سفارت غیر رسمی ایران در اورشلیم چه می کند؟

ایران وایر :پینکاس متان، یک فعال اجتماعی اسرائیلی ساکن اروشلیم است. او عضو یک گروه هنری دانشگاهی است، به نام Hamabul Art Collective. گروهی که اقدام تازه شان یعنی راه اندازی سفارت غیررسمی ایران در اورشلیم  جنجال برانگیز شده است.

 

ایده شان خیلی پیچیده نیست. می خواهند یک کانال جدید غیررسمی بین دو کشور بزنند، تصویری که از دو کشور به افکار عمومی داده می شود را تصحیح کنند و ارتباطات فرهنگی بین مردم برقرار کنند.

 

گروه آنها 8 سال عمر دارد و این ایده را از دو سال و نیم پیش دنبال کرده اند. این اولین بار نیست که چنین تلاش هایی در اسرائیل صورت می گیرد. مارس 2012 هم دو گرافیست اسرائیلی یک کمپین مجازی با عنوان "دوستی مردم ایران با مردم اسرائیل" راه اندازی کردند که با استقبال مواجه شد.

 

پینکاس متان درباره ایده شان به ایران وایر می گوید: «دوشنبه ۲۱ دسامبر سفارت را افتتاح کردیم ولی هفت ماه است که داریم کار می کنیم. ما روش مان خیلی ساده است. ایده های موجود درباره دو کشور را به چالش می کشیم، تلاش می کنیم افراد را با واقعیت مواجه کنیم و کاری کنیم که با هم دیالوگ داشته باشند.»

 

متان از افراد زیادی به عنوان مشوقان این پروژه یاد می کند، از جمله محسن مخملباف: «ایرانی های زیادی نیز از سرتاسر دنیا حتی از ایران، با ما تماس گرفتند و از طریق اسکایپ با ما راجع به فرهنگ ایرانی صحبت کردند. چند وقت پیش ما با پرچم کشور ایران به خیابان رفتیم و از افراد مختلف پرسیدیم که در مورد ارتباط با ایران چه فکر می کنند. اکثر پرسش شونده ها بین حکومت ایران و مردم ایران تفاوت قایل می شدند.»

آنها در محل سفارت هم یک نمایشگاه برگزار کرده اند، با آثاری از هنرمندان ایرانی و اسرائیلی. رادیویی نیز برای این پروژه تاسیس کرده اند: «آثار هنرمندانی چون پیام فیلی در این نمایشگاه بود. دو هنرمند از ایران از طریق اسکایپ با شرکت کنندگان در نمایشگاه حرف زدند.»

 

محسن مخملباف، فیلمساز مشهور ایرانی درباره حمایتش از این پروژه به ایران وایر می گوید: «دولت فعلى اسرائیل بیش از آنچه که واقعیت داشته باشد، مردم اسرائیل را از ایران مى ترساند. ادعا می کند ایران بسیار ترسناک است و قصد دارد با بمب اتمى اسرائیل را نابود کند، براى همین به مردم کشورش می گوید باید به حزب دست راستى وی راى دهند تا او بتواند آنها را در مقابل خطر ایران محافظت کند. مردم اسرائیل نیز که ترسیده اند از سر این ترس به دولت وی راى مى دهند و در نتیجه این دولت جایش را به دولتى از احزاب صلح طلب دیگر نمى دهد تا اوضاع را به نفع صلح تغییر دهد.»

 

مخملباف در مورد تلاش هایش برای از بین بردن این ترس می گوید: «من کوشیدم از طریق سفر به اسرائیل و گفت و گو با مردم آنجا در سالن هاى سینما و همین طور گفت و گو با مطبوعات، به سهم خودم این ترس را زیر سوال ببرم. در اغلب مصاحبه هایم گفتم فلاش بک، فقط براى سینما خوب است و نه براى زندگى. روانشناسان مى گویند حتى یادآورى خاطرات خوب، مانع از زندگى سالم در زمان حال مى شود، چه رسد به یادآوردى خاطرات بد؛ آن هم خاطرات آشویتس در دوران نازیسم. دولت اسرائیل با به یاد آوردن مکرر آشویتس نمى گذارد شما مردم اسرائیل از آن ترس تاریخى خارج شوید و طبیعى است زیر سایه این ترس تاریخى و ترس کنونى، هیچ صلحى شکل نمى گیرد. دولت اسرائیل به مردم اسراییل ترس مى فروشد و از آن ها راى مى خرد.»

 

مخملباف با انتقاد از حزب اصلی رقیب نتانیاهو و روشنفکران مستقل، می گوید: "متاسفانه آنها نتوانسته اند مردم اسرائیل را از شر این ترس تاریخى برهانند، خودشان هم در همین روانشناسى ترس و گذشته گرفتارند. شما براى هر تغییرى چه در زندگى فردى و چه زندگى جمعى به آگاهى، امید و شجاعت نیازمندید. در شرایط فعلى نااگاهى، ترس و ناامیدى حاکم است. یک روشنفکر اسرائیلی در صف جشنواره فیلم حیفا به من گفت ما هر وقت وارد سالن مى شویم، امید آن را نداریم که تا فیلم تمام مى شود، بمب اتمى ایران منفجر نشده باشد. کودکان ما در سایه چنین ترسى به مدرسه مى روند و ما هر شب که مى خوابیم از خودمان مى پرسیم: آیا آفتاب فردا را خواهیم دید؟! پس از نمایش فیلم، خطاب به تماشاچیان اسرائیلی، گفتم لطفا از ما ایرانى ها نترسید و حرف هاى دولت قبلى و حتى رهبر ایران را هم باور نکنید که مى گویند ما اسراییل را نابود مى کنیم. آنها مى دانند که اگر چنین کنند، بلافاصله ایران هم نابود خواهد شد. پس چنین حرفى واقعیت ندارد و تنها یک بلوف است.»

 

مخملباف با اشاره به نقش رهبران ایران در ایجاد این ترس، می گوید: «رهبر ایران، چون نتانیاهو به ترساندن افراد نیازمندند. او براى ساکت کردن مخالفین خود و مردم ناراضى، همواره به یک دشمن خارجى نیاز دارد تا اولا هر مخالفى را به همکارى با آن دشمن متهم کند و دوما با جدى نشان دادن یک جنگ قریب الوقوع بین ایران و اسرائیل، از مسائل اصلی طفره برود. رهبر ایران همچنین براى ایجاد یک وحدت سیاسى با جهان اسلام، نیازمند یک دشمن مشترک است. او از وحدت جهان اسلام ذیل نام خداى واحد عاجز شده و نیازمند دشمنی واحد براى این اتحاد مجازى است.»

 

مخملباف عقیده دارد تلاش های سینمایی برای تغییر باورهای اجتماعی موفق بوده است: «در سال های اخیر آن قدر فیلمسازان اسرائیلی از مردم فلسطین و حقوق شان دفاع کرده اند که پارسال وزیر فرهنگ جدید دولت نتانیاهو گفت ما نمى توانیم از سینمایى حمایت کنیم که بودجه اش را از دولت ما مى گیرد اما از صلح با فلسطین دفاع مى کند.»

 

نگار مرتضوی، فعال مدنی ساکن آمریکا با اشاره به استقبال از این پروژه به ایران وایر می گوید: «مشکلات سیاسى بین ایران و اسرائیل حل نشدنى نیست. دشمنى به ضرر هر دو و خصوصا ایران است چرا که بر رابطه ایران با غرب و آمریکا هم تاثیر منفى مى گذارد. اسرائیل کشورى است که با توافق سازمان ملل متحد تشکیل شده و اکثر کشورهاى دنیا آن را به رسمیت مى شناسند؛ البته بخش هایى از سرزمین هاى فلسطینى را نیز به صورت غیر قانونى اشغال کرده و این اصلا قابل دفاع نیست اما باید توجه داشت همه مردم و سیاستمداران اسرائیل حامى این اشغال نیستند.»

 

او که به تازگی به اسرائیل و فلسطین سفر کرده، می گوید: «بزرگ ترین منتقدان سیاست هاى اسرائیل در خود اسرائیل هستند و با صداى بلند از سیاست اشغال و بدرفتارى با فلسطینیان انتقاد مى کنند. اسرائیل هم مثل ایران، یک کشور متکثر با طیف گسترده اى از سیاستمداران و شهروندان است. دشمنى با کلیت کشور و مردم اسرائیل به عنوان یک واحد، براى ایرانیان نفعى ندارد. متاسفانه ٤ دهه دشمنى باعث دورى شدید مردم دو کشور از یکدیگر شده و ایرانیان و اسرائیلیان چیز زیادى درباره هم نمى دانند. حالا به نظر مى آید این فعالین اسرائیلى مى خواهند این مسئله را تغییر دهند. به نظرم اتفاق مثبتى است. حافظ می گوید نهال دوستى بنشان که کام دل به بار آرد، درخت دشمنى برکن که رنج بى شمار آرد.»

 

البته همه مخاطبان به این پروژه خوشبینانه نگاه نمی کنند. گلبرگ باشی، استاد ایران شناسی ساکن آمریکا، یکی از منتقدان این پروژه هاست. او به ایران وایر می گوید: «خبر خوبی است اما اگر این هنرمندان و فعالان اسرائیلی واقعا مشتاق هموار کردن مسیر صلح و آشتی بین ایران و اسرائیل هستند، پیش از هر اقدامی باید به فکر راه حلی برای حل مشکل فلسطین باشند. بدون پرداختن به مساله فلسطین، تمامی این اقدامات، هر چقدر هم که در هدف شان جدی باشند،  تنها حیله و گریزی می شوند برای فرار از واقعیت های موجود توسط شهروندان یک نظام آپارتاید. در سال های اخیر با پدیده هایی که من اسم آن را ماست مالی کردن به اسم طرفداری از آزادی مذاهب، به اسم صلح، به اسم عشق می گذارم، مواجه بوده ایم. به عنوان یک فمنیست ایرانی و یک مادر، از هر گونه اقدام آشتی جویانه با مردمان جهان استقبال می کنم اما هیچ یک از این تکنیک های انحرافی نمی تواند این واقعیت را پنهان کند که صهیونیسم یک پروژه استعماری است که در جهت سرقت سیستماتیک از فلسطین و انقیاد و کشتار فلسطینی ها حرکت می کند.»