همایون خیری خدمات دندانپزشکی و حفظ سلامت دهان و دندانها یکی از پرهزینهترین انواع خدمات پزشکیست و گاه به دلیل همین هزینه گزاف است که موضوع بهداشت دهان و دندان برای افراد نیازمند به این خدمات به فراموشی سپرده میشود. اما حالا یک مطالعه بیمارستانی در ژاپن نشان داده است که گروهی از بیماران مبتلا به سکته مغزی در اثر عفونت ناشی از میکروبهای موجود در دهان به این عارضه دچار شدهاند.
نتایج این مطالعه که در نشریه گزارشهای علمی وابسته به گروه نشریات نیچر منتشر شده از سویهای از باکتری استرپتوکوک بعنوان عامل آلودگی نام میبرد. این سویه که از سال 1924 میلادی با نام علمی Streptococcus mutans معرفی شده بطور معمول در دهان یافت میشود و یکی از عوامل اصلی پوسیدگی دندانهاست. این باکتری برای برخورداری از توان حمله به سلولهای عروق ابتدا نیاز به پروتئینی دارد که بتواند این باکتری را به بافتهای دهان متصل نگه دارد. این پروتئین توسط ژنی به نام cnm ساخته میشود.
پژوهشگران ژاپنی در اوزاکا در گزارش خود نوشتهاند که در بزاق دهان 26 درصد کسانی که با خونریزی مغزی به بیمارستان مراجعه کرده بودند باکتری استرپتوکوک یافت شده و این در حالی بود که 6 درصد بیماران دیگر دچار خونریزی مغزی فاقد این باکتری بودند. بنابراین باکتری استرپتوکوک حاوی پروتئین Cnm در حمله به بافتهای عروق مغزی و بروز خونریزی نقش عمدهای داشته است.
سکته مغزی بصورت کلی به دو دلیل رخ میدهد؛ به علت کاهش یا قطع جریان خون مغز، و دوم به دلیل خونریزی عروق مغزی. یکی از دلایل خونریزی مغزی پاره شدن عروق غذا رسان مغز است و یکی از عواملی که میتواند بافت سلولی عروق خونی را متلاشی کند آلودگی به باکتری استرپتوکوک است.
مطالعه جدید میگوید گروهی از بیماران مبتلا به زوال عقل نیز در زمره کسانی قرار داشتند پس از بروز خونریزیهای کوچکتر در شریانهای مغزی به این عارضه دچار شده بودند. بررسی عامل این خونریزیها نیز نشان داد میزان قابل توجهی از تخریب دیواره شریانها در اثر حمله باکتریایی استرپتوکوک رخ داده است.
یکی از موضوعاتی که در این مطالعه به آن توجه شده موضوع افزایش سن و آسیب پذیری عروق خونیست. پژوهشگران ژاپنی میگویند افراد مسن بطور معمول دچار شکنندگی عروق و فشار خون بالا هستند و آلودگیهای میکروبی میتواند بسرعت دیواره رگهای آنها را بشکافد و باعث بروز خونریزی مغزی شود.
گزارش جدید از رسیدگی به سلامت دندانها بعنوان یکی از راههای حفظ سلامت مغز نام میبرد زیرا استدلال شده که آلودگیهای باکتریایی بدون اخطار میتوانند زمینههای بروز حملههای مغزی را فراهم کنند.
پیش از این نیز مطالعات مختلفی در مورد اثر باکتری استرپتوکوک بر قلب انجام شده بود. پژوهشگران دانشگاه اوزاکا در ژاپن در گزارشی که در سال 2006 منتشر شده بود نشان داده بودند که باکتری استرپتوکوک میتواند با صدمه به بافت دریچههای قلب و عروق تغذیه کننده آن باعث بروز بیماریهای قلبی- عروقی شود.
استرپتوکوک گونهای از باکتریهای کروی هستند که به دلیل شیوه تقسیم سلولی به شکل زنجیرهای درمیآیند. گرچه انواع بیماریزای این گونه باعث ایجاد ضایعات قلبی و مغزی میشوند اما گونههای غیر بیماریزا نیز در صنایع غذایی نظیر تولید پنیر مورد استفاده قرار میگیرند. بعنوان مثال پنیر سوئیسی با استفاده از سه گونه باکتری استرپتوکوک تهیه میشود و سوراخهای سطح این پنیر محصول فعالیت همین باکتریهاست.