هشدار در مورد احتمال نابودی جنگل‌های هیرکانی در یکی دو دهه آینده

رئیس انجمن علمی جنگل کشور از نابودی جنگل‌های هیرکانی ظرف یکی دو دهه آینده، در صورت عدم رسیدگی به این جنگل‌ها خبر داده، و بر لزوم اجرایی شدن طرح استراحت ۱۰ ساله جنگل‌های شمال کشور تأکید کرده است.
 
بر پایه گزارش ایرنا از نشست تبیین سیاست‌های سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، هادی کیادلیری روز یکشنبه با اشاره بر اینکه جنگل‌های هیرکانی جزو میراث جهانی به شمار می‌روند، تصریح کرده که با قطع هر درخت یک گام به بیابانی شدن این مناطق نزدیک می‌شویم.
 
این اظهارات یک روز پس از آن بیان می‌شود که خداکرم جلالی رئیس سازمان جنگل‌ها، ‌مراتع و آبخیزداری از کاهش ۳۴ درصدی بهره‌برداری از جنگل‌های کشور به نسبت سال ۹۱ خبر داده بود.
 
آقای جلالی در عین حال افزوده بود که نزدیک به هشت میلیون مترمکعب بهره‌برداری از جنگل، برای استفاده سوختی است و از این رو «ممنوع کردن کلی» بهره‌برداری از جنگل اشتباه است.
 
این مقام مسئول در وزارت جهاد کشاورزی، هفتم آذرماه امسال اعلام کرده بود که بیشتر مجوزهای بهره‌برداری تا پایان امسال تمام می‌شوند و دیگر تمدید نخواهند شد.
 
او مدت زمان استراحت در مناطق جنگلی را ۳ تا ۵ سال در سطح یک میلیون هکتار دانسته و از تخصیص بودجه مورد نیاز برای اجرایی شدن این طرح در سال آینده خبر داده بود.
 
رئیس سازمان جنگل‌ها روز شنبه اما گفته بود که تنها یک میلیون هکتار از اراضی جنگلی تحت پوشش طرح حفاظتی «تنفس جنگل‌ها» هستند و تأکید کرده بود این میزان باید به دو میلیون هکتار افزایش یابد.
 
ایران بالغ بر ۱۴ میلیون هکتار اراضی جنگلی دارد که دو میلیون هکتار از آن موسوم به جنگل‌های هیرکانی، در شمال ایران در حاشیه دریای خزر قرار دارد.
عوامل تخریب و نابودی جنگل‌های هیرکانی
طرح تنفس یا استراحت برای جنگل‌های هیرکانی شمال ایران، در حالی مطرح شده که استفاده بی‌رویه از چوب این جنگل‌ها و دخالت‌های انسانی، در کنار تغییرات آب و هوا، باعث تخریب چشمگیر این جنگل‌ها شده است.
 
در این زمینه رئیس انجمن علمی جنگل کشور با اشاره به نابودی بیش از یک میلیون هکتار از شش میلیون هکتار جنگل‌های منطقه زاگرس، از پیش‌بینی‌ها مبنی بر نابودی جنگل‌های شمال در ۱۰ تا ۲۰ سال آینده خبر داده است.
 
او در مورد بهره‌برداری نادرست از جنگل‌های ایران، میزان بهره‌برداری در ایران را پنج برابر استاندارد جهانی عنوان کرده و از عامل انسانی به عنوان یکی از عوامل تخریب این جنگل‌ها یاد کرده است.
 
آقای کیادلیری همچنین با اشاره به طغیان ۴۵ نوع مختلف از «آفات خطرناک» در جنگل‌های شمال در پنج سال اخیر، بسیاری از آنها را «بسیار مخرب» شمرده و گفت :‌«‌بیش از ۳۵۰ هزار هکتار از جنگل‌های هیرکانی دچار این آفات شده‌اند که حتی برای انسان نیز بسیار خطرناک هستند».
 
او یکی دیگر از عوامل نابودی و تغییر اکوسیستم در جنگل‌های هیرکانی را آتش‌سوزی در بیش از ۱۹۰ هزار هکتار از این جنگل‌ها ظرف مدت ۱۰ سال گذشته عنوان کرد.
«مرگ و میر گونه‌های کلیدی جنگل‌های هیرکانی»
 رئیس انجمن علمی جنگل کشور همچنین با اشاره به نابودی بیش از ۴۰ میلیون اصله درخت شمشاد در پنج سال گذشته در جنگل‌های هیرکانی که عمری بالغ بر ۳۰۰ سال داشته و به ثبت جهانی نیز رسیده بودند از مرگ بسیاری گونه‌های بومی در این جنگل‌ها نیز خبر داده است.
 
او با یادآوری اینکه این گونه‌ها دیگر قابل برگشت نیستند، به فرسایش ۵۰ درصدی اکوسیستم جنگل‌های شمال اشاره کرده و گفته است که ‌«‌بیش از ۱۳۰ رودخانه دائمی و ۱۲ تالاب از جنگل‌های شمال تغذیه می‌شدند که اکثر این رودخانه‌ها از شرایط دایمی به فصلی تغییر وضعیت داده‌اند».
 
آقای کیادلیری در عین حال گفته است که طرح استراحت برای این جنگل‌ها به معنای رهاسازی این جنگل‌ها نیست، زیرا این جنگل‌ها نیازمند کمک، حفاظت و سالم‌سازی هستند و این طرح تنها تأخیری در بهره‌برداری از چوب این جنگل‌هاست.
 
پیشتر رئیس سازمان جنگل‌های کشور گفته بود که برای هر ۶۵ هزار هکتار از اراضی جنگلی ایران، تنها یک محافظ وجود دارد.
 
شش منطقه از جنگل‌های هیرکانی شامل پارک ملی گلستان، جنگل‌های سری یک شصت کلاته، جنگل‌های شعبه ۴۶ کجور نوشهر، جنگل‌های ۲۰۰۰ و ۳۰۰۰ تنکابن، جنگل‌های حوزه ۱۴ قلعه رودخان و حوزه ۱۵ ماسوله، و جنگل‌های حوزه یک آستاراچای در فهرست ملی و طبیعی کشور قرار گرفته‌اند.
 
علاوه بر این به تازگی در ۲۸ آذرماه امسال، در نشست مقام‌های سازمان محیط زیست و مسئولان یونسکو، درباره اقدامات لازم برای ثبت جنگل‌های هیرکانی در فهرست میراث جهانی گفت‌وگو شده است.
 
پیشتر در دی ماه سال ۹۴ هم محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی از تلاش برای ثبت جهانی پرونده مشترک جنگل‌های هیرکانی با جمهوری آذربایجان خبر داده بود.
 
پرونده جنگل‌های هیرکانی در سال ۱۳۸۷ هم به طور مشترک با جمهوری آذربایجان برای ثبت جهانی به یونسکو ارسال شده بود که به دلیل نواقص و مشکلاتی، این پرونده از آن تاریخ معلق مانده است.
 
پیگیری دوباره این پرونده با تلاش سازمان یونسکو و سازمان جنگل‌ها و مراتع ایران از سال جاری بار دیگر آغاز شده و این اراضی در فهرست پیشنهادی ایران برای ثبت جهانی قرار دارد.