عربستان سعودی: مقامات ایرانی به خاطر مقاصد سیاسی علاقمند به اعزام زائران نیستند

ولیعهد عربستان سعودی ارائه تسهیلات و حفظ امنیت زائران را مهمترین مسئولیت دولت خود دانسته است ولیعهد عربستان سعودی مقامات ایرانی را متهم کرده که به خاطر مقاصد سیاسی مایل نیستند زائران ایرانی را به حج اعزام کنند.
 
آژانس خبری عربستان سعودی متن مصاحبه امیر نایف بن عبدالعزیز، ولیعهد و نایب اول نخست وزیر آن کشور را منتشر کرده که بخشی از آن به اختلاف نظر با جمهوری ایران بر سر اعزام زائران ایرانی و نحوه برگزاری مراسم حج سال جاری اختصاص دارد.
 
اظهارات امیر نایف پس از بیانیه آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، به مناسبت مراسم حج و در حالی گزارش می‌شود که پس از چند ماه مذاکره و تماس بین مقامات دو کشور، اختلاف نظر در مورد نحوه صدور ویزا و اعزام زائران ایرانی به عربستان حل نشد و در نتیجه، در سال جاری، زائران ایرانی امکان برگزاری مراسم حج تمتع را ندارند. پیشتر، جمهوری اسلامی حج عمره را متوقف کرده بود. مقامات جمهوری اسلامی گفته‌اند که عربستان سعودی شروطی را برای اعزام زائران ایرانی مطرح کرد که قابل قبول نبود.
 
امیر نایف در گفتگویی با خبرنگاران که پس از حضور در مانور نیروهای مسئول حفظ امنیت مراسم حج صورت گرفت، گفت که عربستان سعودی همیشه از تمامی زائران استقبال کرده و برای اینکه بتوانند مناسک حج را در "فضای امنیت و معنویت" برگزار کنند و سالم به کشورشان بازگردند، هرگونه تسهیلاتی را فراهم آورده است.
 
در پاسخ به سئوال یکی از خبرنگاران در این مورد که "به چه دلیل رسانه‌ها و مقامات بلند پایه ایران مسئولیت عدم حضور ایرانیان در حج امسال را بر دوش عربستان انداخته و این کشور را مقصر می‌دانند" ولیعهد عربستان مسئولیت غیبت زائران ایرانی در مراسم حج امسال را مستقیما متوجه مقامات ایرانی کرد.
رهبر جمهوری اسلامی رهبران عربستان سعودی را "گمراه" خوانده و خواستار سلب مسئولیت برگزاری حج از آنان شد وی گفت عربستان سعودی از ابتدای بنیانگذاری این کشور تا کنون، "رسالت بزرگ خدمت به حرمین شریفین و تامین نیازهای زائران را برای رضایت خداوند در نظر داشته اما آنچه که از طریق رسانه‌ها و برخی از مسئولان ایران در این خصوص مطرح می‌شود، عاری از حقیقت است و مسئولان ایرانی قبل از هرکس دیگری از میزان تسهیلات و خدماتی که کشور سعودی به حجاج ایرانی و غیرایرانی ارائه می‌دهد آگاهی دارند." امیر نایف در مورد دلایل عدم حضور زائران ایرانی در حج امسال گفت: "متاسفانه امسال بعثه حج ایران برخی درخواست‌هایی را مطرح کرد که مخالف با مقاصد و اهداف حج و آن چیزی بود که بعثه سایر کشورها به آن التزام دارند و خواسته‌های مطرح شده امنیت حج و حجاج، از جمله حجاج ایرانی را به خطر می‌انداخت و با قداست مکان و زمان در تضاد بود."
 
وی با اظهار اینکه عربستان سعودی امنیت حج را مطلقا خط قرمز خود تلقی می‌کند، افزود: "مقامات ایران خودشان به دلایلی که در چارچوب برنامه سیاسی‌سازی حج دارند و به خودشان مربوط می‌شود، علاقمند به اعزام زائران ایرانی به حج نبوده‌اند و ما که مسئولیت برگزاری حج و تامین امنیت و سلامت حجاج را برعهده داریم، به هیچ احدی اجازه نخواهیم داد که امنیت حج را برهم بزند و با تمامی نیرو در برابر اخلالگران مراسم حج خواهیم ایستاد."
ولیعهد سعودی مقامات جمهوری اسلامی را متهم کرده که در راستای اهداف سیاسی خود مانع اعزام زائران ایران به حج شده‌اند با توجه به وضعیت کنونی یمن، از امیر نایف در مورد رفتار با آن گروه از زائران یمنی که مخالف سیاست‌های سعودی در کشورشان هستند سئوال شد. در حال حاضر، عربستان سعودی در رهبری ائتلافی از شماری از کشورهای دیگر، به طرفداری از دولت یمن با شورشیان حوثی درگیر جنگ است.
 
ولیعهد عربستان گفت که کشورش از تمامی زائران، بدون توجه به تعلقات ملی و قومی آنان استقبال می‌کند و تسهیلات لازم را در اختیار همگان قرار می‌دهد "اما حوثی‌ها و طرفدارانشان اگر بخواهند با مانع تراشی، از حضور زائران یمنی به نفع اهداف تبلیغاتی‌شان بهره‌برداری سیاسی کنند، عربستان سعودی که مسئولیت برگزاری رکن پنجم [دین] را برعهده دارد، در طرح و برنامه‌های اجرایی موسم حج امسال تمامی احتمالات را در نظر گرفته و نهادهای امنیتی آماده رسیدگی سریع به هرگونه احتمالی هستند."
دفتر نمایندگی رهبر جمهوری اسلامی در حج بر اجرای مراسم خاص خود در جریان مناسک حج تاکید داشته اما گفته می‌شد در سال‌های اخیر این مراسم با هماهنگی با دولت سعودی انجام می‌گرفت چند روز پیش، رهبر جمهوری اسلامی، در بیانیه‌ای به مناسب فرارسیدن موسم حج، رهبران عربستان سعودی را به طور مستقیم هدف حملات شدید لفظی قرار داد. وی گفت که رهبران عربستان که "راه حجاج غیور و مؤمن ایرانی به خانه محبوب را بسته‌اند، گمراهانی روسیاهند که بقای خود بر اریکه قدرت ظالمانه را در دفاع از مستکبران جهانی و هم پیمانی با صهیونیسم و آمریکا و تلاش برای برآوردن خواسته آنان می‌دانند و در این راه از هیچ خیانتی روی گردان نیستند." آیت‌الله خامنه‌ای دولت عربستان را مسئول حادثه کشته شدن زائران در مراسم حج سال گذشته معرفی کرد که در جریان آن، به گفته مقامات ایرانی، چند هزار نفر از جمله بیش از چهارصد زائر ایرانی جان خود را از دست دادند. مقامات سعودی این حادثه را نتیجه ازدحام زائران و بی‌توجهی آنان به راهنمایی‌های ایمنی دانسته‌اند. این حادثه باعث تیرگی بیشتر روابط جمهوری اسلامی و عربستان سعودی شد.
 
در ژانویه سال جاری، دولت عربستان اعدام بیست و شش نفر، از جمله یک روحانی شیعه، را به اتهام "اقدامات تروریستی" اعلام کرد. در واکنش به اعدام این روحانی، تظاهراتی در برابر اماکن دیپلماتیک سعودی در تهران و مشهد برگزار شد و گروهی از تظاهرکنندگان وارد ساختمان سفارت عربستان شدند و آن را به آتش کشیدند. در پی این حادثه، دولت سعودی با اعتراض به عدم امنیت اماکن و کارکنان دیپلماتیک خود در جمهوری اسلامی، روابط سیاسی خود با ایران را قطع کرد اما تاکید ورزید که قطع روابط مانع از پذیرش زائران ایرانی نخواهد بود.
جمهوری اسلامی مقامات سعودی را مسئول کشته شدن زائران در مراسم حج سال گذشته می‌داند با نزدیک شدن زمان حج تمتع، مقامات ایرانی از عربستان سعودی خواستند مامورانی را برای انجام تشریفات صدور گذرنامه زائران به ایران اعزام کنند اما مقامات سعودی، با ابراز نگرانی از "عدم امنیت" ماموران خود در ایران، خواستار آن شدند که صدور روادید در کشور ثالث صورت گیرد که جمهوری اسلامی این پیشنهاد را رد کرد. در ماه‌های بعد گزارش‌هایی از مذاکرت دو طرف جهت حل اختلاف در این مورد و موارد دیگر منتشر شد و سرانجام مقامات جمهوری اسلامی گفتند که توافقی به دست نیامده است.
 
در واکنش به مصاحبه امیر نایف، بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، مقامات عربستان سعودی را به "تکرار اتهامات ناروا نسبت به سیاست سازی حج از سوی ایران" متهم کرده و آنان را مسئول کشته شدن زائران در مراسم حج سال گذشته دانست. آقای قاسمی، اظهارات ولیعهد سعودی را "نابخردانه" و حادثه منا را نتیجه "ناتوانی و ناکارآمدی" آنان در برگزاری حج توصیف کرد.
 
در خبری دیگر در همین زمینه، جواد ظریف، وزیر خارجه، در حساب توئیتر خود به اظهارات عبدالعزیز آل شیخ، روحانی سعودی پاسخ داده که در واکنش به بیانیه آیت‌الله خامنه‌ای گفته بود که ایرانیان مسلمان نیستند. آقای ظریف گفته است که بین اسلام ایرانیان و اکثر مسلمانان با اسلام افراطگرایانه مفتی سعودی شباهتی وجود ندارد.
 
در روزهای اخیر، در حالیکه رسانه‌های خبری عربستان به درج پیام‌هایی از کشورهای مختلف جهان در ستایش از اقدامات دولت سعودی در ارائه تسهیلات برای مراسم حج ادامه می‌دهند، خبرگزاری رادیو و تلویزیون دولتی ایران اظهارات شماری از طرفداران جمهوری اسلامی در خارج را منتشر کرده که از بیانیه آیت‌الله خامنه‌ای و موضع ایران در مورد مراسم حج حمایت به عمل آورده‌اند.
 
از زمان انقلاب اسلامی و استقرار نظام جمهوری اسلامی در ایران، رابطه بین حکومت به رهبری روحانیون شیعه در این کشور و خاندان سلطنتی وهابی در عربستان سعودی معمولا سرد و در مواردی تیره بوده و گاه حتی به قطع اعزام زائران ایرانی به مراسم حج نیز انجامیده است. در چند سال اخیر، اختلافات دو طرف به دلیل موضعگیری‌های متعارض در مورد جنگ داخلی سوریه، اوضاع بحرین، شرایط عراق و بحران داخلی یمن شدت گرفته است.
مانور حفظ امنیت مراسم حج در حضور ولیعهد سعودی برگزار شد