ایران و سوریه به توافق آتش‌ بس در سوریه واکنش نشان دادند

جواد ظریف و ولید معلم - وزیران خارجه ایران و سوریه نسبت به توافق آتش بس ابراز نظر کرده‌اند مقامات ایران و سوریه نسبت به برقراری آتش‌بس در جنگ داخلی سوریه واکنش نشان داده‌اند. وزیر خارجه ایران از این آتش‌بس استقبال کرده و وزیر خارجه سوریه برخی نگرانی‌های دولت خود در این مورد را ابراز داشته است.
 
روز گذشته، مقامات روسیه و ترکیه اعلام کردند که از نیمه شب، بین گروه‌های مخالف دولت سوریه از یکطرف، و نیروهای دولتی و متحدان آنها، از جمله واحدهای نظامی روسیه اعزامی به سوریه آتش‌بس برقرار خواهد شد. این آتش‌بس شامل گروه‌های اسلامگرای تندرو به ویژه داعش نمی‌شود که دولت‌های ترکیه و روسیه مشترکا آنها را "تروریست" می‌دانند.
 
مقامات ترکیه و روسیه همچنین گفتند که به زودی مذاکراتی با شرکت طرف‌های درگیر در جنگ سوریه در پایتخت قزاقستان برگزار خواهد شد که هدف آن، تلاش برای پایان دادن به جنگ داخلی سوریه و ورود به "دوره انتقالی" با هدف تثبیت نهایی وضعیت سیاسی آن کشور است.
 
اگرچه هفته گذشته وزیران خارجه روسیه، ترکیه و ایران با شرکت در نشستی در مسکو به بررسی شرایط سوریه پرداختند و بر لزوم دستیابی به راه حلی سیاسی برای جنگ داخلی آن کشور تاکید کردند، آتش بس کنونی به ابتکار روسیه و ترکیه اعلام و برقرار شده و در نتیجه، سئوالاتی را در مورد نقش ایران و موقعیت دولت سوریه در این روند پیش آورده است. به خصوص اینکه وزیر خارجه ترکیه تنها بر نقش این کشور و روسیه به عنوان تضمین کننده آتش بس تاکید نهاده و همزمان، از لزوم برکناری بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، و خروج شبه‌نظامیان حزب‌الله لبنان از آن کشور سخن گفته است.
آیت‌الله خامنه‌ای و بشار اسد - جمهوری اسلامی همواره بر حمایت از بشار اسد به عنوان رئیس جمهوری سوریه تاکید داشته است شامگاه گذشته، کانال تلگرامی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران گزارش کرد که محمد جواد ظریف و سرگئی لاوروف، وزیران خارجه ایران و روسیه، در تماس تلفنی "از برقراری آتش‌بس فراگیر در سوریه استقبال و برادامه مبارزه باتروریسم و گروه‌های تروریستی داعش و النصره و متحدین آنها تاکید کردند." در ادامه این پیام آمده است که "وزرای خارجه ایران و روسیه توافق کردند که در چارچوب همکاری سه جانبه ایران، روسیه و ترکیه برای برگزاری گفتگوهای دولت و معارضان سوری در آستانه [پایتخت قزاقستان] هماهنگی و رایزنی مستمر داشته باشند."
 
همچنین، آقای ظریف در یک پیام توئیتری نوشت: "آتش‌بس سوریه یک دستاورد بزرگ است. بیایید با استفاده از این فرصت، ریشه‌های تروریسم را هدف قرار دهیم."
 
از آغاز درگیری مسلحانه بین نیروهای دولتی سوریه و مخالفان، مقامات سوریه و ایران تمامی گروه‌های مخالف بشار اسد را "تروریست" خوانده‌اند هرچند بسیاری از آنها، که با ورود اسلامگرایان تندرو به صحنه جنگ "گروه‌های میانه رو" نام گرفتند، از حمایت ترکیه، برخی کشورهای عرب و شماری از کشورهای غربی برخوردار بوده و یکی از طرف‌های آتش‌بس کنونی هستند.
وزیران خارجه ترکیه، روسیه و ایران در نشست مسکو - مشخص نیست که آیا موضوع و شرایط برقراری آتش بس فراگیر در نشست مسکو مورد توافق گرفته بود یا در تماس بعدی روسیه و ترکیه به دست آمد دولت ترکیه از سوی این گروه‌ها، رعایت آتش‌بس را تضمین کرده است.
 
مقامات ایران همچنین همواره بر ادامه زمامداری بشار اسد تاکید داشته و او را رئیس جمهوری منتخب و قانونی سوریه دانسته‌اند. برخی از مقامات جمهوری اسلامی برکناری بشار اسد را خط قرمز ایران در هرگونه توافق صلح در جنگ داخلی سوریه توصیف کرده‌اند.
 
جمهوری اسلامی در دوره زمامداری حافظ اسد، رئیس جمهوری سابق سوریه، روابط نزدیکی با این کشور برقرار کرد و با توصیف سوریه به عنوان یک عضو اصلی "محور مقاومت" کمک‌های مالی گسترده‌ای در اختیار دولت آن کشور گذاشته و از زمان آغاز جنگ داخلی سوریه ، از حامیان نظامی حکومت این کشور بوده است. نظامیان اعزامی ایران، که به گفته مقامات دولتی نقش مستشار در جنگ سوریه را ایفا می‌کنند، متحمل تلفات سنگینی در این جنگ شده‌اند. همچنین، شبه‌نظامیان گروه حزب‌الله لبنان، وابسته به جمهوری اسلامی ایران، به طور مستقیم در جنگ داخلی سوریه مشارکت داشته‌اند.
معلم، لاوروف و ظریف - وزیر خارجه سوریه گفته است که به تضمین روسیه و حمایت ایران اطمینان دارد واکنش مقامات سوریه
 روز گذشته، مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه در اعلام توافق آتش‌بس تاکید کرد که دولت او هرگز با ادامه زمامداری بشار اسد در سوریه موافقت نخواهد کرد. وی همچنین گفت که لازم است شبه‌نظامیان حزب‌الله نیز خاک سوریه را ترک کنند. مشخص نیست که آیا این موارد در توافق با روسیه بر سر آتش‌بس و برگزاری مذاکرات صلح نیز مطرح شده است یا نه.
 
در حالیکه دولت سوریه در نشست مسکو و همچنین روند مذاکرات منتهی به برقراری آتش بس مشارکت داده نشد و ظاهرا دولت روسیه نمایندگی آن کشور را در دست داشت، وزیر خارجه سوریه ضمن استقبال از برقراری آتش‌بس، نگرانی خود را نسبت به برخی جنبه‌های آن پنهان نکرده است.
 
ولید معلم، معاون نخست وزیر و وزیر خارجه سوریه، شامگاه گذشته در یک مصاحبه با تلویزیون دولتی آن کشور که متن آن را خبرگزاری دولتی سوریه - سانا - منتشر کرده است، گفت که توافق آتش‌بس "نشانه اطمینان ارتش و نیروهای مسلح سوریه از پیروزی بر تروریسم بوده و راه را برای دستیابی به حل و فصل سیاسی بحران کنونی هموار می‌سازد."
پوتین و اردوغان، رئیسان جمهوری روسیه و ترکیه، به عنوان طراحان و حامیان اصلی آتش بس کنونی شناخته شده‌اند وی گفت که "ما به تضمین داده شده توسط روسیه، که شریک ما در جنگ علیه تروریسم است، اطمینان داریم" و در پاسخ به این سئوال که آیا قبل از اعلام آتش‌بس، بین دولت‌های روسیه و سوریه هماهنگی وجود داشته است، گفت: "بین سوریه و روسیه تماس‌هایی در سطوح مختلف از جمله بین بشار اسد و ولادیمیر پوتین، رئیسان جمهوری دو کشور، وجود دارد و در نتیجه، دستیابی به فرمول آتش‌بس به طور مشترک صورت گرفته است."وی در پاسخ به این سئوال که آیا دولت سوریه تغییر و اصلاحاتی در طرح آتش‌بس داده، گفت که در هر مذاکره‌ای، "بده و بستان" وجود دارد.
 
وی تاکید کرد که "من از رئیس جمهوری و وزیر خارجه روسیه نشنیدم که گفته باشند چیزی را بر مردم سوریه تحمیل کرده‌اند، بلکه حق حاکمیت مردم سوریه برای تصمیم‌گیری را مورد تایید قرار داده‌اند."
 
در مورد نقش ایران، وزیر خارجه سوریه گفت که محمد جواد ظریف با او تماس تلفنی گرفته و حمایت ایران از آتش‌بس را اعلام داشته و افزود که ایران و روسیه متحدان سوریه هستند و با سوریه در یک سنگر مشترک علیه تروریسم مبارزه می‌کنند.
پوتین پس از حصول توافق آتش‌بس بشار اسد را در جریان این توافق و همچنین مذاکرات برنامه‌ریزی شده در آستانه قرار داد وزیر خارجه سوریه در این مصاحبه ترکیه را هدف حمله قرار داد و گفت که دولت آن کشور "به طور مستقیم از تروریسم و تروریست‌ها حمایت مالی و نظامی کرده" و با اشاره به حضور ارتش ترکیه در مناطقی از شمال سوریه، گفت: "ترکیه متجاوز و اشغالگر بخشی از خاک سوریه است." ولید معلم گفت: "بنابراین، ما فقط به نقش روسیه و ایران اعتماد داریم و به ضمانت ترکیه و اسنادی که توسط دولت آن کشور امضا شده اطمینانی نداریم." وزیر خارجه سوریه افزود که "تا زمانی که ترکیه بخشی از خاک ما را در اشغال دارد و مرزهای خود را برای ورود تروریست‌ها باز نگاه داشته، دشمن سوریه است و شریک ما نیست."
 
در این مصاحبه، اظهارات وزیر خارجه ترکیه در مورد لزوم کناره‌گیری بشار اسد نیز مطرح شد. وزیر خارجه سوریه گفت که "این موضوعی برای مذاکره و مصالحه نیست بلکه به حاکمیت مردم سوریه ارتباط دارد و مردم سوریه اجازه نمی‌دهند کسی در این موضوع مداخله کند." ولید معلم افزود که "پرزیدنت اسد رئیس جمهوری منتخب جمهوری عربی سوریه است و وزیر خارجه ترکیه باید به این واقعیت احترام بگذارد." وزیر خارجه سوریه گفت که "موضوع احترام به حق حاکمیت ملی سوریه پیش شرط هرگونه مذاکره‌ای است."
در بیانیه فرماندهی کل نیروهای مسلح سوریه، اعلام آتش‌بس نتیجه "پیروزی در حلب" توصیف شده است در مورد خواست وزیر خارجه ترکیه برای خروج حزب‌الله لبنان از سوریه نیز ولید معلم گفت که "بهتر است وزیر خارجه ترکیه اصول حقوق بین‌الملل را مطالعه کند" و اظهار داشت که حزب‌الله لبنان به دعوت دولت سوریه در این کشور حضور دارد در حالیکه "شبه‌نظامیان تروریست" از طریق خاک ترکیه وارد سوریه شده‌اند.
 
در پی اعلام توافق ترکیه و روسیه با برقراری آتش‌بس، فرمانده کل نیروهای مسلح سوریه نیز با صدور بیانیه‌ای تعهد خود به اجرای آن را اعلام داشت. در این اطلاعیه که خبرگزاری دولتی آن را منتشر کرده آمده است که این آتش بس "نتیجه پیروزی درخشان ارتش در حلب" بوده و هدف از برقراری آن "ایجاد شرایط مساعد در حمایت از روند سیاسی دستیابی به صلح" است.
 
خبرگزاری دولتی سوریه همچنین متن مصاحبه‌ بشار اسد با یک شبکه تلویزیونی ایتالیایی را هم منتشر کرده است. احتمالا این مصاحبه قبل از اعلام آتش‌بس صورت گرفته زیرا در آن به این موضوع اشاره نمی‌شود اما رئیس جمهوری سوریه کشورهای ترکیه، عربسان، قطر و "بسیاری از کشورهای غربی" را به حمایت از "ترویست‌ها" در سوریه متهم کرده و گفته است که بدون قطع این حمایت، جنگ داخلی سوریه پایان نمی‌یابد.
 
این خبرگزاری گفته است که با حصول توافق آتش‌بس، رئیس جمهوری روسیه در تماس تلفنی با همتای سوری خود، در مورد آتش بس فراگیر و همچنی مذاکرات صلح برنامه‌ریزی شده در پایتخت قزاقستان با او گفتگو کرد.