ترکمنچای ۱۸۸ ساله شد؛ چی دادیم، چی گرفتیم؟

  عصر ایران؛ مهرداد خدیر- «‌اعلیحضرت پادشاه ممالک ایران از جانب خود و از جانب ولیعهدان و جانشینان به دولت روسیه واگذار می‌‌کند:
 
 - تمامی اُلکای نخجوان و ایروان را خواه این طرف روس باشد خواه آن طرف.
 
 - اعلیحضرت پادشاه ممالک ایران برای اثبات دوستی خالصانه که نسبت به اعلیحضرت امپراطور کل ممالک روسیه دارد به این فصل از خود و از عوض اَخلاف و ولیعهدان سریرِ سلطنت ایران تمامی اُلکا و اراضی و جزایری را که در میانه خط حدود معینه در فصل مذکوره فوق و قلل برف دار کوه قفقاز و دریای خزر است و کذا جمیع قبایل را، چه خیمه نشین، چه خانه دار که از اهالی و ولایات مذکوره هستند واضحاً و علناً الی الابد مخصوص و متعلق به دولت می داند.
 
- اعلیحضرت پادشاه ممالک ایران، به تلافیِ مصارفِ کثیره که دولت روسیه را برای جنگ واقعه بین الدولتین اتفاق افتاده و همچنین به تلافی ضررها و خسارت هایی که به همان جهت به رعایای دولت روسیه رسیده، تعهد می کند که به واسطه دادن مبلغی وجه نقد آنها را اصلاح نماید و مبلغ این وجه بین الدولتین به ده کرور تومان رایج قرار گرفت که عبارت است از 20 میلیون مناط سفید روسی و چگونگی در موعد و رهائن فصول این وجه در قرار داد علیحده که همان قدر قوت و اعتبار خواهد داشت ... معین خواهد شد.»
 
  امروز 21 فوریه 2016 دقیقا 188 سال از عقد معاهده ترکمنچای می گذرد. به تاریخ خورشیدی البته معادل اول اسفند 1206 می‌شود. هر چهار سال یک بار بین سال هجری خورشیدی و سال میلادی خورشیدی یک روز فاصله می افتد و به این خاطر امروز 21 فوریه معادل دوم اسفند است.
 
  آن قدر این ترکمنچای تلخ است که ترجیح می دهیم مناسبت تاریخ میلادی را برای آن ذکر کنیم.
 
در دوران حکومت فتحعلی شاه دو دوره جنگ بین ایران و روسیه درگرفت که اولین مواجهه ایران با غرب در دنیای جدید به حساب می آید. اطلاق اصطلاح « غرب» به خاطر تعلق روسیه به دنیای مسیحی است. (البته ایران در جنگ با چالدران نیز با واقعیت های دنیای تازه آشنا شده بود اما عثمانی اگرچه رقیب ایران بود اما در اردوی غرب تلقی نمی شد).
 
  در هر دو جنگ ایران شکست خورد. پس از شکست دوم در 21 فوریه 1828 میلادی ( اول اسفند 1206 خورشیدی) عهد نامه ای بین ایران و روس در قریه ترکمنچای به امضا رسید که از قرارداد گلستان هم شوم تر بود. ( در قرار داد گلستان، گرجستان و آبخازی و داغستان به روس ها واگذار شد).
 
  به موجب عهد نامه ترکمنچای ولایت های ایروان و نخجوان به روسیه واگذار و مرزهای تازه ای تعیین شد.
  همچنین علاوه بر غرامتی که ایران پرداخت، حق کشتی رانی مجددا در دریای خزر بار دیگر برای روس ها تایید شد. به علاوه اتباع روسیه در ایران از مصونیت قضایی (‌کاپیتولاسیون) برخوردار شدند.
 
  روس ها حتی در این قرارداد الزام سفیرشان به پوشیدن جوراب مخصوص قرمز رنگ ( یا نوعی پاپوش قرمز رنگ) در حضور پادشاه ایران را که از زمان صفویه اعمال می شد برداشتند.
 
  روس ها در برابر انبوهی از منفعت های مادی ومعنوی که به دست آوردند یک امتیاز دادند: ولیعهدی عباس میرزا و رساندن او به تخت سلطنت را تایید کردند که در عمل اتفاق نیفتاد!
 
  با این که همواره از قرارداد ترکمنچای با صفت «ننگین» یاد می شود اما در سال های اخیر برخی از کارشناسان از منظری واقع بینانه‌تر تحلیل می‌کنند و دو نکته را به یاد می آورند: یکی تفاوت قدرت نظامی یک امپراتوری در عصر مدرن و کشوری که هنوز پا به روزگار مدرن نگذاشته بود و دیگری این که یکی از امضا کنندگان قرارداد، عباس میرزاست که از چهره های شهره به خدمت و وطن‌دوستی است و نشان می دهد انگار چاره دیگری جز پذیرش نبوده و خدا را باید شکر کرد که روس‌ها بیش تر پیش روی نکردند! یا نوبت بعد و پس از قتل گریبایدوف همه خاک ایران را به توبره نکشیدند!
+66
رأی دهید
-15

  • قدیمی ترین ها
  • جدیدترین ها
  • بهترین ها
  • بدترین ها
  • دیدگاه خوانندگان
    ۶۴
    عموعقلی - پاریس، فرانسه

    پوفیوزها مثل ملاها فقط بلد بودن ریش دراز کنند
    18
    140
    دوشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۱:۴۴
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۳۹
    winnie1987 - بيرمنگهام، انگلستان

    این مقاله صحیح هست. روس‌ها تا حدود تبریز پیشروی کرده بودند، و اگر ایران زیر بر این قرارداد نمی‌رفت چه بسا بخش بیشتری از ایران به دست روس‌ها می‌‌افتاد. خیانت ناپلئون به ایران و انگلیسیها به ایران هم در شکست ایران بسیار موًثر بود. ایران خاک زیادی رو در قرون گذشته از دست داد، عراق رو به عثمانی واگذار کرد، قفقاز رو به روس ها، قسمتی‌ از افغانستان رو به انگلیسیها. ایرانیها با شجاعت جنگیدند، ولی‌ خب، دشمن قویتر از ما بود.
    6
    112
    دوشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۱:۵۳
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۲۵
    اسب آتش - سیدنی، استرالیا

    اینکه مطالب تاریخی میگذارید خوبه ولی در آستانه همکاری مشترک در فراسوی مرزها با روسها اونم بخاطر منافع امنیتی مشترک ، به نظر آب به آسیاب دشمنان فعلی ایران ریختنه. روسیه تزاری تموم شد. خودشون با دست خودشون به همون سرزمین هائی که از ایران گرفته بودن استقلال دادن.در پیشروی ناتو از شمال و داعش از غرب و جنوب صلاح اینه که با کشور قدرتمند همسایه نزدیک بشیم وگرنه همون بلای فتنه محمود افغان ،اشغال اصفهان و باقی قضایا و تکرار تاریخ و تجزیه کشور بدست کسانی که هنوز در عهد بنی امیه سیر میکنن و ایران عجم !رو جزو خلافت سیاه عمری تا واتیکان ایتالیا میدونن، پیش میاد. گرچه از روسیه دل خوشی ندارم ولی منافع کنونی ما اینو اقتضا میکنه.عصر فئودالی سالهاست که تموم شده
    80
    23
    دوشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۱:۵۶
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۵
    baba bekheyal - اسپارت، ایران

    قیافه ش جونها ی جنتی هستش. تولد ۱۸۸ ساله جنتی مبارک.
    11
    45
    دوشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۱:۵۸
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۵
    baba bekheyal - اسپارت، ایران

    ۲۰۰۰ سال زحمت کشیدند تو ایران رو وسعت بدند. نصف ایران ۱۸۸ سال با آدم‌های ترسو خرده شد. توف به سیرتشن.
    13
    58
    دوشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۲:۰۸
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۳۶
    *بی همتا* - برلین، آلمان

    قاجاریه . غلط کرده . اعلیحضرت پادشاه ممالک ایران باشد . قاجاریه ننگ ترین دوران حکومت پادشاهی ایران بوده است ...
    21
    72
    دوشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۲:۳۹
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۵۵
    IIPARSAII - هانوفر، آلمان

    :( :( :( در این قضیه نه تنها قاجار مقصر است بلکه آخوند هایی که به حکومت مراجعه و در خواست جنگ داشتن هم مقصرند. وقتی پادشاه وقت به آخوند ها گفت که نه سپاه درستی داریم و نه خزانه کافی آخوند ها تهدید به حکم جهاد کردند و پادشاه هم از ترس اینکه مردم به حرف آخوندا گوش کنند و به حرف او توجه نکنند مجبور به فرستاده برادر خود عباس میرزا به جنگ شد و پس از چند شکست٬ بسیاری از سرزمین ایران از دست رفت. آخوند ها همیشه به ایران صدمه زده اند. همیین العان هم کسی از ازدست رفتن مساحت بزرکی از دریاچه خزر حرف نمی زنه و آخوندا اون قسمت هم واگذار کردند به روس ها و سرزمین های آزاد شده. :( :( :( :(
    4
    89
    دوشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۳:۰۰
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۵۵
    esfanie - اسن، آلمان

    خوب الان هم فرقی نمی‌کنه با اون موقع. الان آخوندها دارند از داخل همه را میچاپند.چه فرقی‌ می‌کنه؟؟؟ چه یه حیوان را تیکه تیکه کنی‌، چه بذاری خون ریزی کنه و بمیره. ایران حالا شده همون حیوان بدبخت.
    2
    54
    دوشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۳:۰۹
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۶
    کله پاچه سیرابی - قصر شیرین ، ایران
    این قاجارها از چه قوم و قبیله بودند!!؟. ترک بودن یا کرد؟!!
    9
    19
    دوشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۳:۵۴
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۸
    آلونا ازنامنسکایا - مسکو، روسیه

    بعضی ها طوری عنوان می کنند انگار که ایران و روسیه رفتند با هم قرارداد تجاری ببندند و ایران کلی امتیاز به روسیه داد ه ! در حالی که ایران جنگ را واگذار کرده بود و پاسکویچ تهدید کرده بود اگر تا پنج روز تکلیف صلح مشخص نشود سپاهش را بطرف تهران حرکت خواهد داد . طبیعی بود که ایران برای حفظ کشور از دست روسها باید امتیازات زیادی را به آنها می داد و چاره دیگری نداشت . مقصر این واقعه آخوندهایی بودند که فتحعلی شاه را مجبور به جنگ کردند و تهدید کردند اگر وارد جنگ نشوی ما پادشاه مسلمان برای خودمان انتخاب می کنیم . نه فتحعلی شاه و نه عباس میرزا هیچکدام تمایلی به این جنگ نداشتند ولی زیر فشار روحانیون مجبور به این کار شدند
    8
    43
    دوشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۴:۵۰
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۶۵
    samak - پاریس، فرانسه

    ای بر پدر و مادر هر چه قاجار لعنت ابدی
    6
    31
    دوشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۵:۱۱
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۲۵
    romano - تهران، ایران

    winnie1987 . شما درست میگی ایران طی ۳۰۰ سال همزمان با ۳ امپراطوری درگیر شد و بارها از خود جانانه دفاع کرد و برنده شد بخش عظیمی از مشکل ساختار قبیلگی نواحی اطراف با مرکز ایران بود ایران همیشه از آنها دفاع می‌کرد ولی در موقع دفاع پشتیبانی از حکومت نمی‌کردند و جالب اینجاست کمی بعد توسط دشمن قتل عام می‌شدند. این تفکر هنوز در این کشورها وجود دارد حاضرند هر نوح توسری از از دنیا بخورند اما با هم متحد نشوند. این اتفاقات اگر برای چین و هند افتاده بود قطعا آمار بزرگترین مرگهای جنگی دنیا را برای خود می‌کرد. بنظر من حس حقارت در در ایرانیان بیمورد است جنگ برد باخت دارد و برای بقا است و ایران بصورت فرسایشی جنگ را طی زمان طولانی باخت و همزمان بزرگترین قدرتهای جهان با آن درگیر شدند. بقول سلطان عثمانی آرزو می‌کند که کاش ایران این قدرت را نداشت تا او نیروهایش را به اروپا گسیل می‌کرد کلا ایرانیان یک سوم قدرت مار عثمانی را گرفتند وگرنه هم اکنون در اروپا ندای اذان مانند بوسنی بر می‌خواست. ایران اشغال شد ولی هیچگاه مانند هند و چین و بسیاری دیگر مستعمره نشد. یاد مردانمان زنده باد هنوز هم کشور پهناوری داریم
    0
    42
    دوشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۵:۱۸
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۳۹
    winnie1987 - بيرمنگهام، انگلستان
    [::کله پاچه سیرابی - ایوان ، ایران::]. تا اونجا که من میدونم، قاجار‌ها نسبتی با قبایل مغول داشتند که بعد از حمله چنگیز در ایران ساکن شدند. قبیله قاجار یکی‌ از قبایل متحد شده با شاه اسماعیل صفوی بود. به نظر میاد در تاریخ ایران، به قبایلی با منشأ غیر ایرانی‌، ترک می‌گفتند. قاجار‌ها در گرگان امروزی مستقر بودن، بنابرین نمیشه گفت که آیا با هموطنان آذری ما رابطه خویشاوندی یا حتا زبانی داشتند. متاسفانه اطلاعات من بیشتر از این نیست..
    4
    19
    دوشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۷:۳۶
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۳۹
    winnie1987 - بيرمنگهام، انگلستان

    [::romano - تهران، ایران::]. دوست عزیز شما درست میفرمایید. ما هنوز هم کشور بزرگی‌ داریم، و بجای حسرت گذشته باید قدر همین سرزمین خودمون رو خوب بدونیم. همین مرز‌های فعلی‌ ایران با زحمت و دادن خون حفظ شده. اگر پادشاهان قاجاریه عملکرد ضعیفی داشتند، ولی‌ در میان مردم ما ستارخان ها، باقرخان ها، دلواریها و تنگستانیها و غیره بسیار بوده‌اند.
    3
    23
    دوشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۷:۴۱
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۳
    aarian - تهران، ایران

    و صد البته صدای قراردادهای ننگینتری که جمهوری اسلامی برای بقا حکومت کثیفش با هر ننه قمری امضا کرده سالها بعد در خواهد آمد!
    0
    20
    دوشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۸:۲۵
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۳۶
    *بی همتا* - برلین، آلمان
    کله پاچه سیرابی - ایوان ، ایران - خواهشن نه به ترک ونه به کرد ها توهین نفرمائید ..قاجاریه تخم انگلیس بود حتی سفرای قاجاریه حقوقشان را انگلیس میداد ..ورخنه ونفوذمذهبیون درزمان قاجاریه . وقتی رضاشاه بزرگ اخرین بازمانده قاجاریه اخمدشاه را خلع کرد .3000 هزاراخوند برای پناهنگی بسفارت انگلیس درایران صف بستند واحمدشاه به انگلیس رفت...
    11
    19
    دوشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۸:۵۹
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۴
    kiyanzx1 - استکهلم، سوئد
    کلا ایرانى ها مهمان نواز هستند !! تویه روح خودشو و اجداد قجرش ! الان هم خامنه اى دست کمى از قاجاریه نداره مارو عملا برده زیز چتر روسها !!
    6
    14
    دوشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۹:۲۱
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۰
    استالین - ولادی وستوک، روسیه
    هتمن ایرانیان موقع جنگ با کفار روس اعتماد به نفس شون زیاد بوده و با دل پر، اینکه لشکر امام زمان آنها را یاری خواهند کرد رویای فتح ماسکو را در سر داشته اند. :) :)
    10
    7
    دوشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۴ - ۲۰:۰۷
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۵
    Payam-33 - ویسلر، کانادا
    [::استالین - ولادی وستوک، روسیه::]. هر کی‌ گفت پنیر شما ...
    1
    3
    دوشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۴ - ۲۱:۳۲
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۳۸
    sahandd11 - کلن، آلمان
    باعث جنگ وشکست ایران فقط و فقط اسلام فارسی (همونهاییکه الان سر قدرت هستند)وترسویی وبذدلی فارسها بوده که در جنگ شرکت نکردند وباعث شدن که فقط لشگر آذربایجان مقابل روس ها تنها بماند. البته آنها که فکر می کنند بی لیاقتی قاجار باعث شکست شده.میتوانند لیاقت خودشان را بروز داده جبران خسارت کنند (برای جنگ مقابل اربابشان روسیه آماده شوند).
    15
    2
    دوشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۴ - ۲۳:۱۱
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۳۵
    farahnoush - ساری، ایران
    باعث جنگ و شکست ایران ترکهایی مثل تو بودند که گنده تَر از دهنشون لقمه بر میداشتند !!! احمق هایی که فکر می کردند با قمپز در کردن عثمانی می توانند یک إبر قدرت شکست بدهند ! اسلام سنی هم هدیه اعراب به ایران و اسلام شیعه هم هدیه ترکهای صفوی به ایران بود ! دلیل شکست ایران هم خرافات اسلام شیعه که ارمغان أورده اش اجداد مغول زاده تو بود ! شماها انقدر بی عرضه بودید که از پس چند تا شورشی افغان بر نیومدید چه برسد روسیه و بریتانیا ! بخاطر بی عرضه گی و گدا بازی شما ترکهای عثمانی واقعا توهم إبر قدرتی و فرهنگ گرفتند ! فارس ها قبل از اسلام با ایین زرتشتی ایران تبدیل به یک إبر قدرت کردند اما تورک هایی مثل تو ، خامنه ای و خلخالی و ناصرالدین شاه و سلطان حسین ایران امروز تبدیل به گربه کردند ! اگر در جنگ ٨ ساله دلاوری ارتش شاه نبود معلوم نبود با خیانت ترکهایی چون خلخالی و مریم قجری ایرانی باقی مانده بود یا نه ! بعد ما هیچ علاقه ای نداریم بخاطر مغول ها و داعشی ها با روسیه بجنگیم ! فعلا این روسیه که دارد برای ایران می جنگد می بینم تفاله های عثمانی دارند اتیش می گیرند [::sahandd11 - کلن، آلمان::].
    5
    11
    ‌سه شنبه ۴ اسفند ۱۳۹۴ - ۰۵:۰۷
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۳۸
    sahandd11 - کلن، آلمان
    [::farahnoush - ساری، ایران::]. والبته باعث ورود تفاله های محمود افغان به ایران مثل جنابعالی بودند
    4
    2
    ‌سه شنبه ۴ اسفند ۱۳۹۴ - ۲۳:۴۵
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۳۵
    farahnoush - ساری، ایران
    [::sahandd11 - کلن، آلمان::]. فساد و خرافات و تبعیضات پان تورک هایی چون تو نسبت به اقوام ایرانی در حکومت شیعه تورک های صفوی باعث ورود افغان ها به ایران شد . که فکر می کرد ند با دعا و جادو جنبل می توانند حکومت داری کنند ! و بین شیعه و سنی تبعیض قائل میشدند ! همان کاری که حکومت ج ا و خامنه ای تورک امروز می کند !
    0
    2
    دوشنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۴ - ۲۱:۲۵
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۳۵
    farahnoush - ساری، ایران
    تفاله های محمود افغان از جنس رومی و جامی و کیخسرو و ابن سینا بودند !!! همان ها که .... از بی هویتی در فکر دزدی فرهنگی از ان هستید ؟! می خواهی بگویی من از جنس رومی و ابن سینا هستم ... . [::sahandd11 - کلن، آلمان::].
    0
    1
    ‌چهارشنبه ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۵ - ۰۳:۵۷
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    نظر شما چیست؟
    جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.