همایون خیری تودههای سرطانی در اثر تکثیر سریع سلولها بوجود میآیند و این افزایش سریع سلولهاست که به آنها امکان میدهد تا در جریان خون قرار بگیرند و به اندامهای دیگر بدن راه پیدا کنند. اما پرسش بی پاسخ این بود که سلولهای سرطانی از چه منبعی انرژی خود را کسب میکنند. نتایج یک مطالعه تازه در دانشگاه تگزاس به این پرسش پاسخ داده است.
پژوهشگران مرکز سرطان اندرسن وابسته به دانشگاه تگزاس با انتشار یافته تازه خود در نشریه eLIFE میگویند آنچه سلولهای سرطانی از آن برای تامین انرژی استفاده میکنند پیامهای شیمیایی میان سلولهای سالم است. در واقع وقتی سلولهای یک عضو برای ایجاد تعادل بافتی یا رشد با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند محتوای شیمیایی پیامهای آنها تبدیل به منبع انرژی برای رشد و تکثیر سلولهای سرطانی میشود.
![](db/pages/2016/03/07/055/zimg_002_32.jpg)
گزارش تازه که محصول چهار سال مطالعه سلولهای سالم و سرطانیست نشان میدهد دانههای اکسوزوم (Exosome) عامل پیامرسانی میان سلولها محسوب میشوند. اکسوزومها حبابچههایی به قطر 30 تا 100 نانومتر هستند که از سلول مشتق میشود. بر حسب نوع سلول در درون هر حبابچه اکسوزوم میتوان مقادیر متفاوتی پروتئین یا مواد ژنتیکی حاصل از سلول یافت. سلولها از طریق تولید و ترشح حبابچههای اکسوزوم با محیط اطراف خود ارتباط شیمیایی برقرار میکنند. پژوهشگران دانشگاه تگزاس میگویند بعضی تودههای سرطانی قادرند از منابع غذایی این حبابچهها برای تولید انرژی مورد نیاز برای بقا و تکثیر خود استفاده کنند.
![](db/pages/2016/03/07/055/zimg_003_33.jpg)
92 سال پیش شیمیدان آلمانی اوتو واربورگ نشان داد سلولهای سرطانی برای تولید انرژی مورد نیاز خود از روش تخمیر گلوکز استفاده میکنند. این کشف که اکنون به نام "اثر واربورگ" شناخته میشود برای کاشف آلمانی آن جایزه نوبل به ارمغان آورد. اما گزارش پژوهشگران دانشگاه تگزاس میگوید همه سلولهای سرطانی با استفاده از اثر واربوگ انرژی کسب نمیکنند بلکه تامین انرژی برای بخش بزرگی از آنها با استفاده از حبابچههای اکسوزوم انجام میشود.
دو مشاهده قانع کننده در مورد استفاده سلولهای سرطانی از اکسوزومها دو سال پیش به دست آمد. مشاهده اول این بود که پژوهشگران مرکز سرطان اندرسن در مطالعه خود درباره سرطان بدخیم رحم متوجه شدند سلولهای این نوع سرطان برای تولید انرژی نیاز به استفاده از اسید آمینه گلوتامین دارند. بنابراین آنها توانستند با مواد شیمیایی که دسترسی سلولهای سرطانی رحم به گلوتامین را محدود میکنند این سلولها را از پای درآورند. مشاهده دوم نیز این بود که سلولهای سرطانی رحم قادرند سلولهای بنیادی را برای به دست آوردن انرژی مورد نیاز خود- منجمله انرژی از اسید آمینه گلوتامین- از کار بیندازند. روش از کار انداختن سلولهای بنیادی اختلال در پیامرسانی آنها به یکدیگر بود.
گروه دانشگاه تگزاس برای آزمون مشاهدات خود ابتدا مجموعهای از سلولهای تهیه شده از بافت دهان را کشت دادند و سپس سلولهای سرطانی را به محیط سلولهای کشت داده شده اضافه کردند. آزمایشها نشان داد سلولهای سرطانی از طریق اکسوزومها توانستند اسیدهای آمینه موجود در سلولهای کشت داده شده را مصرف کنند.
![](db/pages/2016/03/07/055/zimg_004_34.jpg)
گزارش جدید پژوهشگران مرکز سرطان اندرسن میگوید آنچه باعث تقویت رشد و تکثیر سلولهای سرطانی میشود استفاده از اکسوزومهاست. اما سرعت آنچه سلولهای سرطانی از طریق اکسوزومها به دست میآورند بیش از سرعت تولید انرژی از طریق اثر واربورگ است. با اینحال، انتقال مواد توسط اکسوزومها به کارآمد شدن فرآیندهای تخمیری اثر واربورگ نیز کمک میکند.
یافته جدید از این جنبه اهمیت دارد که میتواند نویدبخش تولید داروهایی باشد که با هدف گرفتن اکسوزومها از تبدیل آنها به مواد سوختی برای بقای سلولهای سرطانی جلوگیری میکند.