چند قدم مانده تا جاودانگی انسان

دانشمندان برای اولین بار، نوعی جهش ژنتیکی را شناسایی کرده‌اند که به‌ نظر می‌رسد می‌تواند در مقابل برخی از اثرات بیولوژیکی پیری محافظت ایجاد کند. همچنین تا آنجا که امروز می‌دانیم، به نظر می‌رسد تنها جامعه‌ی انسانی در جهان که از این جهش ژنتیکی بهره‌مند هستند، مربوط به پیروان فرقه‌ی خاصی از دین مسیحیت موسوم به آمیش‌ها است. این افراد در ایندیانای ایالات متحده زندگی می‌کنند. جهش ژنتیکی یادشده می‌تواند در یک یا هر دو نسخه از ژنی با نام SERPINE1 رخ دهد. امروزه مشخص شده است زمانی که هر دو نسخه از یک ژن در بدن جهش بیایند، می‌تواند منجر به اختلال خونریزی ژنتیکی نادری شود و جامعه‌ی آمیش‌ها در برابر همین عارضه آسیب‌پذیر هستند. توجه داگلاس وان، پژوهشگر پزشکی در دانشگاه نورث‌وسترن از روی همین موارد به گروه آمیش‌ها جلب شد. از طرفی همین امر باعث شد اعضای جامعه‌ی آمیش‌ها تمایل به حضور در این پژوهش داشته باشند. همه‌ی طرف‌ها می‌خواستند دانش بیشتری در مورد پدیده‌ی ژنتیکی به دست آورند.
 
شاید این پرسش به ذهنتان برسد که چرا ما به‌ خاطر یک جهش ژنتیکی، باید شاهد اختلال خونریزی در فرد باشیم. پاسخ این است که ژن SERPINE1 مسئولیت تنظیم پروتئینی به‌نام PAI-1 را در بدن دارد و این پروتئین به حل کردن لخته‌های خون کمک می‌کند.
 
اما هنگامی که تنها یک نسخه از ژن مورد بحث، تحت جهش قرار گیرد، برخی مزایای جالب را برای بدن فرد به ارمغان خواهد آورد. تیم وان، ۱۷۷ نفر از جامعه‌ی آمیش‌های برن در ایندیانا را آزمایش کردند و پی بردند که ۴۳ نفر از آن‌ها تنها در یک نسخه از ژن SERPINE1 جهش داشته‌اند.
 
این ۴۳ نفر در مقایسه با جمعیت عمومی آمیش، ۱۰ درصد طول عمر بیشتری داشتند و تلومرهای بدنشان هم ۱۰ درصد طولانی‌تر بود. تلومرها ساختارهای محافظت‌کننده مولکول DNA در انتهای کروموزوم‌ها هستند و زمانی که سلول‌ها به پایان عمر خود می‌رسند، از بین می‌روند.
 
همچنین میزان ابتلا به دیابت در آن‌ها کمتر و سطوح انسولین هم پایین‌تر بود. این مطالعه در عین حال، نشان‌دهنده علایمی از فشار خون پایین و انعقاد خون انعطاف‌پذیر بود. وان می‌گوید:
 
ما برای اولین بار، شاهد یک نشانگر مولکولی از پیری (طول تلومر)، یک نشانگر متابولیک پیری (سطوح انسولین در حالت اصطلاحا ناشتا) و یک نشانگر قلب و عروق پیری (فشار خون و سفتی رگ‌های خون) هستیم. همه‌ی آن‌ها در جهت یکسان ارزیابی می‌شوند و نتیجه‌ی کلی بدین صورت است که آن‌ها از تغییرات مرتبط با گذر سن و پیری محافظت شده‌اند.
این افراد همچنین دارای PAI-1 به‌میزان ۵۰ درصد پایین‌تر از حد متوسط بودند. هنوز به‌طور دقیق مشخص نیست که PAI-1 به چه شکل به روند پیری کمک می‌کند؛ اما می‌دانیم که این ماده در فرایندی به نام پیری سلولی، نقش مهمی ایفا می‌کند. پیری سلولی به زمانی اطلاق می‌شود که سلول‌ها دیگر قادر به تکثیر نیستند؛ بنابراین از این مرحله به بعد آن‌ها فقط غیر فعال می‌شوند یا به‌تعبیری به خواب می‌روند. همین حالت به نمایان شدن تأثیرات پیری کمک می‌کند. وان و همکارش توشیو مییتا از دانشگاه توکوکو در ژاپن، در پژوهشی که در سال ۲۰۱۴ منتشر شد، در مورد نتایج یک داروی مبتنی بر مهار تأثیر PAI-1 در موش‌ها بحث کردند. آن‌ها در پژوهش خود نشان دادند که سرعت رشد سلولی کاهش می‌یابد و طول عمر هم طولانی‌تر می‌شود.
 
آن‌ها بر اساس همین پژوهش، در حال حاضر موفق به تولید یک دارو برای انسان‌ها شده‌اند که حاوی ساختاری برای مهار PAI-1 است و اکنون در آزمایش بالینی مرحله‌ی ۲ قرار دارد. اگر مراحل آزمایشی موفق باشد، کار اخیر در نهایت خواهد توانست به توسعه‌ی دارویی منجر شود که توانایی کمک به کاهش برخی از اثرات پیری داشته باشد.