علل افزایش چربی خون

 مهم‌ترین چربی‌های خون شامل کلسترول و تری‌گلیسیرید است که فرمول شیمیایی این دو با هم فرق می‌کند. دو نوع کلسترول داریم؛ کلسترول خوب یا HDL و کلسترول بد یا LDL.
 
دکتر سید محسن خوش نیت، فوق تخصص غدد و متابولیسم با اشاره به اهمیت اختلالات چربی خون، گفت: حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد افراد جامعه درگیر این اختلالات هستند.
 
این اختلالات از نظر ایجاد بیماری‌های قلبی عروقی، تصلب شرائین، افزایش خطر سکته قلبی و مغزی و غیره اهمیت دارد؛ به عنوان مثال اگر تری‌گلیسیرید خون بالای هزار باشد ریسک پانکراتیت را افزایش می‌دهد. پانکراتیت یا التهاب لوزالمعده با درد‌های شدید شکمی و مرگ و میر بالا همراه است.
 
وی در ادامه با طبقه‌بندی انواع چربی‌های خون، افزود: مهم‌ترین چربی‌های خون کلسترول و تری‌گلیسیرید است که فرمول شیمیایی این دو با هم فرق می‌کند. دو نوع کلسترول داریم؛ کلسترول خوب یا HDL و کلسترول بد یا LDL.
 
ممکن است فردی کلسترول کلی خونش بالا باشد، پس باید نگاه کنیم کلسترول خوب خون بالاست یا کلسترول بد خون. چه‌بسا ممکن است HDL خون بالا باشد، البته نسبت LDL بر HDL هم مهم است. هر چه این نسبت بالاتر باشد بد است و هر چه این نسبت پایین‌تر باشد بهتر است، اما تری‌گلیسیرید میزان طبیعی‌اش زیر ۱۵۰ است.
 
خوش نیت ادامه داد: در مواردی که بیمار سوء تغذیه یا سوء جذب داشته باشد، میزان چربی‌های خون به خصوص تری‌گلیسیرید خون پایین می‌آید. تری‌گلیسیرید بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ در حد مرز است و اگر بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ باشد، بالا تلقی می‌شود.
 
اگر میزان تری‌گلیسیرید بالای ۵۰۰ باشد خیلی بالا طبقه بندی می‌شود. اگر تری‌گلیسیرید خون از ۱۵۰ بالاتر برود می‌تواند نشان‌دهنده وجود یک علامت شروع بیماری کرونر قلب باشد، به خصوص اگر همراه با پایین بودن HDL خون باشد.
 
این فوق تخصص غدد و متابولیسم با اشاره به علل اختلالات چربی خون، بیان کرد: علت آن اولیه (ژنتیک) یا ثانویه است؛ اگر علت، زمینه ژنتیک باشد فرد هر اقدامی کند مثلا در صورت داشتن اضافه وزن، وزن کم کند، ورزش کند یا رژیم غذایی را رعایت کند باز هم چربی خونش بالاست.
 
برخی افراد سابقه یا زمینه فامیلی دارند یعنی سوخت و ساز یا متابولیسم چربی در بدن‌شان با مشکل انجام می‌شود. این افراد به مصرف دارو نیاز دارند و مستعد ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی هستند. داروهای چربی خون، هم چربی خون را اصلاح می‌کنند و هم خطر تصلب شرائین، بیماری‌های قلبی عروقی و سکته‌های قلبی را کاهش می‌دهند.
 
وی افزود: علل ثانویه افزایش چربی خون برخی بیماری‌هاست؛ به عنوان مثال کم‌کاری تیروئید درمان نشده و دیابت کنترل نشده سردسته این بیماری‌ها هستند. برخی بیماری‌های کبدی و کلیوی باعث افزایش چربی خون می‌شوند.
 
مصرف برخی داروها، ترکیبات استروژنی مانند قرص‌های جلوگیری از بارداری و داروهای کورتونی موجب افزایش چربی‌های خون می‌شوند. برای درمان فشارهای خون بالا، داروهای مُدر مصرف می‌شود. برخی داروهای مدر، باعث افزایش چربی‌های خون می‌شوند. مصرف الکل، چاقی، بی‌تحرکی، سیگار بین انواع دخانیات در اختلالات چربی خون نقش دارند.
 
خوش نیت با اشاره به علت افزایش چربی خون در کودکان، اظهار کرد: افزایش چربی خون در کودکان می‌تواند زمینه ژنتیک داشته باشد. البته اگر کودک چاق باشد، پرخوری کند، فست فود، شیرینی و به خصوص شکلات زیاد بخورد یا لبنیات پرچرب بخورد ممکن است دچار افزایش چربی‌های خون شود. اگر کلسترول کل خون در کودک بالای ۱۹۰ باشد و با پرهیز غذایی پایین نیاید، ممکن است مصرف دارو لازم باشد.
 
این فوق تخصص غدد با اشاره به اندازه LDL و HDL در خانم‌ها گفت: اندازه HDL در خانم‌ها باید بالای ۵۰ و در آقایان بالای ۴۰ باشد. اگر HDL بالاتر از ۱۰۰ تا ۱۲۰ باشد هم خوب است. اگر LDL بالای ۱۹۰ باشد در هر فردی نیاز به درمان وجود دارد، اما اگر LDL پایین‌تر از ۱۹۰ باشد باید توجه کنیم آیا فرد دیابتی زمینه‌های بیماری قلبی عروقی دارد یا خیر. اگر فرد مبتلا به دیابت است باید LDL خون را به زیر صد برساند. اگر کسی سابقه سکته قلبی دارد، LDL خونش باید به زیر صد برسد. اگر کسی دیابت و تنگی عروق قلب دارد، LDL باید به زیر ۷۰ برسد.