در طول تاریخ از دوره هخامنشی تاکنون، بیش از ۵۰ واحد پولی در ایران مورد استفاده قرار گرفته که نام این واحدها بههمراه شرحی مختصر در این گزارش آورده شده است.
به گزارش تسنیم، یکای پولی یک کشور، نام پول رایج در آن کشور است و واحدی برای سنجش داد و ستد کالا و خدمات میباشد که در آسانسازی مبادله کالا و خدمات نقشی اساسی دارد، برای نمونه واحد پول کشور عراق دینار و واحد پول کشور آمریکا دلار است.
براساس ماده یک قانون پولی و بانکی کشور، واحد پول ایران ریال است و هر ریال به ۱۰۰ دینار تقسیم میشود اما چون ریال واحد کمارزشی است، تقسیمات آن در حسابداری به کار نمیرود. واحد پول ایران در اواخر دوره قاجاریه تومان بوده و هر تومان برابر ۱۰ قِران بود. البته براساس مصوبه هیات وزیران در سال ۱۳۹۶ واحد پول از ریال به تومان تغییر کرد.
طبق قانون آحاد در سال ۱۳۰۸ خورشیدی واحد پول از تومان به ریال تغییر یافت، این قانون از سال ۱۳۱۱ (۱۹۳۲ میلادی) اجرایی شد ولی واحد غیررسمی تومان (۱۰ ریال) همچنان برای شمارش پول در ایران بهکار میرود.
هیئت وزیران در جلسه عصر یکشنبه (اول مرداد ۱۳۹۶) خود بهریاست رئیسجمهور گزارش کمیسیون اقتصاد را درباره لایحه اصلاح قانون پولی و بانکی کشور بررسی و بر پایه این لایحه واحد پول ایران را تومان و برابر ۱۰ ریال تعیین کرد.
بر پایه قانون پولی و بانکی مصوب سال ۱۳۳۹ هر ریال برابر ۱۱۷۲۱۶ ۰/۰گرم طلای خالص (۲۴ عیار) یعنی هر گرم طلا برابر ۲۴/۸۵ ریال در نظر گرفته شده است. همچنین بر اساس قانون پولی و بانکی مصوب سال ۱۳۵۱ هر ریال برابر۰۱۰۸۰۵۵/۰ گرم طلای خالص است، یعنی هر گرم طلا برابر ۵۴/۹۲ ریال بوده است.
در طول تاریخ از دوره هخامنشی تاکنون، بیش از ۵۰ واحد پولی در ایران مورد استفاده قرار گرفته که نام این واحدها بههمراه شرحی مختصر در جدول زیر آورده شده است.
علاوه بر این موارد در متون ادبی و تاریخی از دو واحد «اسپرنه» و «شهروا» نیز نام برده شده است. در لغتنامه دهخدا از اسپرنه بهعنوان واحد پول و مبادله در اوستا یاد شده است. در لغتنامه معین از شهروا بهعنوان زر ناسره یاد میشود. گویند پادشاهی زر قلب و ناسره زد و آن را بهتندخویی در ملک خود رایج گردانید.
استاد سخن سعدی در گلستان پس از حکایتی میگوید: وجود مردم دانا مثال زر طلاست/ به هرکجا برود قدر و قیمتش دانند/ بزرگزاده نادان به شهروا ماند/ که در دیار غریبش به هیچ نستانند.