بارها و بارها به اهمیت خوردن صبحانه اشاره شده است در حالی که شاهد هستیم هنوز بسیاری از کودکان صبحانه نمیخورند یا اینکه صبحها آنقدر دیر از خواب بیدار میشوند که دیگر فرصتی برای خوردن صبحانه ندارند. البته این عادت بسیاری از بزرگسالان هم هست در حالی که نخوردن صبحانه عاملی مؤثر در بروز چاقی است.
نخوردن صبحانه سوخت و ساز بدن را کم میکند
دکتر محمدحسن انتظاری گفت: «با نخوردن صبحانه، ناخودآگاه این پیغام به مغز داده میشود که دسترسی به غذا وجود ندارد در نتیجه سوخت و ساز بدن کاهش مییابد و چون فرد احساس بیحالی میکند، در نتیجه کمتحرک میشود. از طرفی دیگر نخوردن صبحانه فرد را وادار میکند که در وعدههای بعدی، غذای بیشتری بخورد که همگی این عوامل، زمینه را برای بروز چاقی فراهم میکند.»
وی در ادامه افزود: «این رفتار بدن در قبال صبحانه نخوردن، شبیه رفتار خود ما در قبال نایاب شدن مایحتاج در بازار است. به عنوان مثال، وقتی یک ماده مورد نیاز مثلاً پودر لباسشویی کمیاب میشود، ما سعی میکنیم که مصرف آن را کاهش دهیم و بیشتر ذخیره کنیم. ولی در عین هنگام رفتن به فروشگاه اگر ببینیم این پودر را میفروشند سعی میکنیم چندین بسته از آن را بخریم، حتی در فروشگاه بعدی هم تعدادی پودر برمیداریم و زمانی که قصد استفاده از آن را داریم، به دلیل نایاب بودن، کمتر مصرف میکنیم و عملاً پودرها را بیش از حالت عادی ذخیره میکنیم. عملکرد بدن هم همینگونه است وقتی صبحانه نمیخورید بدن سعی میکند سوخت و ساز را کاهش و دریافت مواد غذایی را در وعدههای بعد افزایش دهد.»
خواب ناکافی باعث چاقی میشود
تحرک کمتر در کودک و قرار نگرفتن در معرض نور خورشید به مقدار کافی که درنهایت باعث کمبود ویتامین D میشود. هردوی این موارد یعنی تحرک کمتر و کمبود ویتامین D نیز باعث چاقی در کودکان میشود
این متخصص تغذیه عامل مؤثر دیگر در بروز چاقی را دیر خوابیدن دانست و گفت: «در حال حاضر ساعات خواب بسیاری از خانوادهها تغییر کرده و تا دیروقت مشغول تماشای تلویزیون یا بازیهای رایانهای و ... هستند و همین دیر خوابیدن اعضای خانواده باعث میشود بچهها هم دیرتر بخوابند؛ بعضاً حتی بعد از نصفه شب! در حالی که این عادت رفتاری، سیستم متابولیک بدن را به هم میریزد و فرد، فردا کمتحرک و خسته خواهد بود و همین این امر باعث اشتهای کاذب در وی هم میشود. قدیمها آدمها با مرغها میخوابیدند و با صدای خروسها بیدار میشدند، اما این روزها با خروسها میخوابند و با مرغها بیدار میشوند!»
به گفته انتظاری مورد دیگر در بروز چاقی مصرف مواد غذایی پرکالری اما کمخاصیت و کمارزش از نظر تغذیهای است. مصرف غذاهای کمارزش فرد را وادار میکند که غذای بیشتری بخورد و همین بیشتر خوردن باعث دریافت کالری بالا و در نهایت چاقی میشود.
کمبود ویتامین D نیز باعث چاقی میشود
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان درنهایت یکی دیگر از عوامل مؤثر در بروز چاقی کودکان را کملطفی والدین نسبت به آنها دانست و بیان کرد: «متأسفانه این روزها اکثر کودکان با سرویس یا توسط اتومبیل والدین به مدرسه میروند و بازمیگردند؛ با کمترین پیادهروی یا دوچرخهسواری، در حالی که عملاً این کار با چند مشکل همراه است؛ تحرک کمتر در کودک و قرار نگرفتن در معرض نور خورشید به مقدار کافی که درنهایت باعث کمبود ویتامین D میشود. هردوی این موارد یعنی تحرک کمتر و کمبود ویتامین D نیز باعث چاقی در کودکان میشود. در حالی که اگر قبل از رسیدن به مدرسه والدین، اتومبیل را کمی دورتر پارک و با حداقل 10 دقیقه پیادهروی کودک را همراهی کنند و بعد از اتمام ساعت مدارس نیز، 10 تا 15 دقیقه طول بکشد تا به خودرو برسند، با این اقدام، احتمال چاقی را در فرزندشان کاهش میدهند.»
دکتر انتظاری در پایان در کنار تمامی این عوامل، مصرف غذاهای فست فود و پرکالری را هم در بروز چاقی مؤثر دانست و گفت: «مصرف هلههولههایی مانند چیپس و پفک و همچنین مواد غذایی آماده و فستفود مثل مرغ سوخاری، پیتزا و.. باعث شده که جامعه روزبهروز سیر صعودی چاقی را طی کند و متأسفانه این مشکل کنترل نشده و با شتاب رو به جلو پیش میرود.»