ایرانیان و جدال برای حق سفر، مهاجرت و پناهندگی

امید رضایی
رادیو زمانه: در چند دهه اخیر، استبداد، سرکوب، کودتا، جنگ، محدودیت‌های اجتماعی و شرایط بد اقتصادی، ایرانیان زیادی را وادار به مهاجرت کرده است. بخشی از این مهاجران کسانی هستند که به دلایل مختلف، از سازمان ملل یا کشورهای غربی درخواست پناهندگی می‌کنند.

حق جابه‌جایی و پناهندگی، هر چند در اعلامیه جهانی حقوق بشر تصریح شده‌اند، اما تحقق آن‌ها برای ایرانیان چندان هم آسان نبوده است.
 
بنا بر بند دو ماده ۱۳ اعلامیه جهانی حقوق بشر، «هر انسانی محق به ترک هر کشوری از جمله کشور خود، و بازگشت به کشور خویش است.»
 
همچنین ماده ۱۴ این اعلامیه می‌گوید: «هر انسانی سزاوار و محق به پناهجویی و برخورداری از پناهندگی در کشورهای پناه‌دهنده در برابر پیگرد قضایی است.»
 
حق پناهندگی هر چند از جانب بسیاری از دولت‌های غربی به رسمیت شناخته می‌شود، اما شرایط بد دوران پناهجویی (از زمان ارائه تقاضای پناهندگی تا پذیرفته شدن آن) و طولانی شدن این دوران، از مشکلات پناهجویان است.
 
هم‌اکنون بیش از ۱۵ هزار پناهنده و پناهجوی ایرانی در ترکیه زندگی می‌کنند. گروهی از این پناهجویان در سال ۲۰۱۴ در مقابل دفتر کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در آنکارا تحصن کردند. همچنین تعداد زیادی از آنان به دلیل طولانی شدن اقامت در ترکیه و بی‌سرانجام بودن و نامشخص بودن وضعیت‌شان، ترکیه را به شکل غیرقانونی به مقصد اروپای غربی و مرکزی ترک می‌کنند.

اوایل آذر ماه سال جاری، چند پناهجوی ایرانی در مرز مقدونیه و یونان لب‌های خود را دوختند.
دولت مقدونیه به آن‌ها اجازه نمی‌داد از مرز عبور کنند و خود را به اروپای غربی برسانند. آن‌ها روی پیشانی خود نوشته بودند «ایران» و «آزادی». یکی از پناهجویان ایرانی اعتصاب کننده در مرز یونان و مقدونیه به علت برق‌گرفتگی کشته شد.
 
پیش از این هم پناهجوها و پناهنده‌های ایرانی در اعتراض به نقض حقوق‌شان در کشورهای مختلف، دست به اعتراض زذه‌اند.
 
خودکشی یک پناهجوی ایرانی در کمپ پناهجویان در ژانویه ۲۰۱۲/ بهمن ۱۳۹۰، اعتراضاتی را در پی داشت که نهایتا به «جنبش پناهجویی» در آلمان انجامید و بیش از دو سال طول کشید.
 
بعد از خودکشی این پناهجو در اعتراض به طولانی شدن روند رسیدگی به پرونده‌اش، ۱۰ پناهجوی ایرانی در چادری خارج از کمپ پناهندگان در سطح شهر ورکسبورگ دست به اعتصاب غذا زدند.

محمد کلالی، فعال سیاسی در آلمان که از افراد هسته اولیه این جنبش بود، به رادیو زمانه می‌گوید: «این اعتراضات ده خواسته اولیه داشت، از جمله برداشته شدن دیپورت، برچیده شدن کمپ‌های پناهندگی، برداشته شدن قانون محدودیت تردد و قبولی پناهجویان.»
 
کلالی می‌گوید که این جنبش توانست با کمپ‌های پناهندگی در شهرهای مختلف آلمان ارتباط برقرار کند و اکسیون‌های بزرگی از جمله پیاده‌روی اعتراضی از ورسکبورگ به برلین، اعتصاب پناهجویان در چادری در برلین و دو پیاده‌روی اعتراضی در ایالت بایرن برگزار کند.
 
به گفته او این جنبش ترم‌های «شهروند-ناشهروند» را در سطح جامعه سیاسی آلمان مطرح کرد و توانست به دولت فشار بیاورد تا به اصلاحاتی در قوانین پناهجویی دست بزند.
قانون «محدوده تردد»
بنا بر بند اول ماده ۱۳ اعلامیه جهانی حقوق بشر، «هر انسانی سزاوار و محق به داشتن آزادی جابه‌جایی [حرکت از نقطه‌ای به نقطه‌ای دیگر] و اقامت در [در هر نقطه‌ای] درون مرزهای مملکت است.»
 
در آلمان اما قانونی برای پناهجویان وجود داشت که طبق آن، پناهجو تا قبل از پذیرفته شدن درخواست پناهندگی‌اش، اجازه نداشت بدون هماهنگی با مقامات مربوط از محدوده‌ای که برای او تعیین شده بود، خارج شود. این محدوده در برخی ایالت‌ها تا شعاع ۴۰ کیلومتری کمپ محل اقامت پناهجو بود و در برخی ایالت‌ها پناهجو حق نداشت از ایالت خارج شود.
 
کلالی که در سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ در جنبش پناهجویی آلمان فعال بوده است، می‌گوید: «ما در همان چادر اول اعتصاب غذا، به این قانون اعتراض داشتیم و روی آن تاکید می‌کردیم. من و یک نفر دیگر که در آن چادر بودیم، همانجا هم این قانون را نقض کرده بودیم.»
 
به گفته او، شهروندان آلمان هم در اعتراض به این قانون با پناهجویان همدل بوده‌اند: «وقتی با مردم صحبت می‌کردیم می‌گفتند کمپ‌ها را نمی‌شود به سرعت جمع کرد و برای همه خانه ساخت. یا نمی‌شود هیچ‌کس را دیپورت نکرد، ولی در مورد محدوده تردد، واکنش مردم این بود که در دورانی که اروپا مرز ندارد، چنین قانونی برای چیست؟ برای شهروندان آلمانی هم این سوال بود.»
 
بعد از اعتراض‌های گسترده به این قانون، دولت آلمان آن را لغو کرد و اعلام شد که پناهجویان فقط در یک‌ ماه اول اعلام پناهندگی محدودیت تردد خواهند داشت.
 
جنبش پناهجویی در آلمان که به ابتکار چند ایرانی شکل گرفت و بعد پناهجویان زیادی در سراسر آلمان به آن پیوستند، دستاوردهای زیادی داشت: اضافه شدن حقوق پناهجوها، لغو قانون محدوده تردد و البته برخی موارد جزیی دیگر.
 
این جنبش همچنین باعث ارتباط پناهجویان با جامعه، دانشجویان، گروه‌های چپ و ان‌جی‌اوها شد. پناهجویان روی جامعه تاثیر گذاشتند و از آن تاثیر گرفتند.
 
کلالی اما می‌گوید تاثیر مثبت این جنبش، روی خود پناهجوها بود: «در ابتدا ما نمی‌دانستیم که می‌شود اعتراض کرد. پناهجویان فکر می‌کردند اگر اعتراض کنند وضعیت‌شان بدتر می‌شود، اما بعد از این اعتراض‌ها موانع ذهنی درشان شکست و دیدند که می‌شود اعتراض کرد و حق را در این جامعه به شکلی فریاد زد.»
+33
رأی دهید
-13

  • قدیمی ترین ها
  • جدیدترین ها
  • بهترین ها
  • بدترین ها
  • دیدگاه خوانندگان
    ۳۴
    بختیاری2500 - اهواز، ایران

    اگه بکسی بر نخورد باید بگم فرار علافها ..همین چند روز بچهای علاف که فقط منتظر بودن خانه دوستی خالی باشه و بروند تلپ بشوند رفتن خارج پناهنده شدن....ادمهایکه سرشون به تنشون میارزه ماندن و به هر طریقی دارن مبارزه میکنند.ولی انهایکه الان دارن میروند همانطور که دیدی مغزشون در حد همان اولین عکسی که میفرستن با شورت هست کار میکنه....
    78
    54
    جمعه ۱۱ دی ۱۳۹۴ - ۱۱:۲۷
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۳۳
    *بی همتا* - برلین، آلمان

    ایا در زمان پادشاهی محمدرضاشاه پهلوی . چنین بود? ایا ایرانی بخارج پناهنده میشد? پس شرم به . حامیان رژیم بیدادگر
    10
    115
    جمعه ۱۱ دی ۱۳۹۴ - ۱۲:۲۲
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۵۴
    payamak - منچستر، انگلستان

    [::بختیاری2500 - اهواز، ایران::]. اون علافها هم مان اینجا سرشون به زندگی‌ گرم می‌شه و یه آینده ایی برای خودشون میسازن دکتر جان
    15
    73
    جمعه ۱۱ دی ۱۳۹۴ - ۱۲:۳۷
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۳
    خرماهی - رشت، ایران

    [::بختیاری2500 - اهواز، ایران::]فرمایش شما کاملا صحیح است دوست عزیز. حقیقت تلخه و اکثر کسانی که میرند دستمایه تبلیغات غربی ها میشن که اشغال رو پاکت میزنند با تبلیغات مردم دروغ میدند مردم کشورهای دیگه با به به و چه چه بخورند. هر گندی هم تو مملکت ما ودیگر کشورهاهست رو اونا زدند تا مردم پولو علم و نیروشون رو ببرند دو دستی تقدیمشون کنند. به این میگن برگشت پول نفت. نفت رو میخرند، باهاش سلاح درست میکنند، میفروشند بهمون، جنگ راه میندازند، کشور رو نا امن میکنند تا پولی رو که به دست مردم اومده بهشون برگرده. اوضاع اقتصادی ایران هم با اینکه تمام سعیشون رو کردند که ایرانی و اقتصادشو داغون کنند، از اروپا و امریکا بهتره. مردم عادی بر تبق امارها ۲۵دقیقه مفید کار میکنند در حالی که در خارج از ایران باید ۷:۳۰ساعت ازت کار مفید در روز میکشند. اهرش هم باید بخاطر پول برق و گاز تو زمستون سرما بکشی و تو تابستون گرما. یه عده هم هدف زندگیشون اینه که با شلوار کوتاه و رکابی تو خیابون راه برند و دختر لخت و پتی ببینند که عمری اگه بفهمه از خاور میانه هستی حتی باهات هم صحبت شه.
    54
    27
    جمعه ۱۱ دی ۱۳۹۴ - ۱۲:۴۳
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۳
    mirzadeh i eshghi - آلمان، آلمان
    مهاجرت چیز بدی نیست.اما به شکل قانونی‌ و محترمانه و اینکه هدف مشخص باشه.کسی‌ که در ایران مشکل سیاسی داره نه‌ از مرز میتونه خارج بشه نه‌ اگر لازم باشه از زندان یا حبس خانگی.این رو قانونگذاران آلمان بهتر از من و شما میدونن به همین خاطر حلقه رو تنگ می‌کنن.اونهایی که دلائل دیگه‌ای برای مهاجرت غیر قانونی‌ دارن براشون به جای اقامت آرزوی داشتن عقل سالم و غیرت و شرف (از دست رفته) می‌کنم.
    32
    16
    جمعه ۱۱ دی ۱۳۹۴ - ۱۴:۲۲
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۳
    mirzadeh i eshghi - آلمان، آلمان
    پیامک جان.تجربه من چیز دیگه‌ای میگه.اون علاف‌ها بیشتر سرشون با اداره سوشیال و جاب سنتر گرمه تا ساختن آینده.اگر کاری هم گیر بیارن معمولاً کار‌های کم درآمد یا سطح پایین اجتماعیه که اگر به همین کار‌ها تو ایران تن‌ میدادن دخل و خرجشون به خوبی‌ جور در میومد.
    32
    20
    جمعه ۱۱ دی ۱۳۹۴ - ۱۴:۲۶
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۵۶
    ایران بر باد رفته - برلین، آلمان

    [::خرماهی - رشت، ایران::]. جوری حرف میزنی انگار نصف عمرت در فرنگ بودی!اما برخلاف گفته شما. یه پزشگ ایرانی در کالیفرنیا جانشو به خطر میندازه و زودتر از پلیس خودشو به محل ترور توسط دو جونور داعشی میندازه و کلی زخمی رو تو همون لحظه های درگیری درمان میکنه و یک پزشک ایرانی در داخل بخاطر پول دستور میده بخیه ها ی بچه رو باز کنند و با زخم باز بچه رو به خونه بفرستن!اینجا وسط دختران لختو پتی به قول شما ایرانیها هزار بار امنیت جانی و مالی دارند تا تویی که در داخل ایران صبح از منزلت خارج میشی ، شب آیا پیش خونواده برگردی یا نه!!! شبم که لختو پتی اینجا بیرون بری هزار بار امکان اینکه سالم به خونه برگردی بیشتره تا اینکه تو ایران امروز پوشیده با حجاب اجباری !.
    8
    38
    جمعه ۱۱ دی ۱۳۹۴ - ۱۴:۴۹
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۵۶
    ایران بر باد رفته - برلین، آلمان
    [::mirzadeh i eshghi - دوسلدورف، آلمان::]. از جای گرم شعار نده!!! سرکرده رئیس اتحادیه کارگران قراردادی و پیمانی رژیم جهل و جنایت آخوندی، فتح الله بیات اعلام کرده حداقل دستمزد یک خانواده کارگری ۴ نفره باید دومیلیون باشه، درصورتی که امروز فقط ۷۱۲هزارتومان هست!۱۶ میلیون کارگر با خونواده هاشون حدود ۴۰ میلیون از جمعیت ایرانو تشکیل میدن! میخواد دلیل مهاجرت از جهنم آخوندی سیاسی باشه و یا نباشه! فقر بیداد میکنه! تو غرب اگر به قول جنابعالی ایرانی کار کم درآمد ویا سطح پائین جامعه رو داره اما مثل یک انسان زندگی میکنه و کمبودشو از دولت میگیره و مجبور نیست برای حجاب اجباری سالی دو میلیون تومن فقط خرج مانتو شلوارو چادر و روسری و مقنعه زنو دخترش کنه! زیر مشتو لگد خورد نمیشه و سه وعده چایو پنیر و شاید گرسنه بچه هاشو به مدرسه نمیفرسته! شرم آوره که مثل ماست بلدید دروغ بگید !.
    6
    25
    جمعه ۱۱ دی ۱۳۹۴ - ۱۵:۰۹
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۰
    karaji - کرج ، ایران

    کاش سر سوزنی از این اعتراض‌ها در مملکت خودمون انجام میشد شاید الان وضع همه خوب بود !!
    0
    33
    جمعه ۱۱ دی ۱۳۹۴ - ۱۶:۰۲
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۹۳
    mountainman - استکهلم، سوئد
    سوئد داره روزی بالای صد میلیون یورو فقط هی قرض میکنه برای پرداخت به این قشر که حمله کردن
    8
    15
    جمعه ۱۱ دی ۱۳۹۴ - ۱۶:۱۸
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۶۴
    kolah-ghermezi - ونکوور، کانادا
    [::*بی همتا* - برلین، آلمان::]. بله زمان پهلوى هم پناهنده بود !! همینجا چند تاشون هستن !! تو امریکا هم پناهنده زمان پهلوى وجود داره ولى نسبت به بعد از انقلاب خیلى کمه !! در ضمن ساواک بدستور اعلى حضرت با سلام صلوات از ایران اخراجشون میکردن !! اینجورى نبود که از دیوار برن بالا و از مرز فرار کنن !! شاه دستور داده بود به افرادى که مایل نیستن قوانین این رژیم رو بپذیرن گذرنامه گرفته و خوش گَلدون !! خیلى با کلاس و با پرستیژ !! سلامت باشین !!!.
    4
    13
    جمعه ۱۱ دی ۱۳۹۴ - ۱۷:۲۷
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۳
    mirzadeh i eshghi - آلمان، آلمان
    [::ایران بر باد رفته - برلین، آلمان::]. دنیا فقط ایران و آلمان نیست.آلمان کشور صنعتی‌ و جلو افتاده ایه.شما سری به سطح درآمد و مخارج کشور‌های همسایه بزن.لهستان -چک‌-مجارستان‌کمی‌ اونور تر پرتغال مالت و و و .برای مثل در لهستان قیمت کرایه خانه در برسلاو یا کاتویتز یا کراکف(شهرهای نزدیک آلمان)چیزی با برلین شما و دوسلدورف ما فرق نداره.لیست درآمد‌ها هم در گوگل قابل دسترسه.مثلا معلم چیزی بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ یورو.آرشیتکت در بهترین حالت ۱۰۰۰ یورو.قیمت یک خانه ۵۰ متری در کراکف یا ورشو حدود ماهیانه ۵۰۰ یورو.با وجود در آمد پایین و مخارج همسطح و بعضأ بالاتر از آلمان, من سالهاست پناهنده لهستانی و یونانی و پرتقالی که سهله پناهنده چینی‌ و ملداوی و رومانی اینجا ندیدم.حتی تن به تن فروشی میدن اما شرف و عزت و کشور شون رو نمیفروشن.
    8
    11
    جمعه ۱۱ دی ۱۳۹۴ - ۱۷:۴۷
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۳۶
    eseett - تهران ، ایران
    ما که از حرف دوستان که اینجا نظر میدن چیزی سر در نیاوردیم فقط یکی از دوستان از سوئد گفتن که دولت اونجا مثل اینکه خوب خرج میکنه مرصی از اطلاع رسانی در کل من معتقدم هر کس وضعیت موجود در ایران دیگه براش قابل تحمل نیست مثل دوستان دگرباش و افرادی که مشکلات سیاسی و امنیتی باسشون پیش آمده باسه پناهندگی اقدام کنند قابل درک و توجیه اما هر کسی با کوچکترین مشکل سر از کمپ در آورد خریت محض باید ماند و تا آخر جنگید تا حقی که لیاقتشو داری تو وطن خودت بگیری ....
    2
    10
    جمعه ۱۱ دی ۱۳۹۴ - ۱۸:۵۸
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۳
    خرماهی - رشت، ایران
    [::ایران بر باد رفته - برلین، آلمان::]اول که اسمت نشانی از وضعیتت هست. دوم خوب شد که فهمیدی من اونور هم بودم و هستم، سوم از وضعیت فرانسه و مونیخ و بلژیک معلومه که اوظاع امنیت اونجا چطوره که یارو از خونش هم میترسه بیرون بیاد، چهارم بیمارهای روانی که به بچشون یا خواهرشون تجاوز میکنند رو که اونجا دختر قربانی زیاد دیدم و شنیدم تو ایران نداریم. پنجم پزشکی هم دارین که حق ویزیت هم نمیگیره و میگه وظیفست. ششم اون دکتر فدا کار هم که گفتی ایرانی بود. هفتم دیدی که چقدر نامردند و جواب کار اون دکتر رو با قانون جدید کثیف ویزاشون بر علیه ایرانیها دادند. دهم من تو ایران و مخصوصا شهرم احساس بهتری دارم. تی فدا.
    16
    7
    جمعه ۱۱ دی ۱۳۹۴ - ۱۹:۳۰
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    ۴۳
    خرماهی - رشت، ایران
    [::eseett - تهران ، ایران::]داداش همچی میگی دگر باش که انگار ما گی دورو برمون نداریم یا تو خیابون نمیبینیم. تو رشت و تهران و شیراز که مشگل خاصی ندارند. فیلم امریکن بیوتی رو نگاه کن و قبول کن که اونطرف هم خیلیها از خانواده ترد شدند واسه گی بودنشون و نوه ملکه انگلیس یه نمونش.
    11
    3
    جمعه ۱۱ دی ۱۳۹۴ - ۲۰:۲۵
    پاسخ شما چیست؟
    0%
    ارسال پاسخ
    نظر شما چیست؟
    جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.