در آن جمع، آقای احمدی‌نژاد نماینده دانشگاه علم و صنعت و آقای سیدنژاد نماینده دانشگاه تربیت معلم مخالفت کردند و گفتند باید اول سفارت شوروی را بگیریم».
 
۳۰ دی‌ماه ۵۹ پنجاه و دو گروگان آمریکایی، پس از ۴۴۴ روز اسارت آزاد شدند. آزادی دیپلمات‌های آمریکایی بعد از به پایان رسیدن دوره ریاست‌جمهوری جیمی کارتر و حدود بیست دقیقه پس از پایان مراسم تحلیف رونالد ریگان، رئیس‌جمهوری جدید آمریکا بود.
 
در سال‌های گذشته برخی از مقامات جمهوری اسلامی به تأثیرات منفی این اقدام برای ایران اذعان کرده‌اند.
 
از جمله علی مطهری، نایب رئیس مجلس ایران، روز پنج‌شنبه ۱۳ آبان ۹۵ اعلام کرده بود که طولانی شدن اشغال سفارت آمریکا در ایران باعث شد «چهره‌ای مانند داعش» از ایران به نمایش گذاشته شود و صدام حسین نیز از «انزوای» ایران پس از این حادثه استفاده کرده و به ایران حمله کند.
 
جیمی کارتر، رئیس جمهوری وقت آمریکا، در واکنش به اشغال سفارت این کشور ابتدا با صدور بیانیه شماره ۴۷۰۲ در ۱۲ نوامبر سال ۱۹۷۹ ورود فرآورده‌های نفتی ایران به آمریکا را ممنوع اعلام کرد و دو روز بعد با صدور حکم دولتی شماره ۱۲۱۷۰ دستور توقیف کلیه دارایی‌های ایران در این کشور و نزد نهادهای مالی آمریکایی در اروپا را صادر کرد.
 
پس از آن بر پایه توافق الجزایر که به آزادی گروگان‌ها منجر شد، بخشی از سپرده‌های نقدی ایران شامل ذخایر ارزی، اوراق قرضه و شمش‌های طلا آزاد شد و برخی از آنها همچنان در توقیف باقی ماند.
 
پس از توافق اتمی وین طلب‌های مربوط به خریدهای نظامی ایران از آمریکا همراه با سود آن به دولت ایران پرداخت شد.
 
برخی از تحلیل‌گران نیز اشغال سفارت آمریکا را در به گفته آنان «تحریک» صدام حسین از سوی آمریکا برای حمله به ایران مؤثر می‌دانند.