تازه‌های علم تغذیه در پیشگیری از سرطان

با توجه به یافته‌ها سبک زندگی نامناسب و تغذیه نادرست به طور واضحی شانس ابتلا به سرطان‌ها را افزایش می‌دهند.
 
روزانه هزاران مولکول DNA در بدن انسان دچار آسیب شده و مجدداً به‌وسیله آنزیم‌هایی به نام پلی مراز در بدن تعمیر می‌شوند، سلامت ما تا زمانی حفظ می‌شود که این دو کفه ترازو یعنی آسیب به DNA و تعمیر مولکول DNA با هم مساوی باشند. اگر این کفه به ‌طرف آسیب بیشتر شود، موتاسیون و جهش و خطر ایجاد سرطان به وجود می‌آید. سرطان به رشد از کنترل خارج شده سلول‌های بدن گفته می‌شود و بعد از بیماری‌های قلبی دومین علت مرگ و میر ناشی از بیماری‌ها در سطح کشور است. بخصوص سرطان‌های ریه، پستان و معده در سطح کشور شایع است در مورد علل و راه‌های پیشگیری از سرطان‌ها باید اذعان کرد که سرطان‌ها تا حدود زیادی قابل پیشگیری هستند و تغذیه سالم یکی از راه‌های پیشگیری از سرطان است.
تأثیر تغذیه در آسیب به مولکول DNA:
 مطالعات نشان می‌دهد که آسیب به مولکول DNA باعث افزایش احتمال بروز بیماری‌هایی چون سرطان می‌شود. آسیب DNA در اثر عوامل مختلفی مانند: اشعه‌ها و رژیم غذایی و ممکن است که ایجاد می‌شود.
 
تحقیقات بسیاری در مورد تأثیر عوامل مختلف تغذیه‌ای و سبک زندگی بر روی ایجاد سرطان در سراسر جهان انجام شده که جمعیت‌ها و گروه‌های سنی گوناگونی را شامل می‌شود. نتایج حاصل از این مطالعات هرچند در برخی موارد ما را در درک عوامل خطر یاری نمی‌کند ولی توجه به آن‌ها و رعایت توصیه‌های داده شده ما را در داشتن زندگی بهتر و سالم‌تر یاری خواهد کرد.
یافته‌ها:
 با افزایش سن از غلظت ضد اکسیدان های خون کاسته می‌شود و هر چه اندازه دور کمر کمتر باشد سطح ویتامین E که یک آنتی اکسیدان است بالاتر می‌رود. درآمد بالا و سطح سواد بالا با سطح آنتی‌اکسیدانی بالاتر همراه است. تفاوت قابل ملاحظه‌ای در غلظت آنتی‌اکسیدانی و استرس اکسیداتیو بین نژادهای مختلف وجود دارد به نحوی که هرچه فعالیت فیزیکی افزایش پیدا کند، غلطت آنتی‌اکسیدانی هم بالا می‌رود. مطالعات دیگری نشان داد که رژیم غذایی حاوی گوشت قرمز بالا، یک خطر بالقوه سرطان کولورکتال در انسان است. چند ریزمغذی بر ثبات ژنوم انسان مؤثر هستند (ژنوم انسان همه‌ی ماده‌ی ژنتیکی یک فرد است که در اصل محتوای ژنتیکی یاخته آن فرد که شامل DNA هسته، و میتوکندری است می‌باشد).
 
میزان مصرف و غلظت پلاسمایی اسیدفولیک، ویتامین B12، ریبوفلاوین، بیوتین، پانتوتنات، بتاکاروتن، ویتامین E، رتینول و کلسیم ضروری است. دریافت بالای ویتامین E، رتینول، فولات، اسید نیکوتنیک و کلسیم در مقایسه با مصرف کمتر آن‌ها با کاهش قابل توجهی در شانس مبتلا شدن به انواع سرطان، همراه است. هم کمبود وهم افراط در مصرف بتاکاروتن می‌تواند مضر باشد. حد مطلوب بتاکاروتن برای ثبات ژنوم 6-4 هزار میکروگرم در روزاست و مصرف بالاتر یا پایین‌تر از این مقدار با افزایش تمایل به بیماری مرتبط می‌باشد. مصرف بالاتر از 256 میکروگرم فولات در روز باعث اختلال در رشد سلول‌های سرطانی می‌گردد.
 
با توجه به یافته‌ها سبک زندگی نامناسب و تغذیه نادرست به طور واضحی شانس ابتلا به سرطان‌ها را افزایش می‌دهند. نشان داده شده است که کمبود چندین ریزمغذی همچون آهن، منیزیم، روی،B6، B9، ویتامین C و بیوتین در سلول‌های جانداران باعث ایجاد سرطان شده است. کمبود متوسط آهن، روی، فولات، کولین و B12، و کمبود شدید سلنیم، مس، کلسیم، نیاسین و کولین در جوندگان و بر روی کشت سلول انسانی با افزایش چشمگیر سرطان مرتبط است.
 
مصرف بالای کلسیم باعث کاهش آسیب ژنومی ناشی از کمبود فولات (اسیدفولیک) می‌شود و دریافت ترکیب بالای فولات و کلسیم نسبت به مقدار کم مصرف آن‌ها منجر به کاهش 60 درصدی در آسیب ژنومی می‌گردد و آسیب ژنوم با مصرف نسبت بالای فولات 69 درصد کاهش می‌یابد. کاهش دریافت ویتامین B6 با افزایش خطر سرطان کولون و کاهش مصرف منیزیم هم باعث افزایش ریسک سرطان کولون می‌شود. آهن در غلظت‌های بالا باعث آسیب مولکول DNA می‌شود. ویتامین‌های C و E در دوزهای کم (به ترتیب:2/5 و 10-2/5 میکرومول در لیتر) باعث کاهش آسیب به مولکول DNA ناشی از آهن می‌شود.
برخی عوامل سرطان‌زای مرتبط با تغذیه: * مصرف الکل: عامل ایجاد سرطان دهان، حلق، مری، حنجره، کولون، مقعد و کبد است.
 
* آفلاتوکسین و اوکراتوکسین سم موجود در آجیل‌های کپک زده و عامل سرطان کبد و نارسایی کلیوی است.
 
* دریافت زیاد نمک، ترشی، ادویه عامل سرطان معده است.
 
* چاقی عموی و شکمی عامل سرطان دیواره رحم است.
 
* مصرف زیاد چربی حیوانی و گوشت قرمز عامل سرطان پستان، پروستات، کولون و مقعد است.
 
* همچنین استفاده از ظروف یک بار مصرف برای مواد غذایی داغ، کودهای شیمیایی نیتراته به مقدار زیاد، پختن کباب بر روی زغال به علت وجود هیدروکربورهای حلقوی فرار و وجود پراکسید در روغن‌های مایع در حرارت بالا ممکن است سرطان‌زا باشند.
هشدار برای نظارت و کنترل مواد شیمیایی نگهدارنده های مواد غذایی:
* نیترات و نیتریت سدیم که برای پیشگیری از رشد باکتری کشنده کلستریدیوم بوتولینوم در سوسیس، کالباس، ژامبون، توتون، ماهی دودی مورد استفاده قرار می‌گیرد (در معده ایجاد نیتروزآمین که ماده‌ای است سرطان‌زا و حداکثر مقدار مجاز مورد استفاده آن 120 میلی‌گرم بر کیلوگرم (PPM) است، می‌باشد. نیتریت و نیترات سوسیس و کالباس، عامل سرطان مثانه و کبد است.
 
* ساخارین که از شیرین‌کننده‌های مصنوعی است، در حیوانات آزمایشگاهی عامل سرطان مثانه است.
 
* بنزوات سدیم و اسید بنزوئیک اولین ماده نگهدارنده مورد تأیید FDA می‌باشد. به‌عنوان ضد کپک در سس مایونز، سس سالاد و نوشابه‌های گازدار مورد استفاده قرار می‌گیرد که اخیراً در حیوانات آزمایشگاهی سرطان‌زا بوده است.
 
* در تولیدات حیوانی (گوشت، شیر و تخم‌مرغ) نباید یک هفته قبل از ذبح حیوان از هورمون BST گاوی (Bovine Somatotropin) و غیره استفاده شده باشد و بهتر است خوراک مصرفی حیوانات کاملاً از نوع ارگانیک باشد.
 
* فرم آلدئید نوعی ماده ضد قارچ و کپک است که در فرآورده‌های دودی در ماهی دودی شور ماهی، برنج و کنسرو ماهی و سوسیس استفاده می‌شود و احتمال خطر سرطان معده وجود دارد. عدم مصرف ماهی دودی و نمک‌سود شده و پنیر رنده شده در نمک که ممکن است خطر سرطان معده وجود داشته باشد.
 
* دود ناشی از حرارت دادن روغن حاوی آکرولئین است که سرطان‌زاست و در روغن داغ بالاتر از 170 درجه سانتی‌گراد حرارت داده شده ایجاد می‌شود.
 
* مصرف بیش‌ازحد نمک سرطان‌زاست (به‌ویژه سرطان معده) حداکثر 5-3 گرم در روز مورد نیاز است که در زمان پخت غذا به آن اضافه می‌شود. سدیم در غذاهای گیاهی مصرفی روزانه وجود دارد و کفایت می‌کند. بهتر است سر سفره نمکدان نگذاریم.
برخی از مواد غذایی ضدسرطان:
* از جمله مواد پلی فنولی (polyphenoles) ضد سرطان پروستات در انار ماده فلاوونوئیدی (flavonoids) مثل اسید الاجیک (Elagic acid) و در مرکبات ویتامین ث فراوان باعث خاصیت ضد سرطانی آن‌ها هستند.
* افزایش مصرف سبزی جات، میوه‌جات (حاوی ویتامین Flavonoid, E, C هستند که همگی ضد سرطان می‌باشند) و سالاد بخصوص از محصولات ارگانیک که در تولید آن‌ها از سموم و آب فاضلاب استفاده نشده باشد و همچنین مصرف بیشتر نان پر سبوس (بیش از 7 در صد مثل سنگک) که ضد سرطان روده بزرگ است.
* در کرفس ماده‌ای به نام لوتئولین (Luteolin) وجود دارد که خاصیت شدید ضد رادیکال‌های آزاد (ضد سرطان) دارد.
* در پیاز ماده‌ای حلقوی شکل بنام کرستین (Quercetin) وجود دارد که با داشتن خاصیت آنتی‌اکسیدانی، ضد سرطان است.
* موسیر (shallot) و زنجبیل مملو از مواد پلی فنولیک حلقوی ضد سرطان است. ماده ِاندول در کلم ضد سرطان است.
* انگور به‌ویژه انگور قرمز یا سیاه حاوی آنتوسیانین ضد سرطان و گروه اپی گالات در چای معمولی و چای سبز ضد سرطان هستند.
* لیکوپن در گوجه فرنگی، اندول در کلم بروکلی، ایزوفلاون سویا، پلی فنول پیاز و انگور قرمز، گلوتاتین پراکسیداز – سلنیوم در گندم و سبزیجات از جمله مواد ضد سرطان هستند.
توصیه و پیشنهادات:
* متأسفانه نود درصد قارچ‌کش‌ها، شصت درصد علف‌کش‌ها و سی درصد آفت‌کش‌ها سرطان‌زا هستند. و در استفاده از آن‌ها می‌بایستی کنترل و نظارت جدی صورت پذیرد. گسترش کنترل بیولوژیک برای آفت‌ها به‌جای کنترل شیمیایی مثلاً استفاده از تریکودرمین بر ضد قارچ‌های خاکزی در گلخانه‌ها گذاردن سبزی و کاهو در آب خالی، قبل از ضدعفونی برای خروج سموم موجود در آن‌ها در مواردی که مشکوک به سموم هستیم.
 
* افراط ننمودن در مصرف سوسیس و کالباس به دلیل ماده نگهدارنده نیتریت سدیم آن، که در معده تولید نیتروزآمین سرطان‌زا (سرطان کبد و مثانه) می‌کنند. اگر گاهی سوسیس و کالباس مصرف می‌شود، بعد از آن از مواد غذایی ویتامین ث دار مثل گوجه فرنگی، پرتقال، نارنگی مصرف کنیم تا سم کمتری از نیترات در معده تولید شود.
* استفاده با احتیاط از فرآورده‌های اصلاح ژنتیک شده (ترا ریخته) (GM)(Genetic Modified) در کشاورزی. در صورت اصلاح کردن بذرها و محصولاتی چون روغن کانولا، برنج، گندم و ... می‌بایست برای مصرف کننده با نصب برچسب مشخص شوند. صدور گواهی سلامت برای محصولات دستکاری ژنتیکی شده و اصلاح ژنتیک شده، توسعه کشاورزی گیاهی و دامی ارگانیک توسط مراکز تحقیقاتی کشاورزی کشور توصیه می‌شود.
* مصرف با احتیاط برخی میوه‌هایی که با ترکیبات شیمیایی حاوی (Benomil) براق شده‌اند، که حاوی ترکیبات سرطان‌زا و بنزوات هستند مثل: سیب‌های براق و یا کشمش براق. حذف یارانه خرید سموم دفع آفات کشاورزی و اختصاص آن به کشاورزی ارگانیک و مبارزه بیولوژیک و طبیعی
* عدم استفاده نامحدود از فرآورده‌های نفتی (کودهای شیمیایی و سموم ازته، فسفاته، نیتراته، اوراته...) در تولیدات کشاورزی باید صورت پذیرد.
* نظارت جدی بر مصرف ماده لوکومالاشیت گرین ماده‌ای ست سرطان‌زا که ممکن است به‌صورت پنهانی توسط پرورش دهندگان ماهی قزل آلا به‌عنوان ضد انگل پوست ماهی مورد استفاده قرار گیرد.
* مصرف کمتر غذای کنسروی (به آلودگی لعاب داخل کنسرو و حلب آن از نظر فلزات سنگین باید توجه شود) کنسروها برای زمان‌های اضطراری پیش‌بینی شده‌اند.
* استفاده از ظروف شیشه‌ای و استیل و چدن به‌جای تفلون و لاک و پلاستیک و یکبار مصرف‌ها که همگی از نفت ساخته شده‌اند و خطر سرطان‌زائی دارند.
* چای و غذای داغ را در ظروف یکبار مصرف نریزید (ظروف یکبار مصرف پلی مری است از رادیکال آزاد) که از مواد نفتی تشکیل شده‌اند و سرطان‌زا هستند. علاوه بر آن چای داغ اگر به‌صورت دائم مصرف شود ممکن است باعث سرطان دهان و مری شود. هرچند که چای خود ماده‌ای ضد سرطان است.
* فروش فله‌ای (آجیل‌ها) باید جای خود را به ظروف بسته بندی با تاریخ تولید و تاریخ انقضا بدهد. کپک زدگی آجیل را با چشم نمی‌توان تشخیص داد و سرطان‌زاست. زیرا در آن کپک آسپرژیلوس فلاووس رشد می‌کند و سم افلاتوکسین و اوکراتوکسین ناشی از آن سرطان کبدی ایجاد می‌کند.
* نان کپک زده باعث افزایش سرطان کبد می‌شود (افلاتوکسین سم سرطان‌زای آن است). ضایعات نان در کشور ما بالاست که باید فکری جدی برای آن کرد.
* اعتدال در مصرف‌ترشی ها و شورها و فلفل تند که از عوامل ایجادکننده سرطان معده هستند.
* محدودیت و احتیاط در استفاده زنان باردار از ماکروویو (ماکروفر) به‌ویژه برای تهیه غذای کودکان به دلیل امواج مغناطیسی آن‌که در حد سیصد گیگاهرتز می‌باشد.
* قیمت‌گذاری مجزا (بیشتر از قیمت محصولات کشاورز سنتی) برای محصولات ارگانیک تا برای تولیدکنندگان آن صرفه اقتصادی داشته باشد.
نتیجه‌گیری:
از مصرف زیاد گوشت قرمز بپرهیزیم. از منابع آنتی‌اکسیدانی در رژیم غذایی خود بهره بگیریم. همچنین از منابعی که درصد بالایی از روی، کلسیم، مس، سلنیم و کولین دارند نیز در رژیم غذایی استفاده نماییم. خود را از عوامل استرس‌زای محیطی تا حد امکان دور نگه داریم. از مصرف سیگار به دلیل وجود رادیکال آزاد در دود آن اجتناب کنیم. نسبت به رژیم غذایی خود و چیزی که می‌خوریم حساس باشیم و از سالم بودن آن اطمینان حاصل نماییم. در طول زمان وزن خود را کنترل کرده و از کاهش وزن یا اضافه وزن زیاد به سادگی چشم پوشی نکنیم.
اندازه دور شکم از ناحیه ناف در خانم‌ها کمتر از 80 و در آقایان کمتر از 94 سانتیمتر باشد. به دلیل عوارض بیشمار، از رژیم‌های خودسرانه برای کاهش یا افزایش وزن و دور شکم خودداری کرده و به نزدیک‌ترین متخصص تغذیه مراجعه نماییم. همراه با یک رژیم غذایی مناسب و متعادل، تمرینات ورزشی را در برنامه روزانه خود قرار دهیم.
سعی کنیم از منابع میوه و سبزی در غذای روزانه استفاده کنیم. در خرید، آماده‌سازی، پخت و نگهداری مواد غذایی مصرفی اصول استانداردهای بهداشت مواد غذایی توصیه شده را رعایت کنیم. با داشتن یک سبک زندگی سالم و تغذیه مناسب می‌توان به طور قابل ملاحظه‌ای از ایجاد انواع بیماری‌ها بخصوص سرطان‌ها پیشگیری نمود.
+5
رأی دهید
-2

نظر شما چیست؟
جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.