همایون خیری یک گزارش جدید پزشکی که توسط پژوهشگران ژاپنی و امریکایی تهیه شده نشان میدهد نوشیدن شیر آلوده میتواند منجر به بروز عارضه پارکینسون شود. شواهدی که در این گزارش به آنها استناد شده شیرهای آلوده به آفتکشها در دهه 80 میلادی بودهاند که سه دهه بعد کسانی که را از آن شیرها نوشیده بودند مبتلا به پارکینسون کرده بود.
مطالعه جدید که نتایج آن در نشریه نورولوژی منتشر شده است به کاهش سلولهای مغزی در 449 بیمار بزرگسال ژاپنی- امریکایی با میانگین سنی 54 سال اشاره میکند که 30 سال قبل در ایالت هاوایی شیر آلوده نوشیده بودند. پژوهشگران میگویند کاهش سلولهای مغزی مربوط به تخریب سلولهای بخش "ماده سیاه" است که به نام Substantia nigra شناخته میشود. بر اساس این گزارش از بین رفتن سلولهای ماده سیاه بسیار زودتر از بروز علائم پارکینسون شروع شده بود.
ماده سیاه عنوانیست که به بخشی از "میانمغز" داده شده که رنگ سلولهای آن تیرهتر از سلولهای نواحی اطراف است. دلیل رنگ تیرهتر وجود رنگدانههای سیاه یا ملانین در سلولهای عصبی این قسمت از مغز است. ماده سیاه وظایفی نظیر حرکت، یادگیری و اعتیاد را تنظیم میکند. در بیماران مبتلا به پارکینسون رشتههای عصبی ماده سیاه بتدریج از بین میبروند.
پژوهشگران نشان دادهاند علت تخریب سلولهای عصبی مغز ناشی از آفتکشی به نام هپتاکلر اپوکساید است که وجود مقادیر زیادی از آن در شیر در دهه 80 میلادی گزارش شده بود. این ماده شیمایی در ایالت هاوایی بوفور مورد استفاده قرار گرفته بود. هپتاکلر اپوکساید ترکیبی صنعتی و شبیه به پودر سفید است. تولید این ماده برای مقابله با موریانه در خانهها و آفات کشاورزی در مزارع بوده اما استفاده از آن در سال 1988 در امریکا ممنوع شد. تنها استفاده فعلی از هپتاکلر اپوکساید برای مقابله با مورچههای آتشین است. هپتاکلر از طریق تنفس، خوردن مواد غذایی و نوشیدن آب و شیر وارد بدن و پس از ورود به بدن و با ترکیب شدن با اکسیژن تبدیل به هپتاکلر اپوکساید میشود.
گزارش میگوید سلولهای عصبی ماده سیاه مغز مبتلایان غیرسیگاری به پارکینسون در کسانی که روزانه دو فنجان شیر نوشیده بودند 40 درصد کمتر از آنهاییست که شیر کمتری مینوشیدند. پژوهشگران میگویند آنها نتوانستهاند ارتباطی میان سیگار کشیدن و پارکینسون بیابند. بر اساس گزارشهای قبلی کسانی که سیگار میکشند مبتلا به پارکینسون نمیشوند گرچه سلامتی خود را به دلیل استنشاق مواد سمی سیگار از دست میدهند.
همین مطالعه نشان داده رسوبات هپتاکلر اپوکساید در سلولهای مغزی 90 درصد مبتلایان به پارکینسون که شیر مینوشیدهاند وجود داشته در حالی که میزان هپتاکلر اپوکساید در سلولهای مغزی کسانی که شیر نمینوشیدهاند در بیشترین مقدار به 63 درصد میرسیده. بنابراین تمام کسانی که در دهه 80 در هاوایی زندگی میکردهاند مقادیری از هپتاکلر اپوکساید را از طریق مواد غذایی یا تنفس دریافت میکردهاند ولی نوشیدن شیر باعث انباشت بیشتر این ماده در مغز شده. در نتیجه بروز پارکینسون تحت تاثیر همین عامل شیمیایی بوده است.
در کنار گزارش جدید پژوهشگران متعددی در مطالعات خود از ارتباط مواد لبنی و احتمال ابتلا به پارکینسون خبر داده بودند. آنچه در این مطالعات بعنوان علت اصلی ارتباط پارکینسون و مواد لبنی گفته میشود وجود ترکیبات کلر است که بطور عمده بعنوان آفتکش از آنها استفاده میشود و از طریق محصولات حاصل از شیر به بدن مصرف کنندگان وارد میشود. عنوان چنین ترکیباتی سم عصبیست که به از بین رفتن سلولهای عصبی به دلیل مسمومیت با ترکیبات کلردار اشاره میکند.