آیا افطاری اختصاصی آیت الله خامنه ای با دولت روحانی برگزار نمی شود؟

ماه رمضان در ایران، در حالی به پایان خود نزدیک می شود که آیت الله خامنه ای، هنوز حسن روحانی و اعضای کابینه او را برای یکی از معروف ترین دیدارهای سالانه هیات دولت، یعنی "مهمانی افطار رهبری"، دعوت نکرده است.
 
طی دو دهه اخیر، سنتی وجود داشته که بر مبنای آن، آقای خامنه ای در ماه رمضان یک بار رئیس جمهور و هیات دولت، و بار دیگر همه مسئولان ارشد حکومت را، برای افطار دعوت می کرده است.
 
به عبارت دیگر، رئیس جمهور و اعضای کابینه او، قاعدتا باید هر سال یک بار به طور اختصاصی و یک بار دیگر به همراه سایر مسئولان -از جمله مسئولان قضایی، نمایندگان مجلس، فرماندهای نیروهای مسلح و برخی مقام های ارشد سابق- به مهمانی افطار رهبر جمهوری اسلامی بروند.
 
این نوع مهمانی ها، گویی قرار است نمایش دهنده نزدیکی ارکان مختلف نظام باشند و برنامه معمول آنها، برگزاری نماز جماعت، صرف افطار، سخنرانی مبسوط رهبر و انتشارتصاویر متعدد از حضور مسئولان در کناریکیگر است.
 
در ماه رمضان امسال، آیت الله خامنه ای مهمانی افطار سالانه خود را برای مسئولان ارشد حکومت - در تاریخ ۲۲ خرداد- برگزار کرد؛ همان مراسمی که او در جریان آن، با یادآوری سرنوشت ابوالحسن بنی صدر خبرساز شد.
 
اما تا این لحظه، از برگزاری مراسم افطار برای اعضای هیات دولت خبری نشده است.
 سابقه مراسم افطاری رهبر برای مسئولان
 در طول دو دهه ۱۳۷۷ تا ۱۳۹۶، تنها دو بار آقای خامنه ای برای رئیس جمهور و هیات دولتش مهمانی افطار جداگانه برگزار نکرده است.
 
احتمالا مهمترین استثنا، سال ۱۳۹۱ بود که مدتی بعد از مهمانی افطار رهبر برای مجموعه مسئولان کشور، زلزله آذربایجان شرقی هزاران کشته و مصدوم بر جای گذاشت و سپس، رهبر به مناطق زلزله‌زده سفر کرد. شاید دور از ذهن نبود که آیت الله خامنه ای تصمیم بگیرد در شرایط پس از زلزله، مهمانی افطار اختصاصی اعضای دولت را برگزار نکند.
 
استثنای دیگر دو دهه گذشته، سال ۱۳۸۷ بود که ماه رمضان به فاصله کمی از هفته دولت آغاز شد؛ یعنی زمانی که مهمترین دیدار سالانه رئیس جمهور و اعضای کابینه با رهبر برگزار می شود. در نتیجه، حدود یک هفته پیش از رمضان اعضای هیات دولت مهمان آیت الله خامنه ای بودند و برگزاری مهمانی مجدد به فاصله ای کوتاه -به عنوان دیدار اختصاصی رمضان- بلاموضوع شد.
 
قابل توجه است که در طول این دو دهه، یک سال هم آقای خامنه ای بدون آنکه به مجموعه مسئولان حکومتی افطاری بدهد، صرفا اعضای دولت را برای افطار دعوت کرد: در سال ۱۳۸۸، ماه رمضان ۱۹ روز پس از مراسم تنفیذ محمود احمدی نژاد برگزار شد که بسیاری از سیاستمداران ارشد -از جمله محمد خاتمی و اکبر هاشمی رفسنجانی روسای جمهور پیشین- حاضر به شرکت در آن نشدند.
 
با توجه به بازتاب مراسم غیرمتعارف تنفیذ آقای احمدی نژاد و اوج گیری شکاف های داخل نظام پس از انتخابات ۱۳۸۸، بسنده کردن آقای خامنه ای به میزبانی اعضای دولت دهم برای افطار و چشم پوشی از برگزاری مهمانی جداگانه برای مجموعه پراکنده مسئولان دور از انتظار نبود.
 
نکته دیگر اینکه سنت برگزاری مهمانی افطار جداگانه آیت الله خامنه ای برای هیات دولت و مسئولان حکومتی، که از سال ۱۳۷۷ به بعد کمابیش رعایت شده، تا پیش از آن سال موضوعیت نداشته است.
 
در سال های ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۶، رهبر جمهوری اسلامی در طول ماه رمضان تنها یک بار به مجموعه مسئولان حکومتی افطاری داده است. با این توضیح که در سال ۱۳۷۶، خبر این مراسم افطار تحت عنوان "دیدار اعضای هیات دولت با رهبر انقلاب" در سایت آیت الله خامنه ای (Khamenei.ir) منتشر شده ولی با رجوع به عکس های مراسم مشخص می شود که شرکت کنندگان در مهمانی افطار، تنها اعضای هیات دولت نیستند و سایر مسئولان ارشد حکومتی را نیز شامل می شوند.
 
در فاصله نخستین سال رهبری آقای خامنه ای یعنی ۱۳۶۸ تا سال ۱۳۷۱ نیز، اساسا در سایت آقای خامنه ای خبری در مورد برگزاری مراسم افطاری برای اعضای هیات دولت یا مسئولان حکومتی دیده نمی شود.
 آخرین فرصت مهمانی امسال
 در شرایط معمولی (اگر دفتر آیت الله خامنه ای امشب از "رویت هلال" خبر ندهد) فردا یکشنبه در ایران آخرین روز ماه رمضان است و یکشنبه شب، آخرین مراسم افطار سال ۱۳۹۶ برگزار خواهد شد.
 
این یعنی اگر فردا اعضای دولت حسن روحانی برای افطار مهمان آیت الله خامنه ای نباشند، رهبر جمهوری اسلامی ایران یکی "دیگر" از سنت های مهم خود را در ارتباط با رئیس جمهور دوازدهم زیرپا گذاشته است.
 
زیرپا گذاشته شدن این سنت، البته ممکن بود به تنهایی معنی بزرگی نداشته باشد. اما اگر در کنار شواهدی دیگر همچون انتقادات پی در پی شخص اول حکومت به رئیس جمهور قبل و بعد از انتخابات، فرمان "آتش به اختیار" آقای خامنه ای به نیروهای حامی خود، یادآوری سرنوشت بنی صدر در حضور رئیس جمهور یا شعارهای بی سابقه حامیان رهبری علیه آقای روحانی در راهپیمایی روز قدس، معنی دار خواهد بود.
 
در چنین شرایطی، اینکه رهبر جمهوری اسلامی در آخرین فرصت باقی مانده تا پایان رمضان، اعضای دولت را برای مراسم سالانه افطار دعوت بکند یا نه، به لحاظ نمادین اهمیت زیادی خواهد داشت.