آیا نمک‌های دریایی بهتر از نمک‌های معمولی هستند؟

نمک‌های دریایی و سایر نمک‌هایی که علاوه بر کلرید سدیم حاوی مواد اضافی هم هستند (finishing salts)، محبوبیت زیادی در میان آشپزها و غذادوستان پیدا کرده‌اند و از آن‌ها برای افزودن رایحه و رنگ به غذاها استفاده می‌شود.

 

این نمک‌ها نسبت به نمک خوراکی استاندارد پیچیدگی بیشتری دارند. نمک معمولی فراوری‌شده است تا سایر مواد معدنی و ناخالصی‌های بی‌ضرر از آن جدا شوند، و به همین علت رنگ درخشان سفیدی و قوام یکنواختی دارند.

 

بسیاری از تولیدکنندگان نمک‌های حاوی مواد اضافی مانند نمک‌های دریایی مدعی هستند که محصولاتشان به علت طبیعی‌تر بودن و کمتر تصفیه شدن سالم‌ترند. همچنین به این نوع نمک‌ها به خاطر داشتن مجموعه‌ای از مواد معدنی کمیاب ضروری امتیاز داده می‌شود.

 

حتی برخی از تولیدکنندگان نمک‌های دریایی مدعی هستند که محصولاتشان ازجمله باعث سم‌زدایی از بدن، متعادل کردن اسیدیته بدن، تقویت گردش خون، تقویت سلامت گوارشی، وارد کردن مواد آنتی‌اکسیدان به بدن می‌شوند.

 

اما شاهدی علمی در تأیید این ادعاهای مبالغه‌آمیز درباره نمک‌های دریایی وجود ندارد. از دیدگاه بهداشتی، نمک نمک است، و مصرف بیش‌ازحد آن می‌تواند خطر دچار شدن به فشارخون بالا و سایر مشکلات بهداشتی ناشی از آن را بیفزاید.

 

همچنین نمک خوراکی منبع خوبی برای مواد معدنی مانند کلسیم، منیزیم و پتاسیم نیست. مقادیر اندک این مواد معدنی در نمک خوراکی نمی‌تواند نیازهای بدن به آن‌ها را برطرف کند. اتکا به نمک خوراکی به‌عنوان منبع مواد معدنی مانند این است که بخواهید با خوردن پاستای سفید میزان دریافت فیبرهای خوراکی را افزایش دهید یا با خوردن عسل مقدار بیشتر منیزیم و آهن به رژیم غذایی‌تان وارد کنید- این شیوه نه کارآمد است نه به سلامت شما کمک می‌کند.

تبلیغ نمک‌های مانند نمک‌های دریایی به‌عنوان نمک‌های طبیعی و به‌اصطلاح تصفیه نشده درواقع سوءاستفاده‌ای از توصیه کلی به مصرف مواد غذایی فراوری‌شده مانند غلات فراوری نشده (برای دریافت فیبر بیشتر)‌ است.

 

مسئله این است که مسئله تصفیه‌شده یا تصفیه نشده درباره نمک اهمیتی ندارد، چراکه نمک اصولا منبعی برای مواد مغذی (به‌جز سدیم و کلراید) نیست تا شکل تصفیه نشده آن سودمندی بیشتری داشته باشد.

از طرف دیگر این مبالغه کردن درباره سودمندی نمک‌های تصفیه نشده، باعث می‌شود تمرکز از موضوعی که واقعاً اهمیت دارد، یعنی کمتر خوردن نمک، به موضوعی بی‌اهمیت جلب شود. بااینکه درباره میزان دقیق مطلوب دریافت روزانه نمک میان کارشناسان اختلاف‌نظر وجود دارد، شکی نیست که رژیم کنونی غذایی ما دارای مقادیر بیش‌ازحدی نمک است.

 

از طرف دیگر نمک‌های دریایی که به شکل نمک‌هایی که به شکل بلوره‌های یا پرک‌های بزرگ عرضه می‌شوند، با احتمال بیشتری ممکن است باعث شوند شما نمک بیشتری بخورید، زیرا گرچه دانه‌هایشان فشرده نیستند و کم‌تراکم به نظر می‌رسند، درنهایت میزان بیشتری سدیم وارد غذا خواهند کرد.

درنهایت جدا از آنکه چه نوع نمکی مصرف می‌کنید، نمک‌های معمول یا نمک‌های دریایی یا سایر انواع نمک- موضوع مهم مصرف محتاطانه آن‌هاست تا از مصرف بیش‌ازحد نمک جلوگیری شود.

یک تفاوت عمده میان نمک‌های معمول خوراکی و نمک‌های خاص مانند نمک‌های دریایی در محتوای ید آن‌هاست. نمک‌های معمولی خوراکی اصولاً به طور عامدانه با ید - ماده معدنی که برای کارکرد طبیعی تیروئید لازم است، غنی‌سازی می‌شوند، به‌طوری‌که یک‌چهارم قاشق چای‌خوری از آن‌ها حدود 50 درصد نیاز روزانه بزرگ‌سالان به ید یعنی 150 میکروگرم ید را فراهم می‌کند.

 

اما نمک‌های خاص مانند نمک‌های دریایی غنی‌شده نیستند و بنابراین یدی به بدن نمی‌رسانند. همچنین اغلب نمکی در غذاهای فراوری‌شده وجود دارند، دارای ید افزوده‌شده نیستند.

 

البته نمک غنی‌شده با ید تنها منبع دریافتید نیست. ماهی و صدف‌های خوراکی، فراورده‌های لبنی، نان و سایر فراورده‌های غلات و تخم‌مرغ نیز به بدن ید می‌رسانند. اما برخی از گروه‌های جمعیتی هستند که به‌خصوص در خطر کمبود دریافت ید هستند. زنان باردار و شیرده نیاز به دریافت میزان بیشترید دارند (به ترتیب 220 تا 290 میکروگرم در روز)، بنابراین ممکن است دچار کمبود ید شوند.

 

 ید برای رشد نوزاد و تکامل مغز و توانایی‌های شناختی او ضروری است، بنابراین دریافت کافی آن بسیار مهم است. انجمن تیروئید آمریکا به زنان باردار، شیرده یا زنانی که قصد باردارشدن دارند، توصیه می‌کند که مولتی‌ویتامینی مصرف کنند که ازجمله حاوی 150 میکروگرم ید به شکل "یدید پتاسیم"(Potassium Iodide) باشد.

 

اگر در حال حاضر از این مکمل‌های ویتامینی مصرف می‌کنید، برچسب آن‌ها را بررسی کنید تا مطمئن شوید حاوی ید هم باشند، چراکه برخی از فرمولاسیون‌های مولتی‌ویتامین دارای ید نیستند.

 

یک گروه دیگر در معرض خطر، افراد مطلقاً گیاهخوار هستند که میزان‌های کمتر ید در مقایسه گیاهخواران نسبی و همه‌چیزخواران دارند، زیرا بسیاری از غنی‌ترین منابع ید منشأ حیوانی دارند.

 

یک منبع گیاهی خوب برای ید جلبک دریایی است که می‌توان به اشکال متفاوت مثلاً به‌صورت سالاد آن را مصرف کرد. جلبک دریایی می‌تواند حاوی غلظت‌های بالای ید باشد، اما میزان ید انواع متفاوت آن یکسان نیست، و لازم است جلبک دریایی را به‌طور مداوم و چند بار در روز بخورید تا به منبع مهم ید در رژیم غذایی‌تان بدل شود. توجه داشته باشید مصرف بیش‌ازحد جلبک دریایی هم ممکن است مقدار بیش‌ازحد زیادی ید وارد بدن کند و باید دراین‌باره احتیاط به خرج دهید.

 

 متأسفانه راه قابل‌اعتمادی برای ارزیابی میزان ید در بدن فرد وجد ندارد، بنابراین اگر دراین‌باره نگران هستید با یک پزشک مطلع یا یک کارشناس تغذیه باصلاحیت مشورت کنید تا معلوم شود آیا مصرف مکمل ید برای شما مفید است یا نه.

 

برای افرادی که دریافت ید آنان از رژیم غذایی کم است، استفاده از نمک غنی‌شده با ید، به‌جای سایر انواع نمک، در پخت‌وپز ایده خوبی است، اما نباید به این دلیل در مصرف نمک افراط کنید.