فصل زمستان که میشود در اغلب خانهها میتوان این سبزی پرخاصیت را پیدا کرد؛ بله شلغم منظورمان است. شلغم بهعنوان داروخانهای کامل و گنجی نهان در فصل سرماست که بهتر است از خوردن این داروی کامل، دریغ نکنید.
وقتی فردی با یک برنامه غذایی منظم به مصرف شلغم در فصول سرد یعنی پاییز و زمستان میپردازد، در واقع مانند کسی است که به ایمنسازی خانهاش اقدام میکند.
شلغم با آنکه شیرین و حاوی مواد قندی است اما هرگز تحت فعالیت میکروارگانیزمهای موجود در هوا فاسد نمیشود حتی فسادپذیری در خوراکیهایی که با شلغم پخته میشوند، بسیار ضعیف است.
مزاج شلغم
دکتر محمد عسکر فراشاه، متخصص طب سنتی ایرانی در مورد شلغم میگوید: شلغم یکی از بهترین محصولات فصل سرماست، طبیعت شلغم از دیدگاه طب ایرانی، گرم و تر است و با توجه به طبیعت آن مصرفش برای مدت زمان طولانی در افراد سالم مشکلی ایجاد نمیکند.
وی اظهار داشت: شلغم از آن دسته از مواد خوراکی است که هم برای افراد سالم، هم برای پیشگیری و هم برای بیماران جهت درمان حکم کیمیا را دارد.
مروری بر خواص شلغم در طب سنتی
* شلغم در حقیقت، غده زیرزمینی است که پس از هضم، خون زیادی در بدن تولید میکند و برای افراد کمخون میتواند مؤثر باشد.
* خوردن شلغم پخته برای رفع سرفه، تسکین و نرمکنندگی سینه بسیار مؤثر است و علاوه بر آن یک داروی ادرارآور است که با افزایش میزان ادرار به دفع فضولات بدن کمک میکند.
* درمان بیماریهای سنگ صفرا از دیگر خواص شلغم است.
* در طب سنتی برای دفع سنگهای کلیوی نیز از آب شلغم استفاده میکنند.
* شلغم در بیماریهای مفاصل و بخصوص نقرس هم کاربرد دارد، به این صورت که شلغم را کاملاً پخته و به صورت خمیر روی موضع قرار داده شود.
* شلغم در طب ایرانی بهعنوان تقویت کننده قوای باروری نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
* شلغم ضدعفونیکننده دستگاه هاضمه است، ضمن آنکه افرادی که مشکل نفخ دارند و میخواهند از خواص شلغم استفاده کنند میتوانند از مربای شلغم بهعنوان صبحانه یا دسر بعد از غذا استفاده و یا آن را با مصلح شامل آویشن، سکنجبین یا گلقند مصرف نمایند.
* شلغم یکی از بهترین مواد غذایی برای تقویت قوه بنیه بدن است همچنین یکی از بهترین تقویتکنندههای قوای جنسی است.
* شلغم با افزایش میزان ادرار به دفع فضولات بدن کمک میکند.
* شلغم را میتوان در پیشگیری و درمان سرماخوردگی تجویز کرد. در سرماخوردگیها، زکام و گلودرد از زمانهای دور تاکنون در تمام دنیا شلغم مورد استفاده قرار میگیرد.
چگونگی مصرف شلغم برای التیام علائم سرماخوردگی
خوردن شلغم میتواند مقاومت بدن را در برابر بیماریهای ویروسی و عفونی بالا ببرد و سبب التیام علائم زکام و سرماخوردگی شده، از ابتلای افراد به آن جلوگیری کند.
دکتر سید رضا رضایی دریاکناری، متخصص طب سنتی در این باره گفت: شلغم ترکیباتی دارد که خلط آور، درمان کننده سرفههای خشک و گلودرد و ملین سینه و التیام دهنده تنگی نفس ناشی از زکام است و با کمک به لینت مزاج، سموم و میکروبها را از بدن خارج میکند.
این متخصص طب سنتی درباره چگونگی مصرف شلغم برای التیام علائم سرماخوردگی گفت: با استفاده از بخور شلغم آبپز یا بخارپز میتوانید به التیام سردرد ناشی از سرماخوردگی و سینوزیت و خروج اخلاط مجاری تنفسی کمک کنید و سینوسها و گرفتگی بینی را به این طریق رفع کنید. قرقره آب شلغم پخته هم برای التیام گلودرد مؤثر است.
برای رفع سرماخوردگی کودکان میتوانید در شلغم حفرهای ایجاد کرده و در آن مقداری عسل بریزید و روی آن را بپوشانید، آب شیرینی که از اختلاط عسل و آب شلغم ایجاد میشود بهعنوان یک شربت شیرین و مقوی میتواند با تقویت سیستم ایمنی کودکان، اثرات درمانی مطلوبی داشته باشد.
یکی از مؤثرترین راههای استفاده از این سبزی تهیه سوپ شلغم است و اگر این سوپ را از ترکیب جو، هویج، شلغم، پیاز و گشنیز تهیه کنید درمان کننده فوقالعاده سرماخوردگی محسوب میشود.
این متخصص طب سنتی با اشاره به اینکه منافذ ریز سطح شلغم محل تجمع میکروبهای موجود در خاک است توصیه کرد: شلغم خام قبل از پختن و یا استفاده به صورت خام باید بهخوبی با اسکاچ تمیز و شسته و هنگام مصرف شلغم پخته، پوست نازک روی آن نیز جدا شود.
مصلحات شلغم
حکما، برای رفع مضرات شلغم، زیره و شیرینیها را بهعنوان مصلحات آن بیان کردهاند بنابراین اگر روی شلغم زیره پاشیده شود یا با شیرینی میل شود، دچار مضرات آن نخواهید شد.
میتوان از شلغم ترشی تهیه کرد و آن را بهصورت ترشی مصرف کرد:
روش تهیه مُخَلَل یا ترشی شلغم
یکی از ترشیهای معروف و لذیذ و خوشمزه ترشی شلغم است؛ این ترشی نیز مانند تمام ترشیهای دیگر از شلغم، سرکه و ادویههای مختلف تهیه میشود؛ بهتر است قبل از هر چیزی شیشههایی که میخواهید ترشی را در آن درست کنید با قرار دادن در آب جوش استریل کنید، بعد تأمل کنید تا کامل خشک شده و هیچ نم یا رطوبتی نداشته باشند, مقدار دلخواه شلغم نازک و بیریشه را بشویید و به قطعات دلخواه بریده و داخل ظرف شیشهای بریزید، سرکه انگوری خانگی بسیار تند «به مقدار کافی» و به دلخواه خردل یا سایر چاشنیها را «به مقدار کم» به آن اضافه کنید، در ظرف را ببندند و بگذارید برسد.
احتیاط
افراد با مشکلات تیروئیدی بهتر است از مصرف شلغم صرف نظر کنند.