ویژگی‌های نبات

نبات را با رشد دادن بلورهای ریز قند ساکاروز (شکر) در داخل محلول غلیظ آن طی فرآیند کریستالیزاسیون تهیه می‌کنند.

 

نبات از دیرباز در‌ایران نماد شادمانی و شادباش بوده وجزء جدانشدنی مهریه و سفره عقد در پیوند ازدواج می‌باشد. نبات نوعی قند است که از نیشکر بدست می‌آید و در اصطلاح به هر گونه گیاه (روییدنی) نیز نبات می‌گویند.

 

نبات را با رشد دادن بلورهای ریز قند ساکاروز (شکر) در داخل محلول غلیظ آن طی فرآیند کریستالیزاسیون تهیه می‌کنند. به همین علت وسط نبات یک رشته نخ وجود دارد که نقش آن به عنوان سطح بستر برای رشد دادن کریستال‌ها و معلق نگه داشتن آن داخل محلول است.

 

در برخی موارد به جای نخ ازچوب یا نی استفاده می‌شود. بهترین مشخصه برای نبات خوب، شفافیت بلور‌های آن می‌باشد.

نبات شامل انواع مختلفی از جملهشاخه نبات (با تشکیل بلور‌های نبات دور یک نخ)، نبات چوبی (با تشکیل بلور‌های نبات دور یک چوب)، نبات دندانه (نگین نبات است که به علت شکنندگی بالا هنگام بسته‌بندی خرد شده و آماده مصرف می‌باشد)، نبات مخلوط (در کف و جدار مخزن پخت تشکیل شده و شکل نامنظمی‌دارد) و پودر نبات (ذرات خرد شده نبات که کمی‌از شکر درشت‌تر بوده و از قابلیت حل شدن بالا برخوردار است) می‌باشد.

نبات دارای طبیعتی گرم است که در درمان سردی مزاج مفید بوده وهمچنین خاصیت ملین و ضد نفخ دارد.

تعریف انواع نبات در استاندارد ملی‌ایران  

 نبات سفیدکریستال‌های رشد یافته ساکاروز است که از محلول فوق اشباع شکر سفید طی فرآیند کریستالیزاسیون به دست می‌آید.

نبات قهوه‌ای  همان نبات سفید است که بخشی از محلول شکر آن کاراملیزه شده و رنگ قهوه‌ای ‌ایجاد نموده است.

نبات زعفرانی  همان نبات سفید است که طی فرآیند کریستالیزاسیون به آن محلول زعفران افزوده شده و یا پس از فرآیند به وسیله کلاله‌های زعفران پوشش داده می‌شود.

قند اینورت  ماده‌ای است متفاوت با قند و شکر معمولی (در مقایسه با ساکاروز) که دارای نسبت مساوی گلوکز و فروکتوز حاصل از هیدرولیز ساکاروز می‌باشد و خاصیت احیاکنندگی دارد.

تهیه نبات زعفرانی  مواد لازم  شکر 500 گرم

 آب 200 میلی لیتر

زعفران به مقدار کافی

نخ یا چوب و چسب نواری به مقدار کافی  

طرز تهیه  شکر را با آب بجوشانید و بعد به شربت حاصل زعفران اضافه نمایید. شربت را به آرامی ‌به داخل ظرفی که قبلا اطراف آن از سمت داخل تعدادی نخ یا چوب با فاصله حدودا 5 سانتیمتر از یکدیگر قرار داده‌اید، بریزید و درب آن را با یک حوله بپوشانید تا ضمن گرم ماندن شربت، آب آن بخار شده و بلورهای نبات روی نخ یا چوب‌ها (بعد از 24 تا 48 ساعت) ایجاد شود.

مواد اولیهشکر سفید، آب، سفیده تخم مرغ (برای گرفتن جرم که در طول پخت از محلول خارج می‌شود) و زعفران

فرق نبات با قند و شکر  ساختمان فیزیکی و نوع کریستال‌های نبات با قند و شکر متفاوت بوده به همین دلیل نبات طبیعت گرم تری نسبت به قند وشکر دارد.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایینبات تک کریستالنبات‌های تک کریستال، باید از نظر اندازه و شکل هندسی، یکنواخت باشند (به شکل مکعبی و ابعاد 3 تا30 میلی‌متر)

نبات با کریستال‌های متصلنبات با کریستال‌های متصل، باید شکل و اندازه یکسانی داشته و کریستال‌های متشکله تا حد امکان، به طور یکنواخت به یکدیگر چسبیده باشند.

رنگ، و طعم و بوانواع نبات، باید هر یک دارای رنگ و طعم طبیعی مخصوص به خود بوده و بدون هرگونه طعم و بوی غیرطبیعی باشد.

مواد افزودنیافزودن هرگونه ماده رنگ دهنده، طعم دهنده و نگهدارنده، به نبات غیر مجاز می‌باشد (بجز زعفران در نبات زعفرانی و کارامل در نبات قهوه‌ای).

مواد خارجیانواع نبات باید بدون هرگونه مواد خارجی باشد.

یادآوریاستفاده از نخ از جنس پنبه و به رنگ سفید، و نی از جنس چوب یا مواد پلیمری مقاوم به حرارت با درجه غذایی، با تایید وزارت بهداشت بلامانع است.

بسته‌بندی بسته‌بندی انواع نبات، باید به گونه‌ای باشد که محتوای بسته را در مقابل سایش، آسیب‌های مکانیکی و رطوبت هوا، گرد و خاک و آلودگی در طی ترابری و جابجایی و انبارش محافظت نماید.

 

 بسته‌ها باید خشک، تمیز و بدون بو و هر گونه آلودگی بوده و در مقابل شکنندگی مقاوم باشند.

 

 انواع نبات، باید در بسته‌های اولیه از جنس مقوا، دارای پوشش داخلی پلیمری و یا مواد پلیمری، بسته‌های پلیمری چند لایه مقاوم، مورد مصرف در صنایع غذایی، در اوزان حداکثر تا یک کیلوگرم بسته‌بندی شود.

 

 بسته‌بندی انواع نبات نی‌دار، برای مصارف بیش از یک کیلوگرم، فقط در صورتی مجاز می‌باشد که هر یک واحد از نبات‌های نی‌دار، به طور جداگانه در پوشش مجاز بسته‌بندی شود.   

 

 بسته‌های اولیه باید در بسته‌بندی‌های ثانویه، از جنس پلاستیک، کارتن، مقوا و یا فلز به تناسب وزن قرار گیرند.

 دوخت بسته‌بندی‌های اولیه پلیمری، باید به صورت پرس حرارتی باشد.

نشانه‌گذاریآگاهی‌های زیر باید روی هر بسته، به طور خوانا و پایدار به زبان فارسی درج شود

نام و نوع فرآورده

شماره پروانه ساخت یا شناسه نظارت از وزارت بهداشت

نام و نشانی تولید کننده و علامت تجارتی آن

نام مواد تشکیل دهنده

تاریخ تولید و انقضاء قابلیت مصرف (به روز، ماه و سال)

شماره سری ساخت و عبارت "ساخت‌ایران "

شرایط نگهداری (دما، رطوبت و نور)

وزن خالص به گرم