پاکسازی‌ها در عربستان، نشانگر بی‌رحمی ولیعهد این کشور است

اتفاقات مهمی در عربستان سعودی رخ داده است. شماری از شاهزاده‌ها، وزرا و تجار طراز اول این کشور دستگیر و در یک هتل مجلل در بازداشت هستند. این افراد به فساد مالی متهم شده و اموال و دارایی‌های آنها توقیف شده است.
 
عامل تمامی این اقدامات، شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد ۳۲ ساله این کشور است که ریاست کمیته مقابله با فساد را هم برعهده دارد. این کمیته چندی پیش تشکیل شده است.
 
اما هدف این اقدامات چیست؟ آیا واقعا این تحولات با هدف مقابله با فساد صورت گرفته یا این که شاهزاده محمد بن سلمان درصدد بدست گرفتن قدرت است.
 
در جواب باید گفت که هدف، هر دو مورد ذکر شده است.
 
فساد مالی در عربستان امری شایع است.
 
رشوه، دادن و گرفتن پول‌های زیر میزی، بخش مهمی از تجارت در ثروتمندترین کشور تولید کننده نفت جهان است.
گفته شده که بازداشت‌شدگان در هتل ریتس کارلتون نگهداری می‌شوند بسیاری از کسانی که به مقام‌های مهم و کلیدی منصوب شده‌اند، به ثروت‌های نجومی رسیده‌اند. در برخی موارد این دارایی‌ها به میلیاردها دلار می‌رسد. بسیاری از این دارایی‌ها به حساب‌هایی در خارج از کشور منتقل شده است.
 
عربستان نمی‌تواند چنین چیزی را بپذیرد. این کشور جمعیتی جوان و روبه رشد دارد که نیازمند شغل هستند و باید برای اشتغال آن‌ها در پروژه‌هایی سرمایه‌گذاری کند.
 
ولیعهد عربستان که از حمایت پدرش، ملک سلمان ۸۱ ساله برخوردار است، به دلایل مختلف در پی برخی از ثروتمندترین شهروندان کشورش است.
 
او در صدد است تا نشان دهد که شیوه قدیمی تجارت دیگر در این کشور قابل قبول نیست و اگر عربستان می‌خواهد که در قرن ۲۱ به عنوان ملتی موفق باقی بماند، نیازمند اصلاحات است و باید مدرنیزه شود.
 
دولتی که محمد بن سلمان ریاست آن را برعهده دارد، بسیار مشتاق است تا به برخی از دارایی‌های خصوصی که به خارج از کشور منتقل شده، دسترسی پیدا کند.
 
برخی ارزش این دارایی‌ها را حدود ۸۰۰ میلیارد دلار برآورد کرده‌اند.
بسیاری از مردم طبقه متوسط عربستان از تصفیه و پاکسازی افراد ثروتمند و معروف استقبال می کنند اما پایان این اتفاقات چیست؟
 
دادستان کل عربستان قبلا اعلام کرد که "مرحله اول" تصفیه و پاکسازی‌ها کامل شده است. اشاره او به دستگیری‌های بیشتری است که اتفاق خواهد افتاد.
 
آل سعود که بر عربستان حکومت می‌کند، هرگز این موضوع را افشا نکرده‌ که چقدر از دارایی‌های این کشور نفت‌خیز به شاهزاده‌ها و خانواده‌های آن‌ها که هزاران نفر برآورد می‌شوند، تعلق می‌گیرد.
 
در سال ۲۰۱۵ گزارش شد که ولیعهد عربستان یک کشتی به ارزش ۵۸۰ میلیون دلار از یک تاجر روسی برای خودش خریده است.
 
بسیاری از مردم طبقه متوسط عربستان از تصفیه و پاکسازی افراد ثروتمند و معروف استقبال می‌کنند. آن‌ها امیدوارند که بخشی از ثروت این افراد در بین مردم عادی توزیع شود.
 
مسلما بعد دیگر اقدامات عربستان به کسب قدرت مربوط می‌شود.
 
شاهزاده محمد بن سلمان در ۳۲ سالگی توانسته کنترل زیادی بر اهرم‌های کلیدی کشور داشته باشد.
 
او جوان‌ترین وزیر دفاع یک کشور مهم است. ولیعهد عربستان همچنین اجرای برنامه توسعه اقتصادی در کشور را برعهده دارد. او اعلام کرده که هدفش خارج کردن عربستان از وابستگی به درآمد حاصل از فروش نفت است.
 
به عنوان پسر مورد علاقه پدرش، ریاست دادگاه پادشاهی را برعهده دارد.
ملک سلمان، پسرش محمد را به عنوان ولیعهد برگزید پس از دیدار محمد بن سلمان از واشنگتن و سفر دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا به ریاض، در حال حاضر اتحاد نزدیکی بین ولیعهد عربستان و کاخ سفید برقرار شده است.
 
او از محبوبیت زیادی در بین جوانان برخوردار است. هر چند که کشور را درگیر جنگ در یمن کرده است. جنگی که ظاهرا برنده‌ای نخواهد داشت. او همچنین باعث تیرگی روابط با کشور همسایه، قطر شد.
 
اما محمد بن سلمان دشمنانی هم دارد.
 
گارد قدیمی عربستان اوضاع مساعدی ندارد.
 
ارتقاء چنین شاهزاده جوان و آزمایش نشده‌ای که قرار است پادشاه آینده شود باعث به هم ریختگی روند معمول جانشینی شده است.
 
از جمله افرادی که مشمول پاکسازی و تصفیه‌های اخیر شد، شاهزاده متعب بن عبدالله رئیس گارد ملی عربستان بود.
 
شاهزاده متعب هرگز تهدید جدی برای ولیعهد نبود، اما ریاست گارد ملی در ۵۱ سال اخیر برعهده ملک عبدالله، پادشاه سابق و پسرش بود.
 
ولیعهد عربستان می‌داند که اجرای برنامه‌های اصلاحی و مدرنیزه کردن کشور ممکن است با مقاومت‌هایی روبرو شود. بنابراین در حال حاضر بی‌رحمانه در صدد از میان برداشتن هر مانعی از سرراهش است.
شاهزاده متعب، ریاست گارد ملی عربستان را برعهده داشت هیچ کس در عربستان با پایگاه قدرت مشخصی باقی نمانده که بتواند افزایش قدرت ولیعهد را به چالش بکشد. او به خوبی می‌تواند پادشاه شود و برای نیم قرن آینده بر این کشور حکومت کند.
 
برخی از اعضای خانواده پادشاهی عربستان از این که او به سرعت به قدرت رسیده شاکی هستند. اما شاید نگرانی عمده واکنش محافظه کا‌‌رهای مذهبی این کشور در دراز مدت باشد.
 
آل سعود برای تایید مشروعیت خود به منظور حکمرانی بر دو مکان مقدس مسلمانان، مکه و مدینه، به این روحانیون محافظه کار نیاز دارد.
 
تاکنون این روحانیون محدودیت‌هایی را که بر آن‌ها اعمال شده، پذیرفته‌اند. در ماه سپتامبر منع رانندگی زنان در عربستان لغو شد. مسئله‌ای که این روحانیون همواره با آن مخالفت می‌کردند.
 
اما واکنش آن‌ها درمقابل سینما و یا سرگرمی‌هایی به سبک غربی که برای ورود آن‌ها به جامعه عربستان برنامه ریزی شده، چه خواهد بود.
از ژوئن سال آینده میلادی زنان در عربستان می‌توانند رانندگی کنند واکنش جامعه بزرگ تجاری عربستان به برنامه مقابله با فساد چه خواهد بود؟
 
جریان سرمایه بین المللی در کدام جهت خواهد بود در داخل کشور یا خارج از کشور؟
 
و از همه مهم تر آیا ولیعهد عربستان می‌تواند به وعده‌های خود در مورد اشتغال‌زایی برای نسل جوان عمل کند؟
 
اما این تاریخ است که تصمیم خواهد گرفت که آیا هدف برنامه پاکسازی که اخیرا در عربستان آغاز شده، ایجاد جامعه‌ای بهتر و درست است یا این برنامه در صدد از هم گسیختن معیا‌رهایی است که جامعه پیچیده عربستان را در هم تنیده است.