تغذیه مناسب در روند درمان انواع بیماریهای عفونی میتواند نقش داشته باشد. چرا که استفاده از غذاهای سالم و مواد غذایی مغذی میتواند سیستم ایمنی را تقویت کرده و از بیماریهای بعدی جلوگیری کرده و یا آنها را بهبود بخشد.
با توجه به تعداد زیاد بیماریهای عفونی در این مقاله تنها چند بیماری که اهمیت و همچنین شیوع و بروز بیشتری در مردم داشتهاند مورد بررسی قرار گرفتهاند.
آنفلوانزا
بیماری ویروسی است که به شدت سیستم تنفسی را درگیر میکند ممکن است علائمی مشابه سرماخوردگی داشته باشد به گونهای که بسیاری از آن به عنوان سرماخوردگی شدید یاد میکنند.
در حالی که خفیفترین نوع آن میتواند بسیار شدیدتر از سرماخوردگی بروز نماید.
از علائم شایع آن میتوان به سرفه، گلودرد، آبریزش بینی، تب و ضعف، بیحالی، درد عضلانی و ماهیچهها اشاره نمود.
آیا تغذیه مناسب میتواند از بروز و درمان آنفلوانزا نقش داشته باشد؟
- قطعاً پیروی از یک رژیم غذایی مناسب میتواند سیستم ایمنی را در مقابله با ویروس آنفلوانزا مقاومتر سازد.
- در وهله اول نوشیدن مایعات کافی، گامی مؤثر در کنترل بیماری است. استفاده از آب، آبمیوهها، چای و انواع سوپها همزمان با شروع علائم توصیه میشود هضم ترکیبات مایع نیاز به انرژی کمتری دارد، در نتیجه بدن انرژی کافی برای مقابله با بیماری را خواهد داشت سوپ مرغ به همراه قارچ و مایعات گرم میتوانند انتخاب مناسبی باشد. مایعات به رقیق شدن ترشحات و دفع سموم کمک میکنند و باعث تسکین گلودرد میشود.
- از دیگر ترکیبات مهم در مقابله با آنفلوانزا میتوان به Vitc اشاره کرد. راز موفقیت ویتامین C در مقابله با بیماری به دلیل توانایی آن در تقویت سیستم ایمنی است. سلولهای ایمنی غنی از ویتامین C هستند و در شرایط استرس دستیابی ویتامین C به سلولهای درگیر افزایش مییابد که خود توجیه کننده افزایش نیاز به ویتامین C در شرایط بیماری و التهاب است. متخصصان معتقدند ویتامین C نقش مهمی را در پیشگیری از بیماری و کاهش طول درمان آنفلوانزا عهدهدار است. لازم به ذکر است مصرف ترکیبات غنی از ویتامین C در طی سال و قبل از بروز آنفلوانزا باید مدنظر قرار گیرد.
- . ویتامین D در فصل پاییز کاهش مییابد به نظر میرسد دریافت کافی از ویتامین فوق با در نظر گرفتن نقش آن در تقویت سیستم ایمنی باعث بهبود و پیشگیری از بیماری شود.
- از دیگر ترکیباتی که به نظر میرسد در کنترل آنفلوانزا مؤثر باشد، میتوان به روی اشاره کرد. روی با تقویت سیستم ایمنی، مبارزه در برابر عفونتها خصوصاً عفونت تنفسی را بهبود میبخشد. به نظر میرسد دریافت مکمل روی میتواند طول مدت درمان، شدت بیماری را کاهش و میزان دریافت آنتیبیوتیک را کاهش دهد البته نتایج دقیقتر نیازمند مطالعات بیشتری است.
- برخی از مطالعات نشان میدهد سیر میتواند عفونت دستگاه تنفسی را کنترل کند البته تأیید نهایی آن منوط به انجام مطالعات بیشتر است باید در نظر داشت سیر با داروهای رقیق کننده خون تداخل دارد و همچنین مصرف آن در برخی از دورانها مثل بارداری نیازمند مشورت با پزشک است. به طور کلی پیروی از رژیم غذایی مایع و گرم خصوصاً سوپ مرغ، دریافت مایعات کافی از قبیل آب میوه و چای، دریافت غذاهای بدون ادویه منابع غنی از ویتامین C مثل مرکبات در کاهش طول درمان کمک میکند.
- مواد غذایی غنی از روی (مثل گوشت قرمز، حبوبات) و امگا 3 مثل انواع ماهی (قزلآلا، ساردین و...) به تقویت بیش از پیش سیستم ایمنی کمک میکند.
- مصرف قندهای ساده پاسخ ایمنی را کاهش میدهند. بهتر است به منظور تسریع روند درمان از مصرف ترکیبات حاوی شکر خودداری شود.
سل
سل یک بیماری عفونی است که در آن ریهها درگیر میشود. برای اینکه این بیماران سریعتر روند بهبودی خود را طی کنند باید از غذاهای سالم جهت تأمین ویتامینها و مواد معدنی مورد نیاز بدن خود استفاده کنند.
یکی از این مواد، سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج است که حاوی منابع آهن گیاهی میباشد. مواد غذایی دیگری که میتواند اثرات مفیدی داشته باشد میوهها هستند.
میوهها شامل آنتیاکسیدانهایی هستند که میتوانند با عوامل بیماریزا مقابله کرده و بدن را سالم نگه دارند.
میتوان از غلات کامل برای تأمین انرژی بدن خود استفاده کرد تا مواد معدنی کافی به بدن برسد.
علاوه بر این به جای استفاده از کره و چربیهای اشباع، از چربیهای غیراشباع مانند روغن زیتون استفاده شود که برای این بیماری مشکلی نداشته باشد.
البته مواد غذایی نیز وجود دارد که باید از آنها دوری کرد. خوردن قهوه و انواع کافئینها باید کاهش یابد. میزان مصرف قندها و مواد غذایی تصفیه شده را کاهش داده شود.
به جای استفاده از گوشتها و مواد غذایی با چربی بالا میتوان از حبوبات و مواد مغذی چون مغزها استفاده کرد.
چرا که گوشتهایی که چربی زیادی نیز به همراه داشته باشند برای این بیماری مناسب نیستند.
از عوارض داروهای این بیماران بیاشتهایی، حالت تهوع، دلپیچه و استفراغ است.
این افراد علاقه خود به خوردن غذا را از دست میدهند بنابراین در تغذیهدرمانی باید به این نکته توجه داشت.
بهتر است این افراد غذاهای متنوع و در چندین وعده سبک استفاده کنند که اشتهای بهتری برای غذا خوردن داشته باشند.
خوردن وعدههای حجیم به هیچ عنوان به این بیماران توصیه نمیشود.
هپاتیت
هپاتیت بیماری ویروسی است که کبد را درگیر میکند. هپاتیت انواع مختلفی دارد ولی با توجه به اینکه این بیماری مربوط به کبد است باید از مواد غذایی استفاده کرد که کبد بهتر کار کند و مشکلی نداشته باشد.
خوردن گوشت و موادی که چربی زیادی دارد باید در اینگونه بیماریها محدود شود چرا که موجب میشود کبد زمان و انرژی بیشتری برای شکستن آنها صرف کند و فشار بیشتری را تحمل کند.
از غذاهای فراوری شده مانند فست فودها و سوسیس و کالباس دوری کنید. همچنین از غذاهای سرخ کرده و حاوی نمک بالا نیز خودداری کنید یا آنها را در مقادیر کم مصرف کنید.
توصیههایی برای افرادی که هپاتیت دارند:
* خوردن غذاهای از تمام گروههای غذایی مانند غلات سبوسدار، پروتئین بدون چربی، لبنیات کمچرب، میوهها، سبزیجات و چربیهای سالم.
* خوردن غذاهای با فیبر بالا مانند میوههای تازه، سبزیجات، عدس، لوبیا و غلات سبوسدار
* خوردن پروتئین بدون چربی از مرغ، ماهی، و پروتئین گیاهی
* اجتناب از خوردن سختپوستان نپخته مانند صدف و صدف و یا گوشتهای دیگر نپخته.
* از خوردن غذاهای پرکالری و نوشیدنیهایی که در آنها شکر و نمک استفاده شده است پرهیز شود.
* محدود کردن خوردن غذاهای چرب
* محدود کردن خوردن غذاهای سرخ شده
* ماندن در محدوده وزن سالم. از آنجا که کبد در محدوده وزنی مناسب نسبت به وزن زیاد یا کم عملکرد بهتری دارد.
* غذاهای کم حجم در طول روز نیز بهتر از وعدههای غذایی بزرگ است.
* محدود کردن غذاهایی که دارای مقدار زیادی قند و سدیم بالا (نمک) هستند.
* محدودیت پروتئین نباید بیش از حد باشد چرا که منجر به کمبود برخی اسیدهای آمینه در بدن میشود.
* نوشیدن مقدار زیادی آب خالص، در صورت امکان تصفیه شده
* اجتناب از مصرف الکل. مصرف الکل در این بیماران مانند باز کردن شیر گاز در هنگام آتشسوزی است و عوارض جبرانناپذیری در بر دارد.