خوراکی های پیرکننده را همه مصرف کردیم و می کنیم. دلیل اش این است که نمی دانستیم اثر پیرکنندگی دارند. در این نوشتار در باره ۱۴ خوراکی های پیرکننده بحث می شود.
رژیم غذاییتان ممکن است کاری کند پیر تر از سن واقعیتان به نظر برسید. در واقع برخی خوراکی های پیرکننده وجود دارند که به گذر زمان شتاب میدهند.
وقتی بعد از چند سری مهمانی در تعطیلات، احساس میکنید پوستتان کمی تغییر کرده است و مانند قبل نیست، دلیلی خاص دارد؛ باربکیو، یا زیادهروی در نوشیدن موهیتو کنار ساحل: دکتر آریل استاد، عضو آکادمی پوست امریکا، میگوید: "هر آنچه میخورید بر پوستتان تاثیر میگذارد – خوب یا بد.” با اینکه کمی زیادهروی در خوردن خوراکیهای مضر نمیتواند یک شبه پیرتان کند، عادت به رژیم غذایی نامناسب میتواند به فرآیند پیر شدن پوستتان (و دندانها) شتاب دهد. در ادامه با بازده همراه باشید تا به ۱۴ خوراکی اشاره کنیم که اگر میخواهید جوانتر به نظر بیایید یا حداقل پیرتر از سنتان نشان ندهید، باید در مصرف خوراکی های پیرکننده اعتدال را رعایت کنید.
۱. شیرینیجات
زیادهروی در مصرف قند باعث ایجاد فرآیندی به نام گلیکاسیون (قندی شدن) میشود. اصل کلی: به گفتهی دکتر استاد وقتی بیش از آن مقدار که سلولهایتان بتوانند به کار بگیرند، قند مصرف کنید، مولکولهای قندِ اضافه با پروتئینها ترکیب میشوند، و موادی تولید میکنند به نام ”محصول نهایی گلیکاسیون پیشرفته” (که با ترکیب حروف اول این کلمات در انگلیسی، نام آن را "AGES” گذاشتهاند). در نهایت، AGES میتوانند به کلاژن (پروتئینی که پوستتان را جوان و سفت نگه میدارد) پوستتان آسیب برسانند.
جای تعجب نیست، مصرف بیش از اندازهی قند میتواند زیبایی را از لبخندتان نیز بگیرد. برایان کانتر، دندانپزشک زیبایی در نیویورک، میگوید: "قند به دندانهایتان میچسبد و باعث تجمع باکتری، فساد، و تغییر رنگ آنها میشود.” اگر به قند علاقهی زیاد دارید، لااقل بعد از هر بار مصرف داخل دهانتان را با آب بشویید تا از هرگونه تجمع قند و باکتری در دندانهای جلوگیری کنید. نتیجتا وقتی می دانیم شیرینی جز خوراکی های پیرکننده است برایمان تلخ می شود.
۲. الکل
کبد سالم یعنی پوست سالم. دکتر استاد میگوید: "وقتی کبدتان خوب کار کند، سمومی که به صورت بالقوه میتوانند به پوستتان آسیب برسانند به شکل طبیعی از بدن خارج میشوند. ولی وقتی سموم در کبدتان جمع شوند، و به شکل مناسب تجزیه نشوند، پوستتان دچار مشکلات مختلف نظیر آکنه، رنگپریدگی، و چروک میشود.” نوشیدن الکل همچنین میتواند باعث ایجاد بیماری آکنهی روزاسه شود.
بدتر اینکه، الکل باعث کاهش آب بدن و اختلال در خواب نیز میشود، که بر اساس پژوهشی در دانشگاه کیس وسترن رزور، این دو عامل نیز موجب سرعت گرفتن فرآیند پیری میشوند. دکتر استاد میگوید: "خواب ناکافی سبب ایجاد چین و چروک، تجمعهای نامناسب رنگدانهها در بافتها، و کاهش قابلیت ارتجاعی پوست میشود.”
۴. گوشت کباب ذغالی
به گفتهی دکتر استاد، تکه گوشت همبرگرتان که حسابی کباب شده است، حاوی هیدروکربنهای التهابی است که با تجزیهی کلاژن، برای پوستتان مشکل ایجاد میکنند. البته نمیخواهیم به شما توصیه کنیم واژهی باربکیو را از دایرهی لغاتتان حذف کنید، ولی حداقل بخشهای سیاه و سوختهی گوشت را جدا کنید، و پس از هر بار درست کردن کباب، کبابپز یا سیخهای کباب را خوب تمیز کنید تا این آلودگیها به کبابِ دفعهی بعدتان سرایت نکند.
۵. غذاهای شور
نمک را افراطی مصرف می کنیم. با هر چیزی نمک فراوان می خوریم. ولی این هم یکی از خوراکی های پیرکننده است. شاید خیلی سعی کنید در پخت غذاها، کمتر در آنها نمک بریزید، ولی این کار مصرف پایین نمک را تضمین نمیکند. دکتر رانِلا هیرش، رییس سابق انجمن زیبایی پوست و جراحی زیبایی امریکا، و متخصص پوست در ماساچوست میگوید: "بسیاری از غذاهای کنسروی حاوی سدیم هستند، که این ماده میتواند آب را در پوستتان نگه دارد و باعث شود چهرهتان ‘پف کرده’ دیده شود.” در این صورت، اگر میخواهید به سرعت از این شرایط خلاص شوید، از مرطوبکنندههای حاوی کافئین استفاده کنید زیرا وقتی آن را به صورت موضعی روی پوستتان بمالید، با تجمع مایعات زیر پوست مبارزه میکند.
۶. گوشتهای فراوریشده
بله همه از مضرات این ها می دانیم. ولی حالا می دانیم در فهرست خوراکی های پیرکننده هم قرار دارند. کالباس، سوسیس، بیکن؛ دکتر استاد میگوید؛ "بسیاری از این گوشتها حاوی سولفیت و نگهدارندههای دیگر هستند، که باعث ایجاد التهاب در پوست و تسریع فرآیند پیر شدن میشوند.” همچنین آنها معمولا مملو از نمک هستند، که بنابر آنچه در بالا گفته شد، باعث میشوند چهرهتان ‘پف کرده’ دیده شود. (لازم به ذکر است، گوشت قرمز فراوریشده میتواند باعث بیماریهای قلبی نیز بشود.) به جای سوسیس و کالباس در ساندویچهایتان از گوشت مرغ یا بوقلمون استفاده کنید. ولی اگر نمیتوانید از این غذاها دل بکنید، لااقل قسمت بیشتر ساندویچتان را با سبزیجات پر کنید.
۷. غذاهای تند
غذاهای تند پوستتان را بیشتر در معرض آکنهی روزاسه قرار میدهند؛ همچنین در دوران یائسگی نیز میتوانند به پوستتان آسیب برسانند. دکتر استاد میگوید: "برخیها معتقدند رگهای خونی در پوست در دوران یائسگی حساس و واکنشیتر میشوند.” از آنجا که غذاهای تند رگهای خونیتان را گشاد میکنند، ممکن است باعث شوند پوست زنان در دوران یائسگی رنگپریده شود و بیش از حد معمول جوانیاش را از دست بدهد. البته اگر گهگاه در خوردن کاری یا غذاهای تند زیادهروی میکنید، نگران نباشید؛ ولی به گفتهی دکتر استاد، مصرف دائمی غذاهای تند و آتشین میتواند به ایجاد رگهای عنکبوتی، پفکردگی، و/یا قرمزی دائم پوست منجر شود. این دفعه اگر میتوانید غذای متعادلتر سفارش دهید.
۸. گوشت قرمز
دکتر استاد میگوید: "گوشت چرب رادیکالهای آزاد تولید میکند.” رادیکالهای آزاد دائما به دنبال الکترون گمشدهشان هستند، از این رو، الکترونهای سلولهای سالم را گیر میاندازند، و در این فرآیند به آنها آسیب میرسانند. این آسیب در نهایت توانایی پوستتان را در محافظت از خود و تولید کلاژن تحت تاثیر قرار میدهد.
با اینکه شاید مصرف گهگاه همبرگر مشکلی برایتان ایجاد نکند، ولی هرگز این کار را به یک عادت تبدیل نکنید. دکتر استاد میگوید: "بهتر است سراغ گوشتهای کمچرب مانند مرغ یا بوقلمون بروید.” به خاطر داشته باشید، همیشه چه در یخچال و چه در کیف لوازم آرایشتان مقداری زیاد مواد آنتیاکسیدانی داشته باشید و مصرف کنید. دکتر استاد میگوید: "خوراکیها و سرمهای سرشار از آنتیاکسیدان علیه رادیکالهای آزاد پیرکننده مبارزه میکنند.” سعی کنید از سرمهای حاوی ویتامین C استفاده کنید (که به عنوان اسید اسکوربیک نیز مشهور است).
۹. نوشابههای انرژیزا
شاید نوشابههای انرژی در وهلهی اول باعث شوند کمی احساس شادابی و سرحالی کنید، ولی تاثیری به شدت مخرب بر دندانهایتان دارند. در حقیقت، طبق پژوهشی در آکادمی دندانپزشکی عمومی، نوشابههای انرژیزا بیش از سایر نوشابههای دیگر پوشش مینای دندانها را تخریب میکنند. به علاوه، نوشابههای انرژیزا بسیار اسیدی هستند. (به خاطر بسپارید: محیط اسیدی دندانهایتان را بیش از پیش در مقابل جرم آسیبپذیر میکند.) اگر واقعا به مصرف نوشابهی انرژیزا نیاز دارید، آن را با نی بنوشید: کانتر میگوید: "هر قدر دندانهایتان را کمتر در معرض این قبیل نوشابهها قرار دهید، بهتر است.”
۱۰. لیموناد
همهی مرکبات میتوانند پوشش مینای دندانتان را از بین ببرند، ولی در میان آنها، لیمو بد از بدتر است: طبق پژوهشی در آکادمی دندانپزشکی عمومی، آب لیمو در مقایسه با آب پرتقال و گریپفروت بیشترین آسیب را به دندانها میرساند. کانتر میگوید: "لیموناد علاوه بر آب لیمو، حاوی قند است، و اینگونه همه چیز کامل میشود؛ مینای دندانتان توسط اسید نابود میشود، و از طرفی دیگر قند نیز باعث ایجاد جرم و لکه و پوسیدگی میشود.” توصیه میشود لیموناد را نیز مانند نوشابهی انرژیزا با نی بنوشید.
۱۱. هر چیز حاوی کافئین
دکتر هیرش میگوید: "کافئین مانند سایر مواد ادرارآور میتواند موجب دفع مایعات بدن، و کاهش آب شود.” از این رو، کاهش آب در کل بدن، شامل حال پوستتان نیز میشود: "هر چیزی که باعث کاهش آب بدن شود، آب پوستتان را نیز کاهش میدهد، و به خشکی و پیری پوست منجر میشود.”
خبر خوب: راهی ساده برای مبارزه با پیامدهای مصرف زیاد قهوه وجود دارد. دکتر هیرش میگوید: "استفاده از مرطوبکنندهها، راحتترین و سریعترین راه برای جوانتر نشان دادن پوست است.” سعی کنید از مرطوبکنندههایی استفاده کنید که حاوی اسید هیالورونیک باشد. اسید هیالورونیک مادهای فوقالعاده مرطوبکننده است که میتواند ۱۰۰۰ برابر حجم خود آب جذب کند.
۱۲. چربیهای ترانس
اگر ترس از ابتلا به بیماری قلبی باعث نمیشود از خیر چربیهای ترانس بگذرید، باید به این نکته توجه کنید که این چربیها برای پوستتان نیز مضر هستند. دکتر استاد میگوید: "چربیهای ترانس باعث التهاب میشوند.” (التهاب دشمن کلاژن است.) به علاوه، بر اساس پژوهشهای اولیهای که بر روی موشها صورت گرفت و در مجلهی لیپید منتشر شد، چربیهای ناسالم میتوانند شما را بیش از پیش در مقابل اشعهی فرابنفش (UV) آسیبپذیر کنند؛ UV عامل شمارهی یک پیری است. هرگز گول برچسبهایی را نخورید که رویشان "۰ گرم چربی ترانس” نوشته شده است، زیرا حتی این قبیل مواد غذایی در این حالت نیز حاوی ۵/۰ گرم چربی ترانس هستند. همچنین از مصرف محصولاتی که در برچسب مواد تشکیلدهندهی آنها نامی از روغن نباتی جامد برده شده است، خودداری کنید. خلاصه این که این چربی های مضر یکی از خوراکی های پیرکننده هستند.
۱۳. قهوه
اینکه قهوه شما را از سن واقعیتان پیرتر میکند، فقط به دلیل وجود کافئین در آن نیست – قهوه برای دندانهایتان نیز مضر است. مکآندرو میگوید: "نوشیدنیهای اسیدی میتوانند در سطح مینای دندانتان منافذ میکروسکوپی ایجاد کنند، که به مرور زمان منجر به فرسایش و پوسیدگی دندانها میشود.” هنوز برای ترک کردن قهوه آمادگی ندارید؟ (خب، نباید این کار را انجام دهید: پژوهشها نشان میدهند نوشیدن قهوه فوایدی فراوان برای سلامتی دارد، که به عنوان نمونه میتواند به ارتباط احتمالی قهوه/کافئین با کاهش خطر ابتلا به سرطان پوست اشاره کرد.) فقط توصیه میشود قهوه را با یک لیوان آب نوش جان کنید: مکآندرو میگوید: "آب مادهای خنثی است که میتواند اسید را بشوید و فضای اسیدی را از بین ببرد. آدامسهای بدون قند نیز میتوانند میزان تغییر رنگ دندانها را کاهش دهند، زیرا باعث افزایش تولید بزاق دهان میشوند، و بزاق دهان مواد معدنی مورد نیاز دندانها را تامین میکند.” (تامین مواد معدنی باعث مقاوم شدن مینای دندان میشود.)
۱۴. چای سیاه
ما زیاد چای سیاه می نوشیم. ولی این یکی از خوراکی های پیرکننده است. از آنجا که چای مملو از مادهای به نام تانن است، مصرفکنندگان چای از جرمها و لکههای ناشی از آن در امان نیستند. ولی خبر خوب این است که به تازگی طبق پژوهشی در مجلهی بینالمللی بهداشت دندان کازئین موجود در شیر میتواند جرمهای ناشی از نوشیدن چای را کاهش دهد. به گفتهی مکآندرو چای را با شیر بنوشید و از ریختن آب لیمو در چای خودداری کنید: زیرا درست مانند ایجاد شدن محیط اسیدی در دهان به دلیل نوشیدن قهوه، اسید سیتریک چای نیز میتواند مینای دندانتان را پر از منافذ میکروسکوپی کند، و بنابراین، آن را بیش از پیش در معرض جرم و پوسیدگی قرار دهد.