روش‌های التیام آفتاب‌سوختگی، از بستنی تا بلغور جو

در روزهای داغ تابستان زیر اشعه آفتاب پوست بسیاری از ما می‌سوزد. قاعدتا بهترین راه پرهیز از آفتاب سوختگی استفاده از کرم‌های ضد آفتاب است که از پوست حفاظت می‌کنند. ولی اگر کرم را فراموش کردیم و پوستمان سوخت چه می‌توانیم بکنیم؟
 
در این باره توصیه‌های فراوانی وجود دارد ولی بعضی از آنها گمراه کننده‌اند. بی‌بی‌سی از دکتر نیسیت شث، از انجمن متخصصان پوست بریتانیا، پرسیده چه چیزهایی برای آفتاب سوختگی خوب و چه چیزهایی بد هستند.
بستنی
وقتی پوستمان با آفتاب داغ می سوزد وسوسه می‌شویم با هر چیز سردی که در ساحل پیدا می شود آن را خنک کنیم. اما دکتر شث می‌گوید مالیدن بستنی روی پوست فکر خوبی نیست:
 
"هر چند تاثیر خنک کننده بستنی ممکن است تا حدی تورم ناشی از سوختگی پوست را کاهش دهد ولی مواد غذایی ممکن است باعث عفونت شود و البته روش تر و تمیزی هم نیست."
جو دو سر (یولاف)
جو دو سر از دیرباز گیاهی شفابخش تلقی شده و بسیاری از کرم‌هایی که امروزه در بازار موجود است حاوی جوی دو سر هستند. گاهی توصیه می‌شود که افزودن یک کاسه جوی دو سر به آب سرد وان می‌تواند به التیام آفتاب سوختگی کمک کند. دکتر شث با این توصیه موافق است:
 
"از مدت‌ها پیش خاصیت جوی دو سر و بلغور آن برای کاهش التهاب شناخته شده و به خاطر خاصیت ضد التهابی در برخی داروهای تجاری مثلا برای درمان اکزما بکار می‌رود. با این حال درمان آفتاب سوختگی با سایر کرم‌ها یا داروهای ضد التهاب بسیار ساده‌تر است."
هندوانه

همه می‌دانیم که در روزهای گرم باید آب زیادی نوشید ولی حفظ آب بدن در آفتاب سوختگی هم بسیار مهم است. خوردن میوه‌های پر آب مثل هندوانه موثر است و در عین حال خواص دیگری هم دارد.
 
دکتر شث می گوید: "هندوانه مثل برخی میوه‌های دیگر، حاوی ماده‌ای به نام لیکونپز است که تا حدی خاصیت محافظت از آفتاب دارد هر چند این خاصیت جزئی است. با اینکه خوردن هندوانه در مجموع برای سلامت خوب است و می‌توان آنرا جزیی از حفاظت در برابر آفتاب سوختگی قلمداد کرد ولی آفتاب سوختگی را درمان نمی‌کند."
شیر
برخی مدعی‌اند که استفاده از حوله (کمپرس) خنک آغشته به شیر می‌تواند آفتاب سوختگی را التیام دهد.
 
دکتر شث می گوید: "گذاشتن گاز پانسمان آغشته به شیر روی پوست خاصیت خنک کننده و ضدالتهاب دارد ولی مواد موجود در شیر ممکن است مشکل ساز شوند. شیر حاوی اسید لاکتیک است که می‌تواند باعث سوزش و آزردگی پوست شود."
سرکه
اکثر ما از سرکه برای خوشمزه کردن سالاد استفاده می‌کنیم ولی برخی مدعی‌اند سرکه به التیام آفتاب سوختگی کمک می‌کند. اما دکتر شث توضیح می‌دهد:
 
"برخی از سرکه آب سیب برای برخی عارضه های پوستی استفاده می‌کنند که می‌تواند تاثیر مثبت داشته باشد ولی اسید موجود در سرکه باعث سوزش و آزردگی پوست خواهد شد."
آلوورا (صبر زرد)
این یکی از موادی است که پزشکان توصیه می‌کنند و به احتمال زیاد ترکیب آن را در کرم و لوسیون‌های ضد آفتاب موجود در بازار دیده‌اید.
 
دکتر شث می گوید: "بدون شک آلوورا خاصیت ضد التهاب دارد و می‌تواند به التیام آفتاب سوختگی کمک کند. این گیاه در تولید انواع و اقسام محصولات پوستی بکار می‌رود ولی باید مواظب بود برای پوست ترک خورده یا زخم استفاده نشود چون می‌تواند موجب حساسیت (آلرژی) پوستی شود اما می‌تواند از شدت آفتاب سوختگی بکاهد."
در صورت آفتاب سوختگی چه باید کرد؟
توصیه‌های انجمن متخصصان پوست بریتانیا به این قرار است:
 
    ۱- مسکن
    مسکن‌ها می‌توانند به کاهش درد و التهاب ناشی از آفتاب سوختگی کمک کنند.
    ۲- خنک کردن پوست
    با گذاشتن حوله یا پارچه آغشته به آب سرد روی پوست به مدت ۱۵ دقیقه، محل آفتاب سوختگی را خنک نگاه دارید یا دوش آب سرد بگیرید. اگر پوست آفتاب سوخته تاول زده بهتر است در وان آب سرد پوست را خنک نگاه دارید.
    ۳- حفظ آب بدن
    آفتاب سوختگی ممکن است باعث از دست رفتن رطوبت بدن از طریق پوست شود. نوشیدن آب زیاد می‌تواند جلوی از دست رفتن آب بدن را بگیرد و در مجموع به بازیافت سلامت کمک می‌کند. دراین مواقع باید از نوشیدن الکل پرهیز کرد چون کاهش آب بدن را تشدید می‌کند.
    ۴- مرطوب نگاه داشتن پوست
    پس از دوش گرفتن و یا سپری کردن مدتی در وان آب سرد، با کرم یا لوسیون‌های بدون عطر پوست آفتاب سوخته را نرم و مرطوب کنید. آلوورا و لوسیون‌های حاوی سویا در مرطوب و نرم نگاه داشتن پوست موثرند. آلوورا علاوه بر نرم نگاه داشتن پوست خاصیت ضد التهاب هم دارد.
    ۵- استفاده از کرم‌های حاوی استروئید ضعیف
    استفاده از کرم‌های حاوی استروئید ضغیف، مثل کرم هیدروکورتیزون ۰.۵ یا ۱ درصد، برای ۴۸ ساعت می‌تواند درد و ورم آفتاب سوختگی را کاهش داده و روند بهبود را تسریع کند.
    ۶- به تاول‌ها دست نزنید
    تاول سوختگی را نترکانید چون ممکن است باعث عفونت شود یا جای آن باقی بماند. پس از چند روز تاول‌ها خود به خود فروکش خواهند کرد، تا آن وقت سعی کنید مراقب پوست خود باشید.