پوشیدن جوراب موجب جذب و تبخیر بیشتر عرق پا ، حرکت آسان پاها در کفش، گرم نگه داشتن پا در سرما، تمیز نگه داشتن پا و پیشگیری از ابتلا به برخی بیماریهای پوستی می شود.
متخصصان امراض پا هشدار میدهند مردانی که بدون جوراب، کفش میپوشند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماریهای قارچی مانند "پای ورزشکار" هستند.
به گفته محققان College of Podiatry (دانشکده درمان امراض پا)، یکی از پیامدهای لخت بودن یا احتمال ابتلا به برخی عفونت های قارچی همچون عفونت موسوم به Athlete’s Foot (بیماری پای ورزشکار) است.
«اما استیونسون»، یکی از محققان این دانشکده با اشاره به خطرات ناشی از لخت بودن پا گفت: «بسته به میزان تعریق پا ممکن است مشکلاتی مرتبط با وجود رطوبت بیش از حد در این ناحیه بدن رخ دهد که از جمله میتوان به آلودگی قارچی Athlete’s Foot و آسیب ها یا زخم های ناشی از آن اشاره کرد».
پای بسیاری از ورزشکاران اگرچه معمولا جوراب میپوشند، به دلیل فعالیت زیاد دچار تعریق بسیار زیاد میشود که به همین دلیل چنین عارضهای اغلب در میان آنها (و نیز در میان سربازان) شایعتر است. بر همین اساس هم نام پای ورزشکار (Athlete’s Foot) به این بیماری قارچی اطلاق شده است.
این محقق ادامه داد: «پای انسان به طور متوسط روزانه ۰/۵ پینت (حدود ۲۳۵ میلیلیتر) عرق میکند. این میزان بیش از آن است که کفش تان بدون به پا داشتن جوراب بتواند آن را جذب کند».
عدم جذب عرق زمینه ماندگاری رطوبت را شدت میبخشد و فضای مرطوب و نمدار محل مناسبی برای فعالیت و ازدیاد بسیاری از باکتری ها و قارچ هاست. از جمله این عفونت ها، فعال شدن قارچی از جنس تریکوفیتون است که گفته شده عامل بروز بیماری شایع، مسری، و مشکلآفرین پای ورزشکاران (و سربازان) به شمار میرود و بویژه نواحی کف پا و پوست بین انگشتان را بیش از بخش های دیگر پا دچار عفونت میکند.
استیونسون به کسانی که به سبب پیروی از مد یا هر دلیل دیگری عادت دارند یا مجبورند کفش بدون جوراب به پا کنند توصیه کرد تا حد امکان این عادت را ترک کنند یا حداقل حتما به خشک نگاه داشتن مداوم فضای داخلی کفش خود توجه داشته باشند.
بستههای کیسهای کوچکی وجود دارد که مخصوص جذب رطوبت اضافی است و احتمالا شما هم هنگام خرید برخی کالاها و لوازم، این بستهها را درون آنها دیدهاید؛ او افزود: «اگر خیلی به استفاده از کفش بدون جوراب تمایل دارید، از این کیسهها میتوان برای کاهش میزان رطوبت بهره برد.
همچنین لازم است صرفنظر از میزان علاقهتان به کفشی خاص از میان کفش هایتان توجه داشته باشید که هر روز همان یک جفت کفش را نپوشید و اجازه دهید در خلال پوشیدن کفشی دیگر، فضای کفش قبلی کاملا خشک شود و قارچ، باکتری یا هر آلودگی احتمالی دیگری در این فرصت کاملا از بین برود».
جوراب بپوشید تا سالم بمانید
دکتر بهروز باریک بین، متخصص پوست به سئوالات زیر در رابطه با پوشیدن جوراب پاسخ می دهد.
پوشیدن جوراب چه فوایدی برای سلامتی دارد؟
در هر پا حدود 250 هزار غده عرق وجود دارد، بنابراین پا محل عرق کردن است که این عرق کردن در برخی کاملا معمولی و در برخی دیگر مشکلساز است. گاهی افراد از بوی بد پا شاکی هستند، عده دیگری هم به ویژه آنها که سابقه خانوادگی تعریق بیش از حد کف دست و پا دارند، از خیس شدن کف پاها و جورابهایشان در برخی شرایط مانند استرس یا ورزش شاکی هستند.
در این مواقع، جوراب پوشیدن موجب جذب و تبخیر بیشتر عرق پا میشود. در شرایط آب و هوایی سرد، پوشیدن جوراب به حفظ رطوبت پاها کمک کرده و خطر یخ زدگی را کاهش میدهد. همچنین موجب حرکت آسان پاها در کفش، گرم نگه داشتن پا، تمیز نگه داشتن و راحتی پا و پیشگیری از ابتلا به برخی بیماریهای پوستی است.
از منظر سلامت، بهتر است چه جورابی بپوشیم؟
افراد باید جوراب متناسب با سایز پای خود را انتخاب کنند. جورابهای تنگ و گشاد هر دو دردسر آفرین هستند، به طور کلی بهترین جنس برای جوراب، نخ است چرا که قابلیت جذب رطوبت و عرق پا و تبادل هوا را از طریق جوراب نخی، داخل کفش بهتر صورت میگیرد.
البته بسته به شرایط، برای مثال در فصل زمستان و در نقاط سردسیر پوشیدن جورابهایی با جنس گرمتر مانند جورابهای پشمی بهتر است.
آیا جوراب میتواند در برخی افراد واکنشهای حساسیتی ایجاد کند؟
بله. برخی افراد به جنس خاصی از جوراب حساسیت دارند و به قرمزی و خارش پوست پا دچار میشوند. یعنی علایم اگزمای تماسی آلرژیک پیدا میکنند. در این موارد، پزشک متخصص پوست با دیدن علایم اگزمایی در پوست پا و شک به آلرژی تماسی، میتواند به کمک برخی آزمایشها این شک را به یقین تبدیل کند.
البته گاهی، آلرژی پوستی فرد ناشی از رنگ پارچه است و ربطی به جنس آن ندارد. شایعترین حالت آلرژی در این موارد، حساسیت به جنس کفش است. برای مثال در فردی که به چرم حساسیت دارد، با پوشیدن کفش چرمی و به مجرد خیس شدن جوراب در اثر عرق کردن و تماس پوست با آلرژن مورد نظر (چرم) از طریق رطوبت کفش و جوراب علایم حساسیت مانند خارش، قرمزی و گاه تاول و ترشح مایعات از پوست پا رخ میدهد.
درباره جوراب مناسب کودکان چه پیشنهادی دارید؟
پوست بچهها نسبت به بزرگسالان حساستر است. بنابراین توصیه میکنیم که در اطفال از جورابهای نخی استفاده شود تا امکان مشکلات حساسیتی به حداقل برسد. گرم نگه داشتن پای کودکان به ویژه هنگامیکه شروع به راه رفتن میکنند، اهمیت خاصی دارد. جوراب در آنها میتواند از خراشیدگی، ساییدگی و بریدگی تا حدی جلوگیری و محافظت به عمل آورد.
به نظر شما، در چه شرایطی باید از جوراب استفاده شود؟
توصیه میشود که در محیطهایی که افراد متعددی تردد میکنند (مانند سالنهای ورزشی) از جوراب استفاده شود تا امکان گرفتن بیماریهای پوستی کف پا به حداقل برسد. از نظر بهداشتی بهتر است هنگام پوشیدن کفشها و خروج از منزل جوراب مناسب به پا کنیم، اما در منزل در صورت استفاده از دمپاییهای روفرشی شخصی، نیازی به استفاده از جوراب نیست.
قابل ذکر است هنگامیکه در پایان کارهای روزانه به خانه برمیگردیم، جورابهای خود را شسته و خشک کنیم و برای استفاده روز بعد آماده کنیم. این کار به رفع خستگی پاها و به بهداشت آنها کمک میکند.
بعضیها عادت دارند بدون جوراب به استراحت پرداخته و بخوابند. نظرتان در این مورد چیست؟
به طور کلی بدون پوشش بودن پاها، امکان تبادلات هوا و دما را در پوست پا بیشتر میکند و احساس آرامش میدهد، این در حالی است که برخی از افراد از سرد بودن پاها رنج میبرند و به ویژه در فصل سرما نیاز دارند که با جوراب مناسب بخوابند. در رابطه با این افراد و کسانی که مبتلا به بیماریهایی مانند اسکلرودرمی هستند، پوشیدن جوراب در فصل سرما در خواب و بیداری لازم است. ضمن اینکه در افراد دیابتی پوشیدن جوراب مناسب تاکید میشود، چرا که جوراب در افراد دیابتی که اختلال حس پا دارند تا حدود زیادی از بریدگیهای ناخواسته و زخم شدن پا جلوگیری به عمل میآورد.