راستی‌آزمایی؛ آیا بیت‌کوین بیش از دانمارک برق مصرف می‌کند؟

فروشگاهی که پول دیجیتال بیت‌کوین را قبول می‌کند آیا یک پول مجازی می‌تواند به اندازه یک کشور واقعی برق مصرف کند؟
به تازگی شبکه‌های اجتماعی پر شده از ادعای اینکه پول الکترونیک "بیت‌کوین" می‌تواند بیشتر از بعضی کشورهای توسعه یافته برق مصرف کند.
 
گروه "راستی آزمایی" بی‌بی‌سی به دنبال پاسخ این پرسش رفته که چطور چنین چیزی ممکن است و آیا اساسا می‌تواند حقیقت داشته باشد؟
 
این پول مجازی از سال ۲۰۰۹ میلادی در جریان است، اما این روزها به دلیل افزایش شدید ارزش آن به سرخط خبرهای روز جهان آمده است.
 
برخلاف اسکناس و سکه‌هایی که توی جیب شماست، بیت‌کوین شکل فیزیکی ندارد، به وسیله هیچ دولت یا بانکی منتشر نشده و فقط در فضای اینترنت وجود دارد.
 
پروسه تولید بیت‌کوین به "استخراج" شهرت یافته است و هر روز حدود ۳ هزار و ششصد بیت‌کوین تازه بر مبنای رمزنگاری و با شبکه‌ای از کامپیوترها و بوسیله حل معادلات ریاضی جدید از سوی اعضای این شبکه استخراج می‌شود.
 
هر بیت‌کوین زنجیره‌ای دیجیتالی از سوابق تراکنش دارد که در سرتاسر شبکه ذخیره‌سازی و به روزرسانی می‌شود.
 
اینطور نیست که فقط تعداد محدودی کامپیوتر درگیر باشند، بلکه هزاران ماشین در سراسر دنیا روز و شب مشغول هستند که این باعث مصرف برق زیادی می‌شود.
 
از وقتی که قیمت بیت‌کوین افزایش پیدا کرده، در سراسر دنیا کامپیوترهای بیشتری به کار افتاده و افراد حرفه‌ای و آماتور دست به کار استخراج آن شده‌اند.
 
به دلیل ماهیت دیجیتالی این پول، افزایش کنجکاوی درباره مقدار برقی که برای تولید بیت کوین مصرف می‌شود، قابل درک است.
'مصرف برق به اندازه کشور دانمارک'
شبکه‌های اجتماعی مانند توییتر پر شده از ادعاهایی درباره میزان مصرف انرژی برای بیت‌کوین.
 
مثلا اریک هولتهاوس (هواشناس آمریکایی) توییت کرده: "بیتکوین زمین را ویران خواهد کرد. شبکه کامپیوترهای بیت‌کوین در حال حاضر به اندازه دانمارک برق مصرف می‌کنند. در طول ۱۸ ماه، میزان مصرف آنها به اندازه کل ایالات متحده آمریکا خواهد بود." یا جیلز سوچیولو، از مسئولان دیجیتال شرکت توتال توییت کرده: "مصرف انرژی برای استخراج بیت‌کوین خیلی زیاد است. بیش از ۳۰ تراوات، بیش از میزان برقی که ایرلندی‌ها نیاز دارند."
 
آیا چنین مقایسه هایی درست است؟
 
پاسخ کوتاه این است که مشکل می‌توان گفت چون هیچ منبع رسمی برای اندازه گیری میزان انرژی مصرفی برای تولید پول‌های دیجیتالی مانند بیت‌کوین وجود ندارد.
 
به دلیل طبیعت کار استخراج بیت‌کوین که بدون واسطه و متشکل از شبکه تودرتوی اینترنتی است، یافتن هر نوع اطلاعاتی به جز قیمت آن دشوار است.
هزینه عملیات
اما مردم تلاش خود را کرده‌اند. گروه زیادی سعی کردند با کمک اطلاعات وبلاگ "دیجی کونومیست" که مختص پول‌های دیجیتال است، هزینه‌های تکنولوژی استخراج را کشف کنند.
 
در ابتدا این محاسبات بر اساس برآورد درآمد حاصل از استخراج بیت‌کوین به دست آمد. سپس هزینه‌های اجرایی استخراج به عنوان درصدی از کل درآمدها محاسبه و رقمی که به دست آمد به شکل فرمول میزان مصرف برق ارائه شد.
 
بر اساس این شیوه، برق مصرفی سالانه بیت کوین را می‌توان حدود ۳۲.۵۶ تراوات ساعت درنظر گرفت.
 
مقایسه مصرف برق در بیت‌کوین و کشورهای واقعی بر همین اساس است، مثلا آمار "یورو استات" نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۵ کشور دانمارک ۳۰.۷ تراوات ساعت برق مصرف کرده است. این رقم برای جمهوری ایرلند ۲۵.۰۷ تراوات ساعت بوده است.
 
به این ترتیب اگر ما چنین محاسبه‌ای را در نظر بگیریم، می‌توان اینطور استنباط کرد که مقایسه‌هایی که در توییتر انجام شده، درست است.
 
اما از آنجایی که این شیوه محاسبه بر پایه مفروضات و برآوردهاست، همانطور که سایت "دیجیکونومیست" هم پذیرفته، عجیب نخواهد بود که چنین مقایسه‌ای مخالفانی هم داشته باشد.
 
مارک بواند، تحلیل‌گر، استدلال می‌کند که این شیوه غلط است چرا که "استخراج‌گرانی" را که از شیوه‌های جدید و صرفه‌جویانه انرژی استفاده می‌کنند را در نظر نمی‌گیرد و این فرض ثابت که "شصت درصد هزینه استخراج بابت برق مصرف می‌شود، غلط است."
وقتی مجله اقتصادی "فوربس" در اواخر اکتبر گزارش داد که ارزش تخمین زده شده سرمایه بازار بیت‌کوین، از سایر تجارت‌های اینترنتی مانند "گولدمن ساکس" و "ای بی" پیشی گرفته، قابل پیش‌بینی بود که خیلی زود این پول اینترنتی موضوع مقایسه با کشورهای واقعی قرار بگیرد.
 
گذشته از اینکه چه راهی برای محاسبه انرژی مصرف شده بابت بیت کوین و سایر پول‌های دیجیتال استفاده می‌شود، همه بر سر یک اصل توافق دارند.
 
آینده هر محصول، چه دیجیتال و چه واقعی بستگی به هزینه تولید آن دارد.
 
در حال حاضر حدود ۱۶.۷ میلیون بیت‌کوین در گردش است که انتظار می‌رود تا ۲۱ میلیون افزایش پیدا کند.
 
تا وقتی که انرژی برق ارزان و قابل اعتماد وجود دارد، فناوری در دسترس است و ارزش پول دیجیتال آنقدر بالاست که هزینه‌های تولید را می‌پوشاند، بیت کوین همچنان در سرخط خبرها خواهد ماند تا به حداکثر میزان تولیدش برسد.