از اسپرم آزمایشگاهی بچه‌‌موش‌های 'سالم و بارور به دنیا آمدند'

موشی که با اسپرم آزمایشگاهی متولد شدهمحققان چینی موفق شدند با تولید اسپرم در آزمایشگاه، بچه موش‌های سالم تولید کنند. بچه موش‌هایی که از این اسپرم‌های آزمایشگاهی به دنیا آمدند نه فقط سالم بودند بلکه خود نیز صاحب بچه‌هایی سالم شدند.

 

به این ترتیب راهی برای درمان ناباروری در مردانی که به دلیل شیمی درمانی، عفونت‌ها، ضربه، جراحی و مشکلات مادرزادی قادر به تولید اسپرم کافی یا سالم نیستند باز شده است.

 

تا به حال میوز، نوعی تقسیم سلولی که فقط در سلول‌های جنسی رخ می دهد، یکی از مهمترین موانع بر سر راه تولید سلول های جنسی (تخمک و اسپرم) در آزمایشگاه بوده است.

 

در این تقسیم، سلول باید نیمی از کروموزوم‌های خود را از دست بدهد (مثلا در انسان ۲۳ کروموزوم داشته باشد) تا وقتی اسپرم و تخمک لقاح پیدا می کنند، سلول حاصل ۴۶ کروموزوم داشته باشد.

 

محققان چینی که نتیجه این تحقیق را در نشریه سلول (سلول‌های بنیادی) منتشر کرده‌اند، معتقدند تا به حال هیچکدام از تحقیقاتی که در مورد میوز آزمایشگاهی انجام شده نتوانسته ثابت کند تمام مراحل کلیدی میوز اتفاق افتاده است.

 

در واقع تولید اسپرم یکی از پیچیده‌ترین و طولانی‌ترین فرایندها در بدن است که با تخصصی شدن سلول‌های جنسی اولیه در دوران جنینی آغاز می شود و بعد با اسپرم‌سازی و تمایز اسپرم در بیضه‌ها در دوران بلوغ ادامه پیدا می‌کند.
اسپرم‌های آزمایشگاهیمحققان چینی برای تولید اسپرم در آزمایشگاه از سلول‌های بنیادی جنینی استفاده کردند و برای پرهیز از هر گونه خطا، گروهی از زیست شناسان متخصص تولید مثل، "استاندارد محک" (gold standard) را تولید برای سلول‌های جنسی در آزمایشگاه تعریف کردند.

 

سلول‌های بنیادی جنینی سلول‌هایی هستند که قابلیت تبدیل به هر نوع سلولی را دارند.

 

پژوهشگران چینی با استفاده از محیط کشت سه بعدی، هورمون‌ها، مواد شیمیایی و بافت بیضه این سلول‌های چند قابلیتی (multipotent) را به سوی اسپرم شدن سوق دادند.

 

البته آنچه محققان چینی تولید کردند یک مرحله پیش از تکامل نهایی اسپرم است، مرحله‌ای که به آن اسپرماتید می‌گویند.

 

اسپرماتید برای اینکه به اسپرم بالغ تبدیل شود باید از مراحل مختلفی عبور کند، از جمله اینکه از یک سلول گرد به شکل اسپرم، دارای یک سر و یک دم، در آید.

 

اما این سلول‌ها از نظر ژنتیکی و تعداد کروموزم مشابه اسپرم بالغ هستند و محققان با لقاح مصنوعی (IVF)، تخمک‌ها را با همین اسپرماتیدها بارور کردند.

 

پروفسور شیائو یانگ چائو از فرهنگستان علوم چین که در این پژوهش شرکت داشته به بی‌بی‌سی گفت امیدوار است که این تحقیق "الهام‌بخش" محققان دیگر شود تا مشکل ناباروری و سترونی مردان حل شود.
 

البته او تاکید کرد که در این راه باید "ملاحظات اخلاقی" در نظر گرفته شوند و ابتدا باید از بی‌خطر بودن آن مطمئن شد.

 

در ژاپن پیش از این از اسپرماتید برای تولد کودکان سالم استفاده شده اما این کار در بعضی کشورها غیرقانونی است.

 

یکی دیگر از مشکلاتی که بر سر راه تولید اسپرم در آزمایشگاه وجود دارد این است که در بدن فرد بالغ سلول بنیادی جنینی وجود ندارد، اما پیش از این با استفاده از سلول های پوست سلول‌های بنیادی جنینی با موفقیت انجام شده و دانشمندان چینی نیز این را راه حل مناسبی می‌دانند.

پروفسور رابین لاول-بج از موسسه فرانسیس کریک در لندن این تحقیق را "تحسین برانگیز" و برای تحقیقات پایه "فوق العاده" خواند:
 

"تصور می‌کنم بسیاری فکر می‌کنند تولید اسپرم کار راحتی است، مردها هیچ کاری نمی‌کنند و هر ساعت میلیون‌ها از این وروجک‌ها تولید می‌کنند. اما همینطور که این تحقیق نشان می‌دهد تولید اسپرم پیچیده‌تر از این حرف‌هاست."

 

پروفسور آلن پیسی استاد دانشگاه شفیلد تولید اسپرم بیرون از بدن را هم از نظر "پیشرفت علم" و هم از نظر "درمان ناباروری مردان" جالب توجه خواند و گفت:

"با وجود این نتایج امیدوارکننده، ما هنوز تا استفاده فوری از این شیوه برای درمان ناباروری مردان فاصله داریم."